Nieuznawane Naddniestrze – co WARTO wiedzieć przed podróżą?

Długi na 200 km i szeroki na 15 km pas ziemi między Ukrainą a Mołdawią to Naddniestrze, a dokładniej Naddniestrzańska Republika Mołdawska. I chociaż żadne suwerenne państwo na świecie nie uznaje istnienia tego kraju, już od 30 lat w Naddniestrzu toczy się normalne życie, które reguluje naddniestrzańska administracja państwowa. Zapraszam Cię do mojego przewodnika, w którym opowiem o wszystkim, co powinieneś wiedzieć przed wyjazdem do Naddniestrza i podzielę się z Tobą informacjami praktycznymi.

Czego dowiesz się z artykułu?

• dlaczego Naddniestrze jest państwem nieuznawanym – jak powstało to państwo i jaki status na arenie międzynarodowej ma Naddniestrze,
• jak dojechać do Naddniestrza z Kiszyniowa i Odessy oraz jakie dokumenty są wymagane, aby wjechać na terytorium Naddniestrza,
• czy warto dodatkowo ubezpieczyć się przed wyjazdem do Naddniestrza,
• jakich cen możesz się spodziewać w Naddniestrzu i jak korzystać z lokalnej waluty – rubla naddniestrzańskiego,
• jak przemieszczać się po Naddniestrzu (trolejbusy, marszrutki),
• gdzie spać w Naddniestrzu (polecane noclegi w Tyraspolu),
• jakie praktyczne informacje powinieneś znać – standardy wtyczek, karty SIM, dostęp do internetu,
• czy w Naddniestrzu jest bezpiecznie,
• jakie książki warto przeczytać przed przyjazdem do Naddniestrza.

Podstawowe informacje o Naddniestrzu

Naddniestrze to kraj położony na lewym brzegu Dniestru, obejmujący dodatkowo prawobrzeżne miasto Bendery. Powierzchnia kraju jest aż 75 razy mniejsza od Polski – to zaledwie 4163 km2.

Stolicą kraju jest Tyraspol, w którym mieszka ponad 130 000 osób. Ogólna liczba ludności Naddniestrza nie przekracza 560 000.

Dlaczego powstało Naddniestrze?

Przyczyn powstania Naddniestrza należy szukać przede wszystkim w różnicach narodowościowych, które wytworzyły się na przestrzeni dziejów między dwoma brzegami Dniestru. Tereny te zawsze były pograniczem państw i narodów, co w naturalny sposób doprowadziło do dużego wymieszania etnicznego ludności.

W dwudziestoleciu międzywojennym, prawy brzeg rzeki należał do Rumunii, lewy zaś do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.

Różnic nie zniwelowało późniejsze utworzenie wspólnej, Mołdawskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w sierpniu 1940 r. Różnice społeczne były zbyt znaczące.

Lewy brzeg Dniestru był zdominowany przez ciężki przemysł, którym zarządzały rosyjskojęzyczne, pochodzące z innych zakątków ZSRR, elity. Wśród ludności widać było wieloetniczność i bliższy związek z Moskwą niż Kiszyniowem.

Elity miały świadomość, że naddniestrzański, lewobrzeżny przemysł ma znaczenie w skali całego Kraju Rad. Naddniestrze było najbogatszą prowincją Mołdawskiej SRR.

Pod koniec lat 80. dochodziło do narastającej rywalizacji między nastawionymi nacjonalistycznie, nowymi mołdawskimi elitami, a pozostającymi w nostalgii za upadającym powoli ZSRR mieszkańcami lewego brzegu.

Władze Mołdawskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej 31 sierpnia 1989 r. ustanowiły język mołdawski jedynym językiem urzędowym republiki. Ludność rosyjskojęzyczna Naddniestrza odebrała to jako przejaw jawnej dyskryminacji. Naddniestrzanie nie zgadzali się na dążenia mołdawskich elit do przyłączenia kraju do Rumunii.

Wbrew władzom w Kiszyniowie, 2 września 1990 r. przeprowadzono w Naddniestrzu referendum, którego wynikiem było jednostronne utworzenie niezależnej od Kiszyniowa Naddniestrzańskiej Mołdawskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (NMSRR).

Datę przyjmuję się jako początek Naddniestrza jako osobnego tworu politycznego.

Państwo powstało w bezpośredniej reakcji na politykę nowych, nacjonalistycznych władz Mołdawii wybranych w wyborach w 1990 r.

