Levady na Maderze to jeden z najcenniejszych skarbów portugalskiej wyspy i główna atrakcja turystyczna dla miłośników trekkingu. Te historyczne kanały nawadniające, liczące ponad 2000 kilometrów, tworzą niepowtarzalną sieć szlaków pieszych prowadzących przez najbardziej spektakularne zakątki wyspy. Veredy, czyli typowe górskie szlaki, dopełniają jeszcze mapę potencjalnych wędrówek.
Wędrując levadami i veredami, odkryjesz dramatyczne klify Cabo Girão, ukryte wodospady w Rabacal, mistyczne lasy laurowe Fanal oraz wysokogórskie krajobrazy Pico do Areeiro. Szlaki wzdłuż levad i vered to jedne z największych atrakcji Madery. Mają różne poziomy trudności – od łatwych spacerów dla rodzin, po dłuższe wyprawy wymagające więcej kondycji.
Wszystkie jednak łączy delikatne nachylenie dzięki grawitacyjnemu systemowi przepływu wody. Subtropikalny klimat Madery sprawia, że wędrówki levadami są możliwe przez cały rok – to super opcja na aktywne wakacje na Maderze na własną rękę – również poza sezonem i na zimę.
Co czeka na Ciebie na levadach, veredach i górskich szlakach Madery?
Jeżeli chcesz zwiedzić Maderę na własną rękę, to polecam Ci zaplanować chociaż jedną wędrówkę po górskim szlaku. Większość tras prowadzi po tzw. lewadach – są to ścieżki wzdłuż koryt na wodę, które transportują ją z północy na południe wyspy. Wiele z nich znajduje się w okolicach popularnych wodospadów. Możesz też spotkać się z veredami – jedyną różnicą jest to, że te szlaki turystyczne nie są związane z transportem wody (nie prowadzą wzdłuż potoków i koryt).
Trasy trekkingowe na Maderze są mocno zróżnicowane pod względem krajobrazów i poziomu trudności. Niektóre wymagają kilkunastu minut spaceru, żeby dotrzeć do punktu widokowego, a inne polecam tylko doświadczonym osobom. Najdłuższe levady ciągną się przez kilkanaście kilometrów, a na przejście ich potrzeba całego dnia. Najpopularniejsze są jednak te o umiarkowanym stopniu trudności – ich pokonanie zajmuje zazwyczaj 2-3 godziny.
Lewady są dosyć wąskie, a miejscami może być na nich ślisko i błotniście. Prowadzą głównie przez tereny objęte ochroną, dzięki czemu zauważyć zagrożone gatunki roślin i zwierząt. Spotkasz na nich jaszczurki i wiele ptaków, a także zobaczysz dziko rosnące, egzotyczne owoce.
Poza pięknymi wodospadami, na niektórych szlakach trafisz też na tunele wydrążone w górach, kaniony i ciekawe formacje skalne. Część ścieżek może być dość zarośnięta, więc podczas wędrówki patrz uważnie pod nogi.
Jak dojeżdżać do punktów startowych? Czy warto wypożyczyć samochód?
Trasy trekkingowe na Maderze są rozsiane po całej wyspie. Większość szlaków rozpoczyna się w małych miejscowościach na południu, wschodzie i w centrum wyspy. Najłatwiej jest dotrzeć do nich wynajętym w Funchal samochodem. Dzięki temu będziesz mógł wybierać szlaki z różnych części Madery dostosowane do Twoich zainteresowań i potrzeb. Ułatwi Ci to również zmiany planów w przypadku złej pogody. Będziesz też mógł wyruszyć na wycieczkę o dowolnej porze.
Niżej znajdziesz dostępne samochody z wypożyczalni, z której korzystałem nie tylko na Maderze, ale też w czasie podróży po Krecie, Gruzji, Albanii i Czarnogórze. Nie mam do nich najmniejszych zastrzeżeń – odbiór i zwrot auta bez problemu, bardzo konkurencyjne ceny, małe wypożyczalnie i luźniejsza atmosfera niż w wypożyczalniach na lotniskach.
