Funchal: 21 atrakcji i ciekawych miejsc, które polecam zobaczyć

Funchal to stolica portugalskiej Madery, położona na południowym wybrzeżu, w otoczeniu malowniczych wzgórz, bujnej roślinności i Oceanu Atlantyckiego. 100-tysięczne miasto łączy urok historycznych budowli ze standardami nowoczesnych miast (sporo knajp, jedzenie na dowóz, miejskie autobusy). Znane m.in. z pięknych ogrodów, klimatycznych targów, widoków na Atlantyk i tego, że… wszędzie jest pod górkę. ;)

W artykule przygotowałem listę 21 najciekawszych atrakcji Funchal, do których dodałem też polecajki najlepszych restauracji i propozycje sprawdzonych noclegów w dobrej lokalizacji.

Warto zatrzymać się w Funchal chociaż na chwilę – żeby zarówno zwiedzić miasto, jak i potraktować je jako wygodną bazę wypadową do zwiedzania Madery na własną rękę. To jedna z najpopularniejszych miejscowości na urlop na wyspie. W 1-1,5 godziny dojedziesz stąd nawet w najdalsze zakątki wyspy.

Czy warto odwiedzić Funchal?

Funchal to największe miasto, a zarazem stolica Madery. Zachwyca malowniczymi krajobrazami – od górskich szlaków po kolorowe ogrody botaniczne. Turyści przyjeżdżają tu, by podziwiać architekturę i rozpocząć swoje wakacje na Maderze. Miejscowe targi, jak Mercado dos Lavradores, oferują świeże owoce i lokalne specjały. Funchal to również dobre miejsce na odpoczynek na plaży i spróbowanie kuchni portugalskiej. 

Wielbiciele aktywnego wypoczynku znajdą tu szlaki trekkingowe. Sporą atrakcją jest przejażdżka kolejką linową nad miastem oraz zjazd tradycyjnymi, wiklinowymi saniami. Najlepszy czas na odwiedzenie Funchal to wiosna i lato, kiedy pogoda jest najprzyjemniejsza.

Miasto oferuje również bogaty kalendarz wydarzeń, w tym Festiwal Kwiatów w maju. Na spokojne zobaczenie wszystkich ważnych miejsc wystarczą Ci 2-3 dni, a resztę urlopu polecam poświęcić na obejrzenie pozostałych atrakcji Madery.

Gdzie spać w Funchal?

Funchal ma bogatą sieć noclegową w różnych standardach i cenach. Jeśli chcesz nacieszyć się klimatem Starego Miasta, to na Twoim miejscu wybrałbym prywatny apartament, np. Living Funchal Apartments lub Good Memories Lodge. Oba obiekty mają balkon, na którym będziesz mógł jeść śniadanie i podziwiać miasto.

W centrum miasta leży obiekt Palmar Rooms oferujący dobrą lokalizację, klimatyzację oraz telewizor. Blisko portu znajdziesz Madeira Bright Star by Petit Hotels, który oferuje odkryty basen i prywatny parking. 

Jeśli zależy Ci na spokojnej okolicy to weź też pod uwagę noclegi poza centrum Funchal. W sąsiednim mieście Câmara de Lobos jest np. apartament Village Cabo Girao z pięknym widokiem na ocean. Alternatywą jest domek wakacyjny – Sunset House. Budżetową opcją będzie apartament Apart Monumental w Sao Martinho, znajdujący się około 4 km od centrum stolicy.

Co warto zobaczyć w Funchal? Wskazówki przed zwiedzaniem

Madera z roku na rok zyskuje coraz większą popularność wśród turystów z całego świata. Poniżej przygotowałem kilka przydatnych wskazówek dotyczących zwiedzania Funchal na podstawie mojego ponad miesięcznego pobytu na wyspie. Mam nadzieję, że przydadzą Ci się do zaplanowania swojego urlopu na Maderze: 

• rozważ wypożyczenie auta lub skutera – Funchal ma dobrze rozwiniętą sieć autobusową, więc po mieście najwygodniej poruszać się komunikacją miejską (HF, RODOESTE i EACL). Jeśli jednak planujesz zobaczyć atrakcje w dalszej okolicy Funchal to proponuję Ci wynająć samochód już na lotnisku lub skuter, którym łatwiej będzie zaparkować w wielu miejscach,