Linia polityczna partii zakładała stopniową rumunizację terenów i dyskryminację ludności rosyjskojęzycznej. Nacjonaliści mołdawscy chcieli uznania wspólnej tożsamości etnicznej Mołdawian i Rumunów, na co Naddniestrzanie nie byli się w stanie zgodzić.

Powstanie NMSRR zostało anulowane decyzją prezydenta ZSRR, Michaiła Gorbaczowa, ale nie pociągnęło to za sobą żadnych faktycznych działań. 25 sierpnia 1991 r. Naddniestrze ogłosiło niepodległość swojej republiki, uważając się nadal za socjalistyczną republikę radziecką. 2 września przyjęto konstytucję i uporządkowano struktury państwa.

Rozpad ZSRR nie spowodował zmian we wzorowanych na tym kraju strukturach państwa. 5 listopada 1991 r. dokonano tylko formalnej zmiany nazwy kraju na Naddniestrzańską Republikę Mołdawską.

W grudniu 1991 r. przeprowadzono wybory prezydenckie. Na czele Naddniestrza stanął Igor Smirnov.

Wojna o niepodległość z Mołdawią

Mołdawia wiosną 1992 r. rozpoczęła przeciwko Naddniestrzu akcję zbrojną, której podjęcie tłumaczono koniecznością przywrócenia terenów Mołdawii pod zwierzchnictwo władz centralnych w Kiszyniowie.

Konflikt toczył się początkowo wyłącznie między Mołdawią a Naddniestrzem. Ostatecznie włączyła się do niego już rosyjska, a jeszcze niedawno radziecka, 14. Armia pod dowództwem Lebiedia, stając po stronie sił Naddniestrza.

Najbardziej zaciekłe walki były toczone o dwa miasta – Dubosary i Bendery.

Konflikt zakończył się w lipcu 1992 r. rozejmem podpisanym pod nadzorem Rosji. Mołdawii już nigdy nie udało się przywrócić zwierzchnictwa nad lewym brzegiem Dniestru.

Pomimo, że Naddniestrze wykształciło wszystkie struktury państwowości, pozostaje na arenie międzynarodowej państwem nieuznawanym.

Co to znaczy, że Naddniestrze jest nieuznawane?

Naddniestrze jest państwem nieuznawanym na arenie międzynarodowej. Żadne z uznawanych powszechnie państw świata nie zakwalifikowało Naddniestrza jako równorzędnego bytu państwowego i zgodnie z prawem międzynarodowym, inne kraje uznają ten obszar jako część Mołdawii.

Naddniestrze nie może być przez to reprezentowane w międzynarodowych organizacjach. Nie jest członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) i nie może ubiegać się o członkostwo w Unii Europejskiej, NATO, itp.

Paszporty wydawane przez Naddniestrze nie są honorowane przez żaden kraj świata. Aby mieszkańcy Naddniestrza mogli podróżować, potrzebny jest paszport innego kraju – najczęściej mołdawski lub rosyjski.

Na terenie Naddniestrza niemożliwe jest uzyskanie opieki konsularnej ze strony innych państw świata. Konsulowie i ambasadorowie mający siedzibę w Kiszyniowie nie mają prawa do wykonywania swoich obowiązków w Naddniestrzu.

Warto mieć tę świadomość jadąc do tego kraju – pomimo, że jest bardzo bezpieczny, to w kryzysowych sytuacjach nie można liczyć na telefon do ambasady. Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych na swojej stronie internetowej ostrzega, że polski konsul nie udzieli żadnej pomocy osobom znajdującym się na, nieuznawanym również przez Polskę, obszarze Naddniestrza.

Jedyne państwa, które uznają Naddniestrze to kraje, które na arenie międzynarodowej mają również status państw nieuznawanych. Są to: Abchazja, Osetia Południowa (oba terytoria znajdują się w granicach Gruzji) oraz Górski Karabach (Azerbejdżan).

Dwa pierwsze kraje mają w Naddniestrzu swoje placówki dyplomatyczne. Mocno wątpię w rzeczywistą potrzebę istnienia takich placówek – to raczej próba udowodnienia opinii publicznej, że kraje te są bytami państwowymi jak każdy inny, a przez to mają prawo do posiadania swoich ambasad.

Jak dojechać do Naddniestrza?

Obszar Naddniestrza rozciąga się wzdłuż granicy Mołdawii i Ukrainy. Najszybsza możliwość dojechania w te strony to lot na lotnisko w Kiszyniowie lub w Odessie i przejazd do Tyraspola marszrutką lub pociągiem.