Tańszą opcją jest dojazd do szlaków transportem publicznym, np. autobusami Horários do Funchal. Dotrzesz nimi do najpopularniejszych atrakcji turystycznych np. Pico Do Arieiro. Bilety kosztują kilka euro za przejazd i możesz kupić je u kierowcy. Poza Funchal wyjeżdżają autobusy międzymiastowe m.in. w stronę Camacha, Caniço, Santa Cruz i Santany – popularnych miejscowości na urlop na Maderze. Przejazdy odbywają się jednak tylko kilka razy dziennie (zazwyczaj wcześnie rano i po południu), więc miej to na uwadze, planując czas na szlaku.
Do mniejszych miast, w których znajdują się wejścia na levady możesz dojechać taksówką. Zazwyczaj początkowa stawka wynosi ok. 3 euro, a każdy kolejny kilometr to 1-2 euro. Jest to dosyć droga opcja transportu. Przejazd Boltem może być nieco tańszy, ale na wyspie nie ma zbyt wielu kierowców. Ciekawym wyjściem jest też wynajęcie skutera. Dzięki takiemu rozwiązaniu będziesz bardziej niezależny od lokalnych przewoźników.
Czy korzystać zorganizowanych wycieczek w góry Madery? Które są najciekawsze?
Wygodną opcją jest wzięcie udziału w zorganizowanej wycieczce na konkretny szlak. W cenie takiej wyprawy często wliczony jest transport w obie strony. Jeżeli chcesz przejść trasę w mniejszym gronie, poszukaj przewodnika, który zabiera na lewady niewielkie grupy. Podczas takiej wyprawy na pewno usłyszysz też wiele interesujących faktów i ciekawostek. Minusem tego rozwiązania jest fakt, że takie wycieczki odbywają się jedynie na najbardziej popularne szlaki.
Wycieczki tego typu organizowane są dla małych grup. Jest to dobra okazja, żeby poznać innych turystów z całego świata. Większość z nich trwa cały dzień (ok. 6-8 h). jeżeli poza dojazdem na początek szlaku i samym jego przejściem w planie są również dodatkowe atrakcje. Do wyboru są także krótsze wyprawy o różnych stopniach trudności.
Niżej znajdziesz kilka propozycji wycieczek na levady i veredy Madery. Korzystałem z nich szczególnie wtedy, gdy dawało mi to możliwość zrobienia fajniejszej wycieczki i wracania po samochód albo skuter do punktu startu. Każda wycieczka to też dobre wspomnienia z przewodnikiem, z którym można było porozmawiać o kulisach życia na wyspie.
Oferta wycieczek na najlepsze trasy piesze na Maderze jest dosyć szeroka. Znajdziesz wśród nich wyprawy, które są dostosowane do różnych możliwości i zainteresowań uczestników. Szczególnie ciekawe wydają mi się:
- spacer po dolinie Rabaçal – podczas tej wycieczki będziesz miał okazję przejść się płaskowyżem Paul da Serra. W planie zwiedzania jest też przejście Levada das 25 Fontes. Udział w tej wycieczce pozwoli Ci na przyjrzenie się z bliska endemicznym gatunkom roślin, wodospadom, klifom i lagunom,
- wycieczka po wschodniej Maderze i Laurissilva – na początku w planie jest trasa na Pico do Arieiro. Następnie będziesz mógł przespacerować się levadą w Ribeiro Frio i zobaczyć miasto Santana. To również okazja, żeby podziwiać widoki na północno-zachodnie wybrzeże wyspy z punktu widokowego Guindaste,
- wędrówka do Doliny Zakonnic – jest to dosyć krótka wycieczka, w trakcie której zobaczysz panoramę Funchal. Przejdziesz też Eira do Serrado – dosyć łatwą ścieżką górską, z której rozciąga się widok na wioskę Curral das Freiras. Będziesz miał też okazję obejrzeć stojący w jej centrum kolorowy kościół.
1. Wyrusz na Levada dos Balcões, by podziwiać dolinę Ribeira da Metade
Lewada dos Balcões (PR11) to jedna z bardziej popularnych tras spacerowych na Maderze. Dystans do pokonania jest dosyć krótki (1,5 km) i spokojne przejście go zajmuje maksymalnie 1,5 h. Ścieżka jest kamienista, ale nie ma dużego nachylenia, więc trasa nie jest męcząca i nadaje się dla rodzin z dziećmi. Jeżeli zależy Ci na odpoczynku w ciszy i spokoju, wybierz się tam rano, żeby uniknąć tłumów.