• zabierz ze sobą wygodne obuwie – Funchal to miasto o zróżnicowanym terenie z wąskimi, brukowanymi uliczkami i stromymi wzgórzami. Najważniejsze atrakcje Funchal na spokojnie dasz radę zwiedzić w wygodnych klapkach lub sandałach, a na wycieczki poza stolicę najlepiej wziąć buty sportowe lub trekkingowe,

• unikaj godzin szczytu w popularnych miejscach – niektóre atrakcje jak Jardim Botânico czy Mercado dos Lavradores, mogą być bardzo zatłoczone w godzinach szczytu. Jeśli chcesz uniknąć tłumów, najpopularniejsze atrakcje miasta polecam zwiedzać Ci wcześnie rano albo późnym popołudniem. Pamiętaj też, że w godziny największych upałów (13-15) wiele miejsc jest nieczynnych z powodu sjesty, np. niektóre sklepy.

• wybierz sobie którąś z wycieczek z przewodnikiem – Funchal zwiedza się wygodnie na własną rękę, ale w niektóre zakamarki warto zajrzeć z lokalnym przewodnikiem, który trochę poopowiada – o historii, ciekawostkach i rzeczach, o których wiedzą tylko lokalsi. My korzystamy czasami z krótkich, jedno- albo półdniowych wycieczek i zazwyczaj są satysfakcjonujące.

1. Przespaceruj się uliczkami Starego Miasta (Zona Velha)

Stare Miasto w Funchal (Zona Velha) to labirynt wąskich, brukowanych uliczek, przy których możesz zobaczyć sporo ładnych kamienic. Polecam Ci zrezygnować z nawigacji i dać się po prostu prowadzić nogom.

Zatrzymaj się przy XIV-wiecznej Capela do Corpo Santo. Kaplica z zewnątrz wydaje się być zwyczajna, ale moim zdaniem warto zajrzeć  do środka, aby zobaczyć drewniany ołtarz z bogatymi zdobieniami, naścienne malowidła i oryginalne, gotyckie drzwi.

W obrębie Starego Miasta w Funchal działają lokalne galerie sztuki (np. ARTIUM FUNCHAL), w których możesz obejrzeć i kupić rękodzieło w postaci biżuterii, ceramiki czy obrazy. Nieopodal Starego Miasta mieści się muzeum lokalnej historii elektryczności – Museu de Electricidade Casa da Luz, gdzie na zainteresowanych czekają wystawy starych narzędzi (wstęp płatny).

Stare Miasto w Funchal to popularne miejsce wśród turystów, dlatego działa tu sporo restauracji, w których możesz spróbować dania i przysmaków kuchni maderskiej. Moim zdaniem warto zajrzeć do restauracji A Tendinha, w menu której znajdziesz, np. lapas (grillowane małże), espade (pałasz czarny), bolo do caco (tradycyjny maderski chlebek).

Madera nie słynie tylko z win, ale także z ponchy, czyli napoju alkoholowego przyrządzonego z aguardente de cana, miodu, cukru, soku cytrynowego lub pomarańczowego, więc jeśli możesz sobie pozwolić to polecam Ci spróbować go w barze Rei da Poncha. 

2. Poszukaj ciekawych owoców na Mercado dos Lavradores

lokalizacja na mapie: 32.648786848, -16.904123288

Jedną z najważniejszych atrakcji Funchal jest także lokalny targ Mercado dos Lavradores. Na fasadzie przy głównym wejściu oraz w sekcji rybnej, możesz obejrzeć piękne płytki azulejos, czyli tradycyjne portugalskie kafelki. Kolorowe stoiska oferują szeroki wybór lokalnych produktów, takich jak świeże warzywa, owoce, sery, miody, a także regionalne likiery (poncha).

Warto spróbować owoców monstery, które w smaku są podobne do mieszanki ananasa i banana oraz różnego rodzaju marakui i pysznych winogron. Jeżeli planujesz zwiedzać Funchal jesienią lub zimą, poszukaj anony i awokado.

Na tym dwupoziomowym targowisku znajdziesz również aromatyczne przyprawy, zioła czy tradycyjne wypieki – bolo do caco (maderski chlebek z mąki pszennej, drożdzy, soli i batatów). Zatrzymałem się na dłużej przy jednym ze stoisk, aby dokładnie przyjrzeć się rybie espada (pałasz czarny), która jest ważnym elementem kulinarnego świata Madery, a swoim uzębieniem zawstydza nawet piranię.

