Dolny Śląsk - co warto zobaczyć? Niekończąca się lista najlepszych atrakcji

Dolny Śląsk to jedno z najbogatszych w atrakcje turystyczne województw w Polsce. Przygotowałem dla Ciebie listę najważniejszych miejsc, atrakcji i zabytków, które warto zobaczyć na Dolnym Śląsku - również w weekend. Ciekawych miejsc jest jednak znacznie więcej - moja propozycja to "pierwszy stopień wtajemniczenia" w region, który promuje się hasłem "Nie do opowiedzenia. Do zobaczenia!". Sprawdź, czy znasz już wszystkie atrakcje turystyczne Dolnego Śląska z mojej listy.

Moją listę atrakcji Dolnego Śląska podzieliłem tak, że coś dla siebie znajdą tu zarówno miłośnicy zwiedzania miast, zamków i twierdz, podziemnych atrakcji, jak i te osoby, które preferują spacery po górach i odkrywanie natury.

Ta lista nigdy nie będzie uznana za kompletną. Aktualnie ma 19 pozycji, ale będzie stale rozbudowywana - w końcu Dolny Śląsk można odkrywać przez długie lata.

Mapa atrakcji Dolnego Śląska

Przygotowałem dla Ciebie mapę zaznaczyłem wszystkie atrakcje i ciekawe miejsca, które warto zobaczyć na Dolnym Śląsku.

Dla ułatwienia, podzieliłem je na kilka kategorii - dzięki temu mapa będzie dla Ciebie czytelniejsza.

Jeśli chcesz, abym przesłał Ci ją na maila - podaj mi poniżej swoje imię i adres mailowy. Mapka trafi do Ciebie w kilka sekund.

1. Wrocław

Największe miasto Dolnego Śląska i stolica regionu. Centrum życia kulturalnego w tej części Polski. Miejsce pełne atrakcji, które przypominają o przedwojennej, bogatej historii miasta ale również symbolizują nowoczesność i wielokulturowość Wrocławia.

Wrocław najlepiej zwiedza się w 2-3 dni, ale jeśli masz do dyspozycji tylko jeden dzień, to bez problemu zdążysz zobaczyć najważniejsze atrakcje miasta - Halę Stulecia, kolorowy Rynek, Ostrów Tumski i... najwyższy budynek w Polsce - Sky Tower.

W mieście nie brakuje również mniej popularnych, ciekawych miejsc, które warto zobaczyć - jak np. modelowe osiedle WuWa, które powstało we Wrocławiu w latach 20. XX wieku czy ogromna makieta kolejowa Kolejkowo.

2. Kłodzko

Leżące nad Nysą Kłodzką miasto w południowej części Dolnego Śląska. Wśród turystów wykorzystywane nie tylko jako dobra baza wypadowa do niedaleko położonych uzdrowisk - Polanicy Zdrój, Duszników Zdrój i Kudowy Zdrój, ale również jako cel turystyczny sam w sobie.

Nad Kłodzkiem góruje dobrze zachowana Twierdza Kłodzko, w której do zwiedzania udostępniono między innymi podziemia (w niektórych korytarzach byłem bliski zaklinowania się - można je jednak ominąć). Kłodzko to również małe, ale urocze barokowe centrum z Ratuszem i Mostem św. Jana - mniejsza wersja Mostu Karola z Pragi.

Zwiedzanie Kłodzka można połączyć z wizytą w jednym z kłodzkich uzdrowisk.

3. Jelenia Góra i zamek Chojnik

Rozległe (aż 110 km2), czwarte pod względem wielkości miasto Dolnego Śląska leżące u podnóża Karkonoszy.

Warto zajrzeć tu w drodze do Szklarskiej Poręby lub Karpacza, aby zobaczyć jeleniogórski Rynek i skorzystać z usług Term Cieplickich w Cieplicach - uzdrowiskowej dzielnicy Jeleniej Góry.