Z uwagi na dużą popularność tej lewady, możesz mieć problem ze znalezieniem miejsca na pobliskim parkingu. Jest on dosyć niewielki, więc większość samochodów ustawia się wzdłuż pobocza. My zdecydowaliśmy się przyjechać na miejsce skuterem, przez co zaparkowaliśmy bez problemu. ;)
Na samym końcu trasy znajduje się punkt widokowy Balcões. Jeżeli trafisz na słoneczną pogodę i doliny nie przykryją chmury, będziesz mógł zobaczyć roztaczający się stamtąd widok na Ribeira de Metade. Taras widokowy jest też świetnym miejscem do obserwacji ptaków, które są przyzwyczajone do turystów i przylatują w poszukiwaniu przysmaków. Pamiętaj jednak, że nie należy ich karmić.
Przy samym wejściu na szlak znajduje się bar John’s Poncha. W tym niewielkim lokalu możesz spróbować tradycyjnej ponchy z marakują lub cytryną, a także sernik. Tuż obok jest też mały punkt z pamiątkami.
2. Podziwiaj klify na trasie przez Półwysep św. Wawrzyńca
Trasa przez Półwysep św. Wawrzyńca (Vereda da Ponta de São Lourenço) to jedna z najważniejszych atrakcji Madery, która oferuje turystom piękne krajobrazy, ale są one nieco inne niż te na szlakach położonych w głębi wyspy. Możesz tutaj obejrzeć klify i wyjątkowe formacje skalne wyłaniające się z wody. Nie ma tu również drzew laurowych, a zamiast nich na niektórych fragmentach ścieżki rosną np. palmy.
Sprawdź artykuł: Półwysep św. Wawrzyńca (Madera): co zobaczyć i jak dojechać?
Szlak jest dosyć suchy i kamienisty. Prowadzi przez tereny, których nic nie osłania od wiatru. Nie ma tam też za dużo cienia, więc szczególnie w sezonie letnim weź ze sobą nakrycie głowy, zapas wody i krem z filtrem UV. Na skałach możesz zauważyć jaszczurki, a nad głową kołujące mewy. Mimo, że na niektórych odcinkach trasy są strome podejścia, nawet dzieci dają sobie z nimi radę.
Do szlaku dojedziesz drogą ER109. Przy samym wejściu jest parking, a w późniejszych godzinach można też parkować wzdłuż drogi. Na półwysep organizowane są również wycieczki z przewodnikeim z zapewnionym transferem, np. z Funchal.
Trasa to ok. 3 km w jedną stronę, a przejście zajmuje 3-4 godziny. Na krańcu cypla znajduje się Cafetaria Sardine House, w której możesz odpocząć po wyprawie i napić się pysznej kawy (podczas naszej wycieczki mieli nawet bezglutenowe wypieki). Znajdziesz tam również Praia do Sardinha – plażę z łagodnym zejściem i schodkami. Możliwe jest na niej nurkowanie i wycieczki kajakami. Odpływają stamtąd również łódki i motorówki, które dowożą turystów na początek szlaku, w okolicę parkingu.
3. Zdobądź najwyższe szczyty wyspy – Pico Ruivo i Pico do Areeiro
UWAGA: Szlak PR1 łączący Pico do Areeiro z Pico Ruivo jest obecnie zamknięty po pożarach z 2024 roku. Z Areeiro możesz przejść jedynie około 1,2 km w kierunku Pico Ruivo i wrócić tą samą trasą – ale nawet ten krótki odcinek oferuje przepiękne widoki na wysokogórskie krajobrazy.
Na szczyt Pico Ruivo (1862 m) obecnie dostaniesz się tylko od drugiej strony – szlakiem PR1.2 z Achada do Teixeira. To łatwiejsza opcja: dystans wynosi 2,8 km w jedną stronę, a przejście zajmuje około 1,5 godziny. Wraca się tą samą trasą do punktu startu wycieczki.