Dojazd do Naddniestrza z Kiszyniowa

Lotnisko w Kiszyniowie leży tylko 13 kilometrów od centrum miasta. Jest dobrze skomunikowane z miastem poprzez komunikację miejską. Z lotniska do centrum można się dostać trolejbusem nr 30 i marszrutką nr 165.

Kiszyniów jest bardzo dobrze połączony z Tyraspolem – stolicą Naddniestrza. Marszrutki odjeżdżają co kilkadziesiąt minut (średnio 2 razy na godzinę) z głównego dworca autobusowego Kiszyniowa (lokalizacja: 47.019369707, 28.84520200).

Marszrutki potrzebują ok. 1,5 godziny, aby dojechać do Tyraspola. Busy kończą swoją trasę na dworcu autobusowym obok dworca kolejowego przy ul. Lenina w Tyraspolu (lokalizacja: 46.847541961, 29.629075564).

Z Kiszyniowa do Tyraspola można również dojechać pociągiem relacji Kiszyniów – Odessa. Rozkład jazdy pozwala na zorganizowanie w ten sposób jednodniowej wycieczki do Naddniestrza bez noclegu w Tyraspolu.

Pociąg kursuje w piątki, soboty i niedziele, a w okresie letnim jego kursowanie jest zazwyczaj rozszerzane do całego tygodnia.

Stacja	Godzina	Stacja	Godzina
Kiszyniów	7:09	Odessa	18:45
Tyraspol	8:27	Tyraspol	21:02
Odessa	10:55	Kiszyniów	22:33

Przed podróżą sprawdź, czy rozkład jazdy nie uległ zmianie.

Dojazd do Naddniestrza z Odessy

Lotnisko w Odessie leży tylko 8 kilometrów od centrum miasta.

Dojazd do dworca Privoz, z którego pojedziesz dalej do Naddniestrza, jest łatwy – skorzystaj z busa nr 117. Wysiądź z niego na przystanku Pryvoz Rynok.

Inne możliwości przemieszczania się po Odessie możesz sprawdzić na stronie EasyWay – to ukraiński odpowiednik jakdojade.pl.

Z Odessy do Tyraspola można się dostać wspomnianym wyżej pociągiem, ale kursują również bezpośrednie marszrutki.

Należy szukać busów do Kiszyniowa, które jadą przez Naddniestrze. Zwróć uwagę na trasę marszrutki – niektóre omijają Tyraspol i jadą do stolicy Mołdawii inną drogą.

Marszrutki i większe busy odjeżdżają z dworca Privoz w Odessie (niedaleko głównego dworca kolejowego).

Można również jechać z przesiadką na granicy. Z Odessy jedziemy marszrutką do Kuchurhan, tam pieszo przekracza się granicę i kolejną marszrutkę łapie się już ze strony naddniestrzańskiej – z miejscowości Pervomaisc.

Wjazd do Naddniestrza. Jakie dokumenty są wymagane?

Status Naddniestrza na arenie międzynarodowej sugeruje, że wjazd do Naddniestrza może być utrudniony. Rzeczywiście jednak to najłatwiej dostępne państwo nieuznawane w naszej części świata.

Wjazd do Naddniestrza odbywa się na podstawie paszportu. Służby naddniestrzańskie nie zostawiają w paszportach żadnych pieczątek, a przyjezdnym wydawana jest karta migracyjna.

Osoby chętne do wjazdu na teren Naddniestrza muszą w punkcie granicznym wyjść z pojazdu i przejść do budynku pograniczników. Tam w okienku przekażesz pogranicznikowi swój paszport i odpowiesz na pytanie o adres zamieszkania w Naddniestrzu. Jeśli nie radzisz sobie z rosyjskim – zapisz wcześniej adres na kartce i przekaż go oficerowi.

Kartę migracyjną dostaniemy na określony czas pobytu. Jeśli urzędnik na granicy nie zapyta Cię, ile dni zamierzasz spędzić w Naddniestrzu, sam przekaż mu te informacje. Wystarczy, że powiesz to łamanym rosyjskim, np. “tri dnja”, jeśli chcesz w Naddniestrzu zostać na trzy dni. Zawsze dodaj sobie lekki margines błędu – jeśli planujesz 2 dni pobytu, powiedz o trzech lub czterech.

Karty migracyjnej trzeba pilnować jak oka w głowie, bo jest ona zabierana przez naddniestrzańskich pograniczników przy wyjeździe z kraju.