W podnóża dzielnicy Sobieszów znajduje się zamek Chojnik, malowniczo położony na szczycie góry Chojnik. Przed wejściem na zamek przeczytaj legendę o okrutnej księżniczce Kunegundzie, która miała zamieszkiwać tę warownię.

4. Karkonosze - Śnieżka, Szrenica

Kilka weekendów warto poświęcić na poznawanie Karkonoszy - najwyższego pasma górskiego Sudetów. Z Karpacza można wyruszyć w kilkugodzinny trekking na najwyższy szczyt Karkonoszy - Śnieżkę.

Jeśli chodzenie po górach Ci odpowiada, polecam przejście górami ze Śnieżki na Szrenicę, nocleg w schronisku na Hali Szrenickiej i zejście do Szklarskiej Poręby dzień później. To świetny pomysł na aktywny weekend na Dolnym Śląsku.

Będąc w Karpaczu zobacz koniecznie Świątynię Wang - kościół przeniesiony tam z norweskiego miasteczka Vang.

5. Świdnica

Świdnica to, zaraz po Wrocławiu, najpiękniejsze miasto Dolnego Śląska (w mojej, subiektywnej skali).

Rozpoznawalne również poza Polską dzięki wpisanemu na listę światowego dziedzictwa UNESCO, drewnianemu Kościołowi Pokoju.

To jednak nie jedyna atrakcja Świdnicy. Warto zobaczyć katedrę św. Stanisława i św. Wacława z najwyższą wieżą kościelną na Dolnym Śląsku mierzącą 101,5 metra, Rynek z zabytkowymi kamienicami i Muzeum Dawnego Kupiectwa. Nie zapomnij wejść na wieżę ratuszową, z której dobrze widać całe miasto i jego okolicę.

6. Twierdza Srebrna Góra

Nigdy nie zdobyta, XVIII-wieczna twierdza położona w Górach Sowich, niedaleko Nowej Rudy. Twierdzę w Srebrnej Górze uważa się za największą górską twierdzę Europy.

Składa się z 6 fortów rozlokowanych w różnych częściach Srebrnej Góry. Najbardziej charakterystyczny fragment twierdzy to zespół bastionów z charakterystycznym, wysokim donjonem. Godziny otwarcia twierdzy i ceny biletów można znaleźć na jej stronie internetowej.

W okolicach Srebrnej Góry można znaleźć pozostałości po kolei. Pociągi musiał tu pokonywać tak stromy odcinek toru (aż 6%), że na fragmentach trasy była zamontowana szyna zębata. Prowadząca do Srebrnej Góry linia kolejowa była jedyną zębatą linią kolejową w Polsce.

Linię zlikwidowano jeszcze przed II wojną światową, jednak istnieje nadzieja na jej odbudowę. W 2019 r. Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego przejął linię od Skarbu Państwa.

7. Rudawy Janowickie i Miedzianka

Spacer po Rudawach Janowickich to dobra alternatywa dla bardziej zatłoczonych Karkonoszy. Można tu łatwo dojechać pociągiem - wysiadając w Janowicach Wielkich lub Trzcińsku albo samochodem - atakując góry od drugiej strony, np. w rejonie Kowar.

Jednodniowa wycieczka może rozpoczynać się w Trzcińsku i prowadzić górami do Janowic Wielkich. Po drodze dojdziesz do ruin zamku Bolczów. Idąc dalej na południe, można dotrzeć do skał przypominających wielbłąda, dziób, regał i... diabelski kościół.

Gdy dotrzesz już do Janowic Wielkich i masz trochę czasu, zdecyduj się na 2-kilometrowy spacer do Miedzianki. To miejscowość, która przez 700 lat rozwijała się dzięki wydobyciu wielu surowców - m.in. miedzi, kobaltu, uranu.

W związku z wyczerpywaniem się złóż i szkodami górniczymi, na początku lat 70. zaczęto likwidację wioski. Historię znikania Miedzianki opisał Filip Springer w świetnym reportażu "Miedzianka. Historia znikania".