Mimo ograniczeń, spacer z Pico do Areeiro (1818 m) wciąż wiedzie wysokogórskimi grzbietami przez piękne krajobrazy ponad chmurami. Po drodze zobaczysz charakterystyczne czerwone formacje wulkaniczne. Na szlaku czasami mocno wieje, ale to przyjemna odmiana po upałach nad oceanem.
W 2025 r. skorzystałem z tej opcji transferu – przeszedłem kawałek szlaku w stronę Pico Ruivo, a później zszedłem 7-kilometrową, ładną trasą PR 3 – Vereda do Burro do małego muzeum poświęconego przyrodzie Madery. Stamtąd odebrał nas przewodnik i pojechaliśmy z powrotem do Funchal.
Szlaki nie są bardzo wymagające, ale ze względu na wysokość i zmienne warunki pogodowe warto przygotować ciepłe ubranie i coś przeciwdeszczowego. Temperatura może spaść 10-15 stopni poniżej tej w Funchal, a silne wiatry i mgły pojawiają się nagle. Zabierz ciepłą odzież, nawet jeśli u podnóża panuje tropikalny upał.
Do Pico do Areeiro dotrzesz samochodem trasą ER202. Parking znajduje się przy obserwatorium meteorologicznym. Jeśli chcesz zdobyć Pico Ruivo, jedyną obecnie dostępną opcją jest start z Achada do Teixeira szlakiem PR1.2.
4. Wybierz łatwy szlak spacerowy Levada do Moinho
Z Ponta do Sol, jednej z miejscowości na urlop na południu wyspy, możesz wyruszyć na spacer Levadą do Moinho. Wędrówki na Maderze obfitują w piękne widoki, ale levada do Moinho jest wyjątkowa ze względu na znajdujące się po drodze tunele.
Idąc tym szlakiem, będziesz miał okazję przejść bezpośrednio pod wodospadami. Zobaczysz również ruiny 3 młynów wodnych. Formacje skalne i widoki na zielone doliny roztaczające się z lewady zrobiły na mnie spore wrażenie tym bardziej, że była to pierwsza levada, na którą zdecydowałem się podczas mojego urlopu na Maderze. ;)
Do Ponta do Sol dotrzesz autobusem z Funchal. Żeby dotrzeć na szlak będziesz musiał podejść kawałek pod górę, ale później droga jest już płaska. Możesz też dojechać wypożyczonym samochodem lub skuterem w ok. 25 min. Początek trasy znajduje się za kościołem Igreja da Lombada. Jest tam też niewielki parking.
Idąc lewadą, możesz dotrzeć do wodospadów i wrócić tą samą trasą lub przejść na Levada Nova. Ten odcinek jest nieco trudniejszy – w niektórych miejscach nie ma barierek i trzeba być ostrożnym, dlatego moim zdaniem to nie jest trasa dla rodzin z małymi dziećmi. Przejście całego szlaku zajmuje ok. 3-4 godziny.
5. Przejdź pod wodospadem na Levada Nova
Na Levadę Nova możesz dotrzeć idąc wcześniej Levadą Moinho lub bezpośrednio z Ponta do Sol. Polecam Ci jednak przejście obu lewad za jednym razem (szlak tworzy pętlę). Trasa prowadzi przez wąskie, betonowe chodniki, z których roztaczają się piękne widoki na znajdujące się poniżej tereny. Po drodze możesz przejść pod wodospadem i przez wykute w skałach tunele. Szlak mimo że jest długi (ok. 4,5 km), to prowadzi głównie po płaskim terenie.
Niedaleko wodospadu znajduje się też niewielka kawiarnia Café do Barbudo. Poza kawą, kupisz tam podstawowe produkty i napoje. Polecam zatrzymać się i uzupełnić zapasy jeżeli planujesz przejść całą trasę. Bardziej wytrwali mogą dodatkowo przedłużyć ją i dotrzeć aż do Tabua – sąsiedniego miasteczka, które po drodze zobaczysz z góry. Jest to też okazja, żeby obejrzeć z bliska uprawy lokalnych owoców np. bananów.
6. Obserwuj ptaki na trasie Levada do Furado
Trasa Levada do Furado jest prosta i przyjemna, choć dosyć długa. Jest to jedna z najstarszych publicznych lewad na wyspie i ma ok. 11 km długości. Na przejście tej ścieżki zaplanuj co najmniej 5 godzin. Wejście na szlak znajduje się w Ribeiro Frio. Po drodze będziesz mógł też podziwiać z góry widoki na São Roque do Faial i Porto da Cruz.