Wjazd do Naddniestrza z Ukrainy

Ruch na trasie Tyraspol – Odessa jest obsługiwany przez przejście graniczne Kuchurhan (Кучурган) – Pervomaisc.

Jeśli do Naddniestrza wjeżdżamy busem, otrzymamy po ukraińskiej stronie pieczątkę wyjazdową z Ukrainy. Warto zadbać, aby otrzymać również pieczątkę wjazdową do Mołdawii (w świetle prawa międzynarodowego wjeżdżamy do Mołdawii, a nie Naddniestrza).

Po co?

Jeśli będziemy chcieli wyjechać z Mołdawii innym przejściem granicznym poza Naddniestrzem (bo np. odwiedziliśmy później Kiszyniów i wracamy na Ukrainę z pominięciem Naddniestrza), brak wjazdowej pieczątki do Mołdawii może spowodować problemy na granicy. Jeśli nie mamy pieczątki wjazdowej, to formalnie na terenie Mołdawii znaleźliśmy się nielegalnie.

Jeżeli na przejściu granicznym Kuchurhan (Кучурган) – Pervomaisc nie dostaliśmy pieczątki wjazdowej do Mołdawii – upomnijmy się o to u pogranicznika lub poprośmy o pomoc kierowcę. Pieczątki są zazwyczaj wbijane z automatu, ale zanim ruszysz do Naddniestrza – sprawdź, czy na pewno ją dostałeś.

Jeżeli zdecydowałeś się na przejazd z Ukrainy do Naddniestrza pociągiem, nie otrzymasz pieczątki wjazdowej do Mołdawii.

Masz wtedy dwa wyjścia.

W przypadku, gdy będziesz wracał na Ukrainę również pociągiem, nie musisz się martwić – brak pieczątki nie przeszkodzi Ci w powrocie na ukraińską stronę. Nie będziesz miał wtedy ani pieczątki wjazdowej, ani wyjazdowej.

Zakładając jednak, że nie będziesz podróżował pociągiem w drugą stronę, zadbaj o otrzymanie pieczątki na dworcu kolejowym w Kiszyniowie. Odszukaj tam biuro służb granicznych i poproś o wbicie pieczątki wjazdowej.

Wjazd do Naddniestrza z Mołdawii

Władze Mołdawii nie uznają Naddniestrza jako państwa.

Skutkuje to brakiem służb granicznych na granicy z Naddniestrzem. Są tam zorganizowane wyłącznie posterunki policji, obok których przejeżdża się zazwyczaj bez zatrzymywania się.

Pasażerowie jadący z Kiszyniowa do Tyraspola korzystają z przejścia granicznego niedaleko miejscowości Bendery.

Jak ubezpieczyć podróż do Naddniestrza? Czy warto wykupić ubezpieczenie turystyczne?

Nie ma możliwości wykupu ubezpieczenia turystycznego ważnego stricte na terenie Naddniestrza. Bliskość granic Mołdawii i Ukrainy powoduje jednak, że ubezpieczenie ważne na terenie tych dwóch krajów będzie dla Ciebie bardzo użyteczne.

Pobyt w Naddniestrzu sprowadza się zazwyczaj do 2-3 dni, a resztę czasu w podróży spędzasz w jednym z ościennych krajów. Zadbaj o wykupienie wcześniej ubezpieczenia turystycznego, które pokryje ewentualne koszty opieki medycznej.

Ceny ubezpieczenia ważnego na Ukrainie i w Mołdawii możesz sprawdzić w internetowym kalkulatorze.

Nigdy nie wyjeżdżaj za granicę bez wykupionego ubezpieczenia. Koszt zamyka się w kilku złotych dziennie, a fakt posiadania polisy chroni Cię przed astronomicznymi kosztami leczenia, które mogą Cię dotknąć w niektórych krajach.

Jeden z czytelników mojego bloga musiałby zapłacić z własnej kieszeni aż 12 000 zł za dzień pobytu w szpitalu w Dubaju. Miał jednak polisę, więc wszystkie koszty wziął na siebie ubezpieczyciel.

Transport w Naddniestrzu. Jak przemieszczać się po Tyraspolu i Benderach?

Trzon komunikacji miejskiej w stolicy Naddniestrza – Tyraspolu, stanowi sieć trolejbusowa. Pokrywa ona większą część miasta, a dodatkowo łączy Tyraspol z drugim, najważniejszym miastem kraju – Benderami.

Trolejbusy kursują łącznie na 7 trasach – w tym jednej międzymiastowej, do położonego na zachodzie miasta Bendery.