Od 2015 r. w Miedziance działa Browar Miedzianka z restauracją. Godziny otwarcia można sprawdzić na stronie internetowej browaru.

8. Kolorowe jeziorka

Gdy zainteresujesz się już Rudawami Janowickimi, nie pomiń w swoich planach wizyty nad kolorowymi jeziorkami, które znajdują się na zboczach Wielkiej Kopy niedaleko Marciszowa.

Cztery kolorowe jeziorka - Żółte, Czerwone, Błękitne i rzadko pojawiające się Zielone - powstały w miejscu, gdzie działała dawniej kopalnia pirytu. Gdy ją zamknięto, spływająca woda zaczęła się zabarwiać substancjami, które porywała ze zboczy i dna wyrobisk.

Największe jest jeziorko błękitne, które swój kolor zawdzięcza obecności glonów. Jeśli chcesz dotrzeć do jeziorek pociągiem - wysiądź na stacji w Marciszowie i przejdź niespełna 5 km do parkingu przy jeziorkach. Nie powinno Ci to zająć dłużej niż 1-1,5 godziny.

9. Ząbkowice Śląskie i Kamieniec Ząbkowicki

Nie trzeba jechać do włoskiej Pizy, żeby zobaczyć krzywą wieżę - wystarczy odwiedzić Ząbkowice Śląskie. Jej odchylenie od pionu wynosi aż 2 metry - nawet mało spostrzegawcza osoba zauważy więc, że z budynkiem "coś jest nie tak".

W 1606 r. w Ząbkowicach Śląskich doszło do epidemii dżumy, którą mieli wywołać lokalni grabarze produkując "trujący proszek" z ludzkich zwłok. W tych wydarzeniach dopatruje się inspiracji dla Mary Shelley przy tworzeniu historii o doktorze Frankensteinie. Niemiecka nazwa miejscowości Ząbkowice Śląskie to właśnie "Frankenstein".

W niedalekim Kamieńcu Ząbkowickim znajdziesz pałac Marianny Orańskiej. To letnia rezydencja niderlandzkiej królewny, która zapadła w pamięć jako wielka skandalistka.

Na początku XIX wieku głośno było o jej rozwodzie spowodowanym przez zdradę z masztalerzem, czyli osobą zajmującą się końmi królewny. Tuż przy pałacu znajduje się rozległy Park Pałacowy z kilkoma trasami spacerowymi. Obiekt można zwiedzać - wszystkie szczegóły są dostępne na stronie internetowej pałacu.

10. Góry Stołowe

Jedyne w swoim rodzaju pasmo górskie w Sudetach, na pograniczu Polski i Czech. To tzw. góry płytowe - mają bardzo spłaszczone wierzchołki i strome ściany. W Polsce próżno szukać podobnych, naturalnych kształtów.

Najczęściej odwiedzane przez turystów są dwa rezerwaty: Szczeliniec Wielki oraz Błędne Skały.

Szczeliniec Wielki to najwyższy szczyt Gór Stołowych, który osiąga 919 m n.p.m. Bazą wypadową do trekkingu na tę górę jest Karłów. U podnóża góry znajdziesz schronisko PTTK Pasterka.

Drugim wartym uwagi rezerwatem są Błędne Skały, do których z Karłowa można dojść pieszo (ok. 6 kilometrów) lub dojechać samochodem po Drodze Stu Zakrętów (ok. 8 kilometrów). Błędne Skały to zespół skalnych, naturalnych labiryntów. Lepiej nie brać ze sobą wielkich plecaków - niektóre przejścia są naprawdę ciasne. W Błędnych Skałach kręcono m.in. jedną z części "Opowieści z Narnii". Na zwiedzanie warto przeznaczyć 40-60 minut.

Bilety wstępu na Szczeliniec Wielki i do Błędnych Skał można kupić przez internet na stronie Parku Narodowego Gór Stołowych.