Na początek trasy w Ribeiro Frio możesz dojechać wynajętym autem, skuterem lub autobusem z Funchal. Między tymi miejscowościami kursują linie 56, 103 i 138. Przejazdów jest tylko kilka dziennie, więc sprawdź wcześniej rozkład jazdy, żeby nie przegapić transportu.
Trasa PR10 prowadzi przez obszary o zróżnicowanej roślinności i ponad polami uprawnymi Faial. Możesz zobaczyć tam orchidee, eukaliptusy i drzewiaste paprocie. To dobra okazja, żeby przyjrzeć się też lokalnej faunie – spotkasz tam wiele gatunków ptaków i jaszczurki.
Po drodze miniesz również ciekawą formację skalną Penha d’Águia. Levada do Furado kończy się w miejscowości Portela. Będąc tam, polecam zatrzymać się w punkcie widokowym Miradouro da Portela.
7. Wyrusz levadą do wodospadu Risco
Przewodnik po szlakach Madery nie byłby kompletny bez lewady PR 6.1, prowadzącej do wodospadu Risco. Początkowy odcinek tej trasy pokrywa się z Levadą das 25 Fontes, a później droga się rozgałęzia. Trasa jest dobrze utrzymana i prosta – w większości ścieżka jest płaska, pojawia się tylko kilka podejść po schodach.
Możesz wybrać się na te dwie levady ze zorganizowaną wycieczką i zobaczyć oba miejsca jednego dnia. Spoko opcja, bo nie trzeba samemu kombinować z dojazdem, przejazdem i powrotem. W czasie wycieczki idzie się z przewodnikiem, więc można pogadać o kulisach życia na Maderze z lokalsem.
Dystans do pokonania od głównej drogi ER105 do celu to około 3 km, więc nie musisz mieć dobrej kondycji, żeby spacerem dotrzeć do wodospadu i wrócić w ok. 1,5 godziny. Miejsce jest dosyć popularne, więc na lewadzie szczególnie po południu może być tłoczno. Radzę jednak nie pomijać tej atrakcji, bo widok na około 100-metrowy wodospad robi duże wrażenie.
Z punktu widokowego możesz wrócić na parking tą samą drogą, którą przyszedłeś. Na odcinku między parkingiem, a dalszą częścią szlaku kursuje także niewielki bus turystyczny. Jeżeli podróżujesz z dziećmi lub osobami starszymi, możesz skorzystać z tego ułatwienia, żeby skrócić dystans konieczny do przejścia.
8. Zobacz wodospady na trasie Levada das 25 Fontes (PR6)
Levada das 25 Fontes (PR6) ma długość około 4,6 km i rozpoczyna się w Rabaçal. Na końcu szlaku znajdziesz urokliwe jeziorko. Po drodze do niego możesz podziwiać nawet do 25 naturalnych źródeł wypływających ze skał. Podczas letnich susz jest ich mniej, ale te największe i tak wyglądają okazale. Dużą zaletą jest to, że można w nich popływać i ochłodzić się po wędrówce.
To jedna z najpopularniejszych atrakcji Madery, bo trasa nie jest zbyt trudna, a na jej końcu zobaczysz robiący wrażenie widok. Idąc do tego miejsca możesz zahaczyć o mniejszy wodospad – Cascata da estrada. Po kilku deszczowych dniach ta niewielka kaskada zmienia się w wartki strumień, który zalewa sąsiadujące z nim schodki.
Przy wejściu na szlak jest dosyć duży, bezpłatny parking. Atrakcja jest jednak bardzo popularna i po południu brakuje na nim miejsc, więc zostaje parkowanie przy drodze. Szlak 25 Fontes jest też w planie wielu wycieczek zorganizowanych, więc w sezonie letnim zatrzymuje się tam dużo busów.