Co roku 23 grudnia odbywa się tu Noite do Mercado, kiedy mieszkańcy spotykają się na targu i ulicach, by wspólnie kolędować, tańczyć i bawić się do późnych godzin nocnych. Market nie należy do największych, dlatego przejście całości zajmie Ci około 20 min.

3. Obejrzyj street art na Rua de Santa Maria

lokalizacja na mapie: 32.64806698, -16.900884288

Zwiedzając Stare Miasto w Funchal zapewne trafisz na popularną ulicę Rua de Santa Maria, która stała się galerią sztuki na świeżym powietrzu. Rozpoczęty w 2010 roku przez hiszpańskiego artystę Jose Maria Montero projekt Sztuka Otwartych Drzwi upiększył okolicę i tchnął w nią nowe życie.

Uważam, że malowidła w żaden sposób nie odbierają uroku XV-wiecznej zabudowie, a wręcz zachęcają do eksploracji tej części miasta. Podczas spaceru Rua de Santa Maria mogliśmy podziwiać dzieła sztuki na wielu drzwiach nieco zniszczonych budynków. Mnie urzekły drzwi budynku nr 188, które zdobi malowidło starego rybaka, siedzącego obok swojej łodzi w blasku księżyca. 

Ciekawym doświadczeniem były odwiedziny sklepu z ręcznie robionymi kapeluszami przy Rua de Santa Maria 237. Obserwując pracę właściciela, byłem pod wrażeniem jego umiejętności, a wychodzące spod jego rąk kapelusze były dopracowane nawet pod kątem najmniejszych detali. Ulica pełna jest barów oraz restauracji, w których możesz się zatrzymać i spróbować maderskich potraw. Nie brakuje też oczywiście naganiaczy, zachęcających do zjedzenia w ich restauracji. W dniu patrona Funchal (1 maja) – São Tiago Menor, mieszkańcy przystrajają ulicę kwiatami, którą później przechodzi uroczysta procesja. 

4. Przejedź się kolejką linową na wzgórze Monte

lokalizacja na mapie: 32.649180724, -16.90167970

Jedną z najpopularniejszych atrakcji w Funchal jest przejażdżka kolejką linową na wzgórze Monte, która zapewnia malownicze widoki na całe miasto i wybrzeże. Kolejka linowa, znana jako Teleféricos do Funchal wznosi się na wysokość 560 m, a przejazd trwa około 15 min.

Kolejka działa już od 1898 roku, ale sam przejazd jest komfortowy, choć przy większym wietrze odczuwalne jest lekkie bujanie wagonika. Dolna stacja kolejki znajduje się w samym centrum miasta – w parku Almirante Reis.

Na wzgórzu Monte znajdziesz kościół Nossa Senhora do Monte, będący miejscem spoczynku ostatniego cesarza Austrii – Karola I, który zmarł na Maderze na wygnaniu. Do świątyni prowadzi 70 stopni, po których pielgrzymi wspinają się na klęczkach.

Bardzo przyjemnie spacerowało mi się po Parku Monteiro, w którym podziwiałem okazałe gatunki monstery, kalathei oraz strelicji. Mogę tylko pomarzyć, że te które mam u siebie w domu osiągną kiedyś takie rozmiary. ;)

5. Odpocznij na czarnej plaży Formosa

lokalizacja na mapie: 32.63844468, -16.949816063

Największą i najpopularniejszą plażą w Funchal jest plaża Formosa, znajdująca się w dzielnicy São Martinho. Plaża pokryta jest czarnymi kamieniami i żwirem, a w końcowej części – czarnym piaskiem. Na plaży możesz uprawiać sporty wodne, a także wypożyczyć sprzęt do plażowania.

Długa promenada ciągnąca się wzdłuż plaży zachęca do spacerów przy zachodzie słońca. Wzdłuż niej znajdziesz knajpy, które są raczej przeciętne jeśli chodzi o jedzenie, ale możesz się w nich zatrzymać na chłodny napój. W pobliżu plaży znajdziesz parking i szatnie. 

Plaża jest przyjazna dla rodzin z dziećmi – nad bezpieczeństwem czuwają ratownicy (jedno stanowisko znajduje się w połowie promenady, a drugie przy czarnej plaży). Mimo to, miej oczy dookoła głowy podczas kąpieli, bo prądy mogą być silne, a fale wysokie. Bliżej centrum, przy Avenida do Mar jest mała plaża z wielkimi kamieniami, ale nie ma na niej tłumów, bo jednak na tle Formosy wypada dość blado.