11. Projekt ARADO

Kamienna Góra, w której znajduje się Projekt ARADO, to miasto pełne wojennych tajemnic. Niemcy ulokowali tu dużą liczbę biur projektowych i tajnych zakładów, które projektowały rozwiązania na potrzeby wojennego przemysłu lotniczego.

Gdy losy wojny zaczęły się przechylać na korzyść aliantów i część niemieckiego przemysłu została już zniszczona, do Kamiennej Góry przeniesiono część ważnych zakładów - m.in. produkujących łożyska. Przemysł ukrył się w kamiennogórskich podziemiach. Jednym z takich tajnych zakładów było ARADO, w którym od 1943 r. pracowano nad nowym samolotem dalekiego zasięgu.

Dokładne przeznaczenie ARADO i rozbudowanej sieci podziemnych korytarzy jest do dzisiaj nieznane, a to czyni to miejsce niezwykle ciekawym dla turystów. Odwiedzając Projekt ARADO, możesz się poczuć przez chwilę jak pracownik tajnego laboratorium Hitlera.

12. Zamek Książ

Największy zamek Dolnego Śląska i trzeci, największy zamek Polski (po Malborku i Wawelu). W czasach II wojny światowej miał być jedną z kwater Adolfa Hitlera. Zwiedzać można zarówno komnaty i naziemną część zamku, jak i wydrążone podczas wojny podziemia.

Istnieje wiele teorii mówiących o przeznaczeniu podziemnej części zamku. Mógł być to schron, depozyt cennych dokumentów, a nawet wojskowa fabryka, w której miano prowadzić pracę nad nazistowską bombą atomową.

Zamek Książ przygotował możliwość zwiedzania komnat zamku, Palmiarni oraz podziemi. Dostępna jest również specjalna, nocna ścieżka zwiedzania. Bilety na zwiedzanie Książa można kupić przez internet.

13. Ślęża

Ślęża to jeden z najpopularniejszych kierunków na wypad za miasto dla mieszkańców Wrocławia. Góra ma tylko nieco ponad 700 m n.p.m., ale jej płaskie otoczenie powoduje, że jest widoczna z wielu kilometrów.

Ślęża była dawniej świętą górą - oddawano na niej część pogańskim bożkom i czczono słońce. Po drodze na szczyt natkniesz się na sporo kamiennych rzeźb i nie do końca zrozumiałych kształtów, które mogły być świadkami tego kultu.

Współcześnie Ślęża przyciąga w ciepłe dni tłumy turystów, będąc najbliższą górą (to nic, że pojedynczą) dla mieszkańców Wrocławia. Na szczycie Ślęży znajduje się wieża widokowa, Dom Turysty PTTK z ofertą restauracyjną i kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny.

Jeśli chcesz dojechać na Ślężę, dostań się do miejscowości Sobótka, a dalszą część drogi na szczyt pokonaj pieszo. Powinno Ci to zająć ok. 1,5-2 godziny.

14. Projekt Riese

Pod nazwą projektu Riese kryje się jedno z największych, nazistowskich przedsięwzięć w schyłkowej fazie II wojny światowej.

Rejon Gór Sowich został wtedy poszatkowany skomplikowaną siecią podziemnych korytarzy, z których część do dzisiaj pozostaje zagadką. Koniec wojny zastał projekt Riese nieukończony i częściowo zlikwidowany, aby nie wpadł w ręce wroga.

W ukrytych podziemiach siedzibę miały mieć dowództwa wojsk lądowych i powietrznych, minister spraw zagranicznych Rzeszy, a na Książu (którego podziemia również wliczają się do projektu Riese) - sam Hitler.

Współcześnie można zwiedzać część podziemi, które udało się odkryć w latach powojennych. Możliwe jest zwiedzanie:

• sztolni walimskich - kompleks "Rzeczka" w Walimiu,

• kompleksu Podziemne Miasto "Osówka".