Szlak 25 Fontes na krótkim odcinku łączy się z drogą prowadzącą do wodospadu Risco. Od rozgałęzienia obu lewad do samej kaskady jest ok. 800 m, więc jeżeli masz więcej czasu, to polecam zahaczyć o niego po drodze. Przejście całej trasy PR6 zajmuje 3-4 godziny, powrót tą samą drogą. Może to być trudne ze względu na konieczność mijania innych turystów, bo miejscami lewada jest dość wąska.
9. Podziwiaj zielone wzgórza podczas marszu do Caldeirão Verde
Przez park leśny Queimadas prowadzi trasa PR9, na której możesz oglądać wpisane na Listę światowego dziedzictwa UNESCO drzewa z gatunku Laurissilva. Na zielonych wzgórzach zauważysz również takie rośliny jak ocotea, wrzosy i borówkę maderską. Tereny chronione zamieszkują też liczne ptaki np. myszołowy, pliszki i zięby. Dodatkową atrakcją na trasie są wydrążone w skale tunele. Polecam wziąć ze sobą latarkę, bo może przydać się na tych odcinkach szlaku.
Trasa liczy ok. 6,5 km, a na jej końcu znajdziesz wodospad Caldeirão Verde. Droga prowadząca do celu jest dosyć stroma i wąska. Trudność szlaku jest raczej umiarkowana, a jego przejście w tą i z powrotem zajmuje ok. 4 h. Nie ma tam zbyt dużego nachylenia, ale szczególnie w tunelach może być ślisko. Jeżeli jesteś przygotowany na dłuższą wędrówkę, możesz kontynuować marsz do Caldeirão do Inferno (w grudniu 2024 r. odcinek tymczasowo zamknięty).
Przy wejściu na trasę znajduje się duży, płatny parking (możesz zapłacić za niego gotówką w automacie). W tym miejscu znajdziesz też niewielką kawiarnię Cafetaria Queimadas, w której kupisz również zimne napoje i desery. W okolicy stoi kilka budynków, których architektura odpowiada tradycyjnym casas de Santana – ich cechą charakterystyczną są dechy kryte strzechą.
10. Doceń piękno przyrody na Lewada do Rei
Levada do Rei (PR18) prowadzi po równym terenie i nie ma zbyt stromych podejść. Jest łatwym szlakiem, ale mimo to jest dosyć długa (ok. 5,5 km w jedną stronę). Pamiętaj, że musisz mieć siłę jeszcze na powrót tą samą drogą. Na taki spacer radzę przeznaczyć około 3,5 godziny. Po drodze możesz podziwiać las laurowy i oczka wodne, a na końcu trasy znajdziesz wodospad Cascata Levada do Rei. Na trasie możesz zobaczyć też 300-letni młyn wodny São Jorge.
Przy początku trasy znajduje się restauracja Quinta Levada do Rei. Polecam zajść tam na obiad po długiej przechadzce. Przy obiekcie jest też parking i mini zoo.
Trasa nie jest zbyt popularna wśród turystów. Jeśli chcesz odpocząć z daleka od tłumów, to polecam Ci zdecydował się właśnie na ten szlak. To dobra okazja, żeby docenić piękno przyrody. Początek ścieżki znajduje się w miasteczku São Jorge, w którym możesz zostawić samochód. Możliwy jest też dojazd do niego z Funchal autobusem linii 103.
11. Levada do Seixal, czyli szlak dla doświadczonych
Levada do Seixal to trasa, na którą radzę Ci się wybrać tylko jeżeli masz już doświadczenie w wyprawach trekkingowych po górskim terenie. Szlak ma ok. 11 km i zatacza koło, którego przejście zajmuje 4-5 godzin. Początek levady jest dosyć łagodny i prowadzi niepozorną dróżką. Następnie będziesz musiał wspinać się po zboczu o dużym nachyleniu. Na trasie znajdują się też długie tunele (ok. 1 km), które nie są oświetlone, więc zabierz ze sobą latarkę.
Na szlak dotrzesz z Seixal. Do miasteczka możesz dojechać z południa wyspy autem lub skuterem trasą ER104 lub wzdłuż północnego wybrzeża ER101.
Szlak jest trudny i miejscami niebezpieczny – nie wszędzie są barierki i momentami nic nie oddziela Cię od przepaści. Droga jest dosyć wąska i śliska, więc buty trekkingowe są na niej moim zdaniem obowiązkowe. Levada jest urokliwa i spokojna, bo prowadzi przez naturalne tereny objęte ochroną rezerwatu przyrody.