Wszystkie trasy są zaznaczone na schemacie sieci trolejbusowej. Pobierz ją na swój telefon, żeby ułatwić sobie przemieszczanie się po mieście.

Bilet na przejazd trolejbusem kosztuje 2,5 PRB (rubla naddniestrzańskiego). Za bilety płaci się u kasjera w środku pojazdu, chociaż ma to ulec zmianie – Naddniestrze planuje wdrożenie biletu elektronicznego.

Trolejbusy kursują dość rzadko – linia numer 1 prowadząca do dworców autobusowego i kolejowego jeździ co ok. 70 minut.

Ratunkiem w tej sytuacją są kursujące w Tyraspolu marszrutki. Cena za pojedynczy przejazd to 4 PRB. Płaci się bezpośrednio u kierowcy. Różnica w cenie w stosunku do trolejbusów nie jest znacząca, a marszrutki kursują po mieście wyraźnie częściej.

Połączenia w Tyraspolu i Benderach można sprawdzić na stronie internetowej EasyWay. Działa ona analogicznie do polskiego jakdojade.pl – wystarczy wskazać punkt startowy i końcowy podróży, a aplikacja dobierze nam najszybsze środki transportu.

Aby dostać się z Tyraspola do Benderów, skorzystaj z trolejbusu nr 19 (trasa zaznaczona jest na schemacie). Podróż zajmuje ok. 45 minut, a w szczycie pojazdy kursują co kilkanaście minut. Możesz do niego wsiąść m.in. przy pomniku Suworowa w Tyraspolu (lokalizacja: 46.836199450, 29.611847688).

W czasie naszej podróży przejazd kosztował 3 PRB i odbywał się nowoczesnym trolejbusem białoruskiej produkcji. Jeśli wolisz swojskie, małe busiki, to do Benderów dojedziesz marszrutką nr 20.

Waluta w Naddniestrzu. Jak wypłacać i wymieniać pieniądze?

Naddniestrze od 1994 r. emituje własną walutę – rubla naddniestrzańskiego. Za politykę pieniężną państwa odpowiada Bank Republiki Naddniestrzańskiej.

Status Naddniestrza na arenie międzynarodowej powoduje, że również lokalna waluta nie jest uznawana poza granicami państwa i nie ma tam żadnej wartości.

Rubel naddniestrzański jest niewymienialny za granicą – można go kupić i sprzedać tylko na terenie Naddniestrza. Łatwo wymienisz go tam na ruble rosyjskie, mołdawskie leje, ukraińskie hrywny, euro i dolary.

Wymiany można dokonać w kantorach, jednak najlepsze stawki oferują banki. Ja swoje środki wymieniłem w banku przy ul. 25 Października (lokalizacja: 46.83679082, 29.62063037). Aktualny kurs możesz sprawdzić na stronie internetowej banku.

Podczas mojego pobytu w Naddniestrzu, za 1 rubla naddniestrzańskiego (1 PRB) trzeba było zapłacić 1,05 leja mołdawskiego (MDL), czyli 1 PRB = ok. 0,24 PLN. Daje to dość szybki przelicznik – dzielimy cenę danego towaru w Naddniestrzu na 4 i wychodzi nam “mniej więcej” polska cena.

W Naddniestrzu praktycznie niemożliwe jest płacenie mołdawskimi lejami.

Wypłaty z kart płatniczych Visa i MasterCard nie są możliwe w bankomatach. Jeśli skończą Ci się pieniądze – powinno Ci się udać je wypłacić w placówkach banków.

Restauracje akceptują naddniestrzańskie karty płatnicze, a dla turystów pozostaje płacenie gotówką. Przed wjazdem do Naddniestrza zadbaj o to, abyś miał przy sobie odpowiednią sumę mołdawskich lejów lub ukraińskich hrywien, a później wymień ją w naddniestrzańskim banku na ruble.

Gdzie spać w Naddniestrzu? Propozycje noclegów w Tyraspolu

W Naddniestrzu działa zarówno Booking.com, jak i Airbnb. Naddniestrzańskie miasta wyświetlą się w wyszukiwarkach jako “Mołdawia”, ale nie ma to żadnego znaczenia przy rezerwacji noclegów.

Jeśli zatrzymujesz się na noc w Tyraspolu (warto zostać tu przynajmniej 1 dzień), najwygodniej będzie zarezerwować nocleg przy ul. 25 Października lub w bezpośrednim sąsiedztwie tej ulicy.