Z centrum przesiadkowego niedaleko stacji kolejowej w Głuszycach można skorzystać z darmowego autobusu do Osówki - przed wyjazdem sprawdź jednak jego rozkład jazdy.

W 2020 r. odjeżdża on z centrum przesiadkowego w Głuszycach o 9:15, 12:45, 14:15 i 16:08 (w dni robocze) oraz o 9:17, 12:05, 14:00 i 16:00 w soboty.

15. Dawna Kopalnia Nowa Ruda

Dzisiejsze muzeum w Nowej Rudzie działa w kopalni węgla kamiennego, która zaczęła wydobywać węgiel najwcześniej spośród wszystkich kopalni znajdujących się teraz w granicach Polski. Pierwsze wzmianki o wydobyciu węgla w Nowej Rudzie pochodzą z 1434 r.

Przez swoją charakterystykę, kopalnia węgla w Nowej Rudzie była jedną z najniebezpieczniejszych w Europie (w wypadku w 1941 r. w kopalni zginęło aż 187 górników). Nawet jeśli zwiedzałeś już kopalnie węgla, ta w Nowej Rudzie mocno różni się od obiektów z Górnego Śląska.

Musiano tu zastosować zupełnie inne rozwiązania techniczne, aby ograniczyć do minimum ryzyko, z jakim wiązała się praca w tak niebezpiecznym obiekcie. Kopalnia zakończyła pracę w 1995 r., na fali likwidacji dolnośląskiego górnictwa.

Szczegóły zwiedzania sal wystawowych, podziemi kopalni i przejazdu podziemną kolejką można sprawdzić na stronie internetowej Dawnej Kopalni Nowa Ruda.

16. Zamek Czocha

Czocha to jednej z najlepiej rozpoznawalnych, polskich zamków - głównie przez swoje liczne występy w filmach i serialach.

Jedną z hipotez dotyczących wojennego przeznaczenia zamku jest możliwość działania w nim szkoły szyfrantów Abwehry. Za zamku nakręcono dużą część serialu "Tajemnica twierdzy szyfrów", który był ekranizacją powieści Bogusława Wołoszańskiego "Twierdza szyfrów". Czocha wystąpiła również w ekranizacji Wiedźmina.

Jak duża część obiektów, które były wykorzystywane podczas II wojny światowej, w zamku Czocha odkryto sieć podziemnych korytarzy o niejasnym przeznaczeniu. Pomieszczenia zamkowe były ze sobą połączone tajnymi korytarzami. To budzi skojarzenia niektórych turystów z zamkiem Hogwart z historii o Harrym Potterze. Istnieje również szereg hipotez o zamurowanych salach, które ciągle mają być pełne kosztowności.

Czocha to jeden z najciekawszych i najbardziej intrygujących zamków Dolnego Śląska. Szczegóły zwiedzania zamku można sprawdzić na stronie internetowej Zamku Czocha.

17. Wielka Sowa

Obok Ślęży i Śnieżki, to jeden z najchętniej odwiedzanych przez Dolnoślązaków szczytów. To najwyższe wzniesienie Gór Sowich o wysokości 1015 m n.p.m.

Trekking na Wielką Sowę nie wymaga ponadprzeciętnie dobrej kondycji. Bazą wypadową jest miejscowość Rzeczka. Trasa na szczyt to ok. 4 kilometry, które przejdziesz w 1-1,5 godziny. Gdy już dojdziesz na wierzchołek Wielkiej Sowy, wdrap się dodatkowo na 25-metrową wieżę widokową, z której dobrze widać sporą część Dolnego Śląska.

Warto mieć świadomość, że pod Wielką Sową istnieje prawdopodobnie sieć podziemnych korytarzy, które wchodzą w skład kompleksu Riese. Nie udało się ich jeszcze odkryć, ale nazistowskie plany potwierdzają, że można się ich tam spodziewać.

Wejście na Wielką Sowę możesz połączyć ze zwiedzaniem Podziemnego Miasta "Osówka" lub sztolni walimskich.