Z uwagi na to, że przejście jej wymaga dobrej kondycji, nie ma tam wielu turystów. Będąc w tej okolicy polecam przy okazji obejrzeć wodospad Welon Panny Młodej w Seixal.
12. Przejdź się Vereda do Jardim do Mar
Vereda do Jardim do Mar to trasa spacerowa łącząca miejscowość Prazeres z wioską Jardim do Mar. Kiedyś była to jedna z nielicznych opcji na dotarcie do linii brzegowej dla mieszkańców Prazeres. Aktualnie trasa PR20 to niezbyt popularny szlak turystyczny o długości ok. 2 km.
Przejście go zajmuje ok. 1,5 h i jest umiarkowanie trudne (nie ma dużych zmian wysokości i stromych podejść, ale nie jest zbyt dobrze utrzymany). Spacer wymaga ostrożności, bo na trasie mogą pojawiać się osuwiska lub zwalone drzewa. Miejscami szlak jest mocno zarośnięty i radzę uważnie stawiać kroki (obecnie droga jest zamknięta; 2024).
Po dotarciu do Jardim do Mar zatrzymaj się na chwilę w punkcie widokowym Miradouro Nossa Senhora do Rosário, z którego możesz podziwiać ocean. Znajdziesz tam stolik z ławeczkami, a nawet miejsce do grillowania. Niedaleko tarasu widokowego stoi odrestaurowany młyn wodny, który służył do mielenia zbóż uprawianych w okolicy.
Po wędrówce polecam zostać w Jardim do Mar chociaż na kilka godzin i zobaczyć to urokliwe, nadmorskie miasteczko. Zajrzyj do restauracji Tarmar i spróbuj np. ryby z sosem z marakui lub innych owoców morza.
Jeżeli lubisz dania z grilla, to zajrzyj też do Joe’s Bar – to miejsce z dużymi porcjami i świetnym klimatem. W Jardim do Mar znajdziesz też promenadę i szkółkę surferską. Miejscowość jest niewielka, ale moim zdaniem warto zatrzymać się w niej na chwilę. ;)
13. Przespaceruj się malowniczą levadą do Alecrim
Najpopularniejsze szlaki turystyczne na Maderze skupiają się w okolicy Rabaçal. Jest to okolica odwiedzana przez wielu turystów, ale możesz tam odpocząć również na mniej znanej Levadzie do Alecrim (PR6.2). Trasa ma ok. 4 km w jedną stronę i zaczyna się w okolicy kościoła w Rabaçal. Na jej końcu znajduje się wodospad Lagoa Dona Beja – idealne miejsce na orzeźwiającą kąpiel po wędrówce.
Pokonanie szlaku zajmuje ok. 2-3 h. Nie jest on zbyt trudny, miejscami dróżka jest wąska, ale nie ma na niej stromych podejść. Przez większość czasu będziesz szedł w cieniu i z szumem wody w tle. Na przydrożny parking musisz wrócić tą samą trasą. Szlak jest bezpieczny i polecam go osobom, które dopiero zaczynają swoją przygodę z wędrówkami po levadach. ;)
14. Zobacz dawny trakt królewski – Caminho Real da Encumeada
Trasa Caminho Real da Encumeada (PR12) rozpoczyna się przy Miradouro da Boca da Corrida. Ciągnie się przez ponad 12,5 km aż do Encumeada. Przejście tego szlaku jest wymagające i zajmuje ok. 5 godzin. Nie jest to ścieżka dla osób bez przygotowania, bo ciągnie się po dosyć skalistych szczytach gór i wymaga podchodzenia pod strome zbocza. Droga jest mało uczęszczana i miejscami zarośnięta.
Nie ma na niej zbyt dużo cienia i latem przejście może być wyczerpujące z uwagi na skwar. Weź ze sobą dużo wody, bo na całym szlaku nie będziesz miał możliwości uzupełnienia zapasów. Ze szlaku możesz wejść też na szczyt Pico Grande (ponad 1600 m). W deszczowe dni wspinaczka może być niebezpieczna. Jednak bez względu na pogodę najlepiej założyć buty, które zapewnią Ci dobrą przyczepność.