Dostęp do internetu w Naddniestrzu, karty SIM, napięcie i rodzaj gniazdek

Dostęp do internetu jest w Naddniestrzu powszechny. Bezpłatne WiFi dostępne jest w większości kawiarni w Tyraspolu i jest standardem w wynajmowanych apartamentach i pokojach hotelowych.

Dużo sieci jest otwartych, co budziło moje wątpliwości dotyczące bezpieczeństwa. Dla świętego spokoju, zabezpiecz się poprzez korzystanie z aplikacji VPN.

W Naddniestrzu działają mołdawskie karty SIM, ale w państwie istnieje również lokalny operator – Interdniestrcom. Nie korzystałem z tych kart, ale w sieci pojawiają się informacje, że nie są one zgodne z międzynarodowym standardem GSM i do ich obsługi potrzebny jest naddniestrzański telefon.

Dla bezpieczeństwa kup więc kartę SIM w Mołdawii lub korzystaj z powszechnie dostępnego WiFi i map offline (np. MAPS.ME).

Aktualna oferta mołdawskich i naddniestrzańskich operatorów jest dostępna na stronie Prepaid Data SIM Card Wiki.

W Naddniestrzu trafisz na znany z Polski standard gniazdek elektrycznych – nie potrzebujesz więc żadnych przejściówek. W sieci płynie prąd o napięciu 220 V.

Czy w Naddniestrzu jest bezpiecznie?

Czasy, w których o powodzeniu wjazdu do Naddniestrza decydowała odpowiednia wysokość łapówki wręczonej pogranicznikowi, już minęły.

Naddniestrze ułatwia ruch turystyczny i rozwija infrastrukturę dostrzegając, że w turystach tkwi duży potencjał wsparcia przeciętnie radzącego sobie, państwowego budżetu. Widok turysty z aparatem nie dziwi już Naddniestrzan.

Ulice Tyraspola nie odstają od standardów, jakie spotkasz w innych miastach kulturowego wschodu Europy. Wyremontowane chodniki i ulice kontrastują z niedaleką Odessą, która pod tym względem radzi sobie wyraźnie gorzej.

Fakt, że Naddniestrze jest państwem nieuznawanym nie powoduje, że automatycznie jest w nim mniej bezpiecznie. Naddniestrze nie daje żadnych powodów, aby łączyć te dwie kwestie.

Przestępczość w stolicy jest niska. Nocne spacery po mieście też nie wydają się być dużym zagrożeniem (inną kwestią jest to, że późną porą w Tyraspolu niewiele się dzieje).

Opieka zdrowotna nie jest najwyższych lotów, chociaż w Tyraspolu działa kilka szpitali. Pamiętaj, aby przed wyjazdem zadbać o wykupienie ubezpieczenia zdrowotnego (ważnego w Mołdawii i najlepiej również na Ukrainie).

Miej też na uwadze, że w związku z nieuznawaniem przez Polskę Naddniestrza jako oddzielnego państwa, Ministerstwo Spraw Zagranicznych zastrzega, że pomoc polskiego konsula na terenie Naddniestrza nie jest możliwa. Strona internetowa MSZ jest jednak w zakresie innych informacji o Naddniestrzu bardzo nieaktualna.

Książki i przewodniki po Naddniestrzu

Wątek Naddniestrza został opisany w dwóch książkach wydanych przez Wydawnictwo Czarne.

Polecane książki o Naddniestrzu:

• “Granice marzeń. O państwach nieuznawanych” – książka Tomasza Grzywaczewskiego, w której przybliża on losy europejskich i kaukaskich państw nieuznawanych – w tym Naddniestrza. Bardzo dobry początek dla osób, które wcześniej nie interesowały się tym tematem.

• “Naddniestrze. Terror tożsamości” – książka Piotra Oleksego – dużo bardziej “naukowa”, poparta obszernym wstępem historycznym i społecznym. Coś w rodzaju encyklopedii wiedzy o Naddniestrzu. Czyta się ją trochę trudniej niż pozycję nr 1, ale dla zainteresowanych Naddniestrzem to pozycja obowiązkowa.

Podróż do Naddniestrza to dobry wybór dla osób, które są zainteresowane obszarami byłego Związku Radzieckiego. W Naddniestrzu widać jeszcze nostalgię za czasami, o których młodzi czytelnicy wiedzą tylko z lekcji historii. Dzięki informacjom praktycznym, które znalazłeś w tym tekście, Twoja podróż do Naddniestrza będzie dobrze zaplanowana, a Ty będziesz mógł po prostu cieszyć się wyprawą.