Jeśli szukasz mniej obleganych szczytów, wdrap się na Kalenicę, na której stoi przedwojenna wieża widokowa.

18. Jaskinia Niedźwiedzia, Kopalnia Uranu i Masyw Śnieżnika

Masyw Śnieżnika na dalekim południu Dolnego Śląska obfituje w atrakcje i może być celem kilkudniowego wyjazdu.

Na Śnieżnik można wejść kilkoma szlakami - m.in. żółtym szlakiem z Kletna. Trasa na niespełna 10 km i jej przejście powinno Ci zająć ok. 3,5-4 godziny. Popularna trasa wiedzie również czerwonym szlakiem z Międzygórza.

Idąc z Kletna, po nieco ponad 4 kilometrach trekkingu dojedziemy do Jaskini Niedźwiedziej - najdłuższej jaskini Sudetów. Jaskinię odkryto przypadkiem w 1966 r., podczas jednego z odstrzałów prowadzonych w kopalni kamienia. Eksploracja Jaskini Niedźwiedziej nie dobiegła końca - speleolodzy co roku docierają do nowych partii jaskini.

W Jaskini Niedźwiedziej odkryto 3 poziomy, a łączna długość korytarzy to ok. 5 km. Jaskinię można zwiedzać codziennie oprócz poniedziałków i czwartków (w czwartki czynna jest tylko od maja do sierpnia). Spacer trwa ok. 45 minuty. Szczegóły znajdziesz na stronie Jaskini Niedźwiedziej (jaskinia jest dużo ładniejsza, niż jej strona).

Kilometr od parkingu Jaskini Niedźwiedziej znajdziesz jeszcze jedną atrakcję okolicy - Kopalnię Uranu Kletno. Działała tylko przez kilka lat po II wojnie światowej (od 1948 do 1953 r.) ale wystarczyło to, żeby wydobyć w niej ok. 20 ton uranu. Wydobyty uran posłużył potrzebom Związku Radzieckiego.

Ściany sztolni są kolorowe przez obecność licznych, wielobarwnych minerałów. Nie musisz się bać o wysoki poziom promieniowania - utrzymuje się on na bezpiecznym dla ludzi poziomie.

Na zwiedzanie ok. 400 metrów podziemnych chodników musisz przeznaczyć ok. 45 minut. Szczegóły znajdziesz na stronie internetowej Kopalni Uranu Kletno.

19. Kopalnia złota w Złotym Stoku

Tuż przy granicy polsko-czeskiej znajduje się miejscowość Złoty Stok, która jest najstarszym ośrodkiem górniczym w Polsce.

Przez 700 lat wydobycia, w Złotym Stoku pozyskano 16 ton czystego złota. W XVI wieku działała tam niewyobrażalna dla mnie liczba 190 kopalni złota, w której rocznie wydobywano przeciętnie od 60 do 140 kg złota (co było 8% całego wydobycia złota w Europie).

W Kopalni Złota działa podziemna trasa turystyczna, którą można zwiedzać przez cały rok. Jest urozmaicona - poza zwiedzanie pieszym, turyści przepływają łodzią po zalanej sztolni i wyjeżdżają na powierzchnię kolejką szynową.

Godziny otwarcia kopalni i ceny biletów możesz sprawdzić na stronie internetowej.

Lista najciekawszych atrakcji Dolnego Śląska nie jest zamknięta, bo to jedno z najbogatszych turystycznie województw Polski. Daj Dolnemu Śląskowi szansę i zaplanuj swoje wycieczki tak, aby zobaczyć jak najwięcej atrakcji z mojej listy. Oby Dolny Śląsk zrobił na Tobie tak dobre wrażenie, jakie od lat robi na mnie. Udanego zwiedzania!

PS. Jeśli uważasz, że jakaś atrakcja Dolnego Śląska powinna się znaleźć na tej liście - daj mi o niej znać w komentarzach.