Kiedy najlepiej wędrować po Maderze?
Madera to kraina “wiecznej wiosny” – temperatury w ciągu całego roku utrzymują się w okolicy 20-26 stopni. W sezonie jesienno-zimowym możesz natrafić jednak na dłuższe, deszczowe okresy. Szlaki w tym czasie są śliskie i część może być zamknięta. Warto sprawdzić informacje na ten temat przed wyruszeniem w góry. Buty trekkingowe, które zapewnią Ci dobrą przyczepność, są wtedy koniecznością.
Pamiętaj o tym, że latem również szlaki do wodospadów na Maderze mogą być wilgotne, więc nawet wtedy radzę zaopatrzyć się w sportowe obuwie. Na trasach, które docierają w wyższe partie gór, mogą przydać Ci się też długie spodnie i kurtka przeciwdeszczowa.
Szczególnie w ciepłe dni polecam zabierać ze sobą nakrycie głowy i dużo wody. Większość levad prowadzi przez dzikie tereny, na których nie ma żadnych sklepów. Zapasy będziesz mógł uzupełnić dopiero w miejscowości, do której zejdziesz ze szlaku. Madera jest popularnym kierunkiem wakacyjnym.
Wiele levad przyciąga turystów dzięki pięknym, górskim krajobrazom i wodospadom. Na najpopularniejsze trasy trekkingowe radzę wybierać się jak najwcześniej. Ułatwi Ci to znalezienie miejsca parkingowego, ale również pozwoli przejść szlak we względnej ciszy i spokoju. Najbardziej tłoczno robi się na ścieżkach po południu.
Co warto wiedzieć przed wyjściem na szlak? Jak przygotować się do trekkingów na Maderze?
Najsłynniejsze levady na Maderze nie wymagają specjalnego przygotowania jeśli chodzi o kondycję. Są to raczej krótkie trasy od 2 do 5 km i wybierają je często rodziny z dziećmi. Mimo to, przed wyruszeniem na szlak warto odpowiednio się przygotować. Radzę wcześniej upewnić się, że wybrana przez Ciebie trasa jest otwarta. Niektóre ścieżki mogą być nieczynne z powodu gorszej pogody lub potencjalnych niebezpieczeństw, np. osuwających się kamieni.
Sprawdź co będzie Cię czekało na szlaku – czy są na nim tunele, do których musisz wziąć latarkę albo strome zbocza, których pokonanie wymaga większego wysiłku. Bez względu na trudność ścieżki, radzę ubrać kryte, sportowe buty ułatwiające przyczepność. Levady są zazwyczaj żwirowe i mogą być śliskie szczególnie po deszczu. Pamiętaj też o zabraniu ze sobą prowiantu i wody. Wędrówka może być wyczerpująca, a sklepiki znajdują się tylko przy wejściach na trasę.
W wyższych partiach gór może być chłodniej niż na wybrzeżu. Polecam wziąć ze sobą kurtkę przeciwdeszczową, która zajmuje mało miejsca. W słoneczny dzień upewnij się, że masz ze sobą nakrycie głowy i krem z filtrem. Na trasach, które prowadzą przed odsłonięte tereny, możesz się opalić mimo odczuwalnego wiatru. Pamiętaj też o tym, żeby przed wyjściem naładować telefon lub miej ze sobą powerbank. Dzięki temu będziesz mógł sprawdzić swoją lokalizację i kierunek na mapie.
Mapa najważniejszych atrakcji Madery na telefon i komputer
Levady i veredy, klify i wodospady – to z tego słynie Madera. Szlaki górskie to jednak nie jedyne, co ma do zaoferowania wyspa. Jeżeli planujesz zwiedzić ją na własną rękę, to polecam skorzystać z mapy na telefon i komputer. Ułatwi Ci ona zaplanowanie Twojego urlopu na wyspie.
W aplikacji znajdziesz najpopularniejsze atrakcje, noclegi, a także restauracje i kawiarnie, w których możesz spróbować lokalnych przysmaków. Dowiesz się też skąd dotrzeć do najpiękniejszych miejsc dzięki wskazówkom dotyczących transportu.
mapa dostępna wkrótce