6. Przespaceruj się po tropikalnym ogrodzie Monte Palace

lokalizacja na mapie: 32.675687068, -16.900548701

Ogród Tropikalny Monte Palace to miejsce, w którym zobaczysz jeszcze więcej egzotycznych gatunków roślin (orchidei, kameli, paproci) oraz jezioro, strumyki i kolorowe mozaiki. Zwróć uwagę na dwa marmurowe psy Fo (mityczne zwierzęta z Orientu), znajdujące się przy wejściu w północnej części ogrodu, pełniące rolę strażników.

Centralnym punktem ogrodu jest jezioro z wodospadem, otoczone mostkami, przy których odbywają się pokazy tradycyjnego tańca. W pobliżu można zobaczyć flamingi i pawie. Bardzo ładnie wygląda też okolica stawu z rybkami koi.

Spacerując po krętych ścieżkach ogrodu, natknęliśmy się na malownicze wodospady, ukryte groty i zaciszne altany. Na terenie ogrodu zlokalizowane jest Muzeum Monte Palace, w którym obejrzysz kolekcję sztuki afrykańskiej czy ceramiki portugalskiej. Zbiory obejmują także sporą kolekcję kryształów i kamieni szlachetnych pochodzących z Brazylii, RPA, Zambii, Peru oraz Ameryki Północnej (to jedno z miejsc w ogrodzie, które spodobało mi się najbardziej). Ciekawym dodatkiem do muzeum są multimedialne prezentacje, które dostarczą Ci informacji o historii i kulturze prezentowanych regionów oraz o samym Monte Palace.

7. Zjedź wiklinowymi saniami carreiros

lokalizacja na mapie: 32.67574993, -16.902568089

Wspinając się na wzgórze Monte obserwowaliśmy sunące w dół wiklinowe sanie carreiros. Osiągają one prędkość prawie 50 km/h – muszę przyznać, że byłem zaskoczony z jakim impetem wchodzą w zakręty (prawie na nich nie zwalniają). Trasa ma 2 km, a sanie pokonują ją w zaledwie 10 min. W trakcie przejazdu możesz cieszyć się widokami na miasto, a także podziwiać malownicze domki i ogrody z bujną roślinnością. 

Po minach śmiałków widać, że musi to być spory zastrzyk adrenaliny. Sanie prowadzi dwóch mężczyzn zwanych carreiros, którzy ubrani są w tradycyjny biały strój, słomkowy kapelusz i buty z gumową podeszwą, które służą im jako hamulce. 

Możesz skorzystać z wycieczki-pakietu, w której w jeden dzień zwiedzisz wzgórze Monte, zjedziesz na tych epickich saniach i odwiedzisz Dolinę Zakonnic. Niżej możesz od razu zarezerwować taką wycieczkę z dobrymi ocenami uczestników.

Tradycja zjazdów wiklinowymi saniami sięga XIX wieku, kiedy to sanie były wykorzystywane jako środek transportu dla mieszkańców Monte, którzy chcieli szybko dostać się do Funchal. Zjazd wiklinowymi saniami carreiros rozpoczyna się w Monte, tuż pod schodami prowadzącymi do kościoła Nossa Senhora do Monte. Zakończenie trasy znajduje się w Livramento, skąd możesz wrócić do centrum Funchal autobusem linii 19.

8. Zobacz dywan z kwiatów w Ogrodzie Botanicznym

lokalizacja na mapie: 32.66246929, -16.894743674

Ogród Botaniczny w Funchal mieści się na wzgórzu, z którego roztaczają się malownicze widoki na miasto i ocean. Na ok. 8 ha znajdziesz poszczególne sekcje m.in. sukulenty, palmy czy rośliny wodne.

Ogród jest domem dla ponad 2000 egzotycznych roślin z różnych kontynentów oraz roślin endemicznych, przez co jest ważnym ośrodkiem badawczo-ochronnym. Najbardziej podobał mi się kolorowy, geometryczny dywan z kwiatów. Na terenie ogrodu znajdziesz niewielki staw z żółwiami wodnymi.

Jeśli nie masz zbyt wiele czasu na zwiedzanie Funchal, trafiłem na fajną wycieczkę, dzięki której jeżdżąc tuk-tukiem w 2 godziny zobaczysz atrakcje Starego Miasta i zwiedzisz Ogród Botaniczny. Wycieczka ma bardzo dobre recenzje i nie kosztuje majątku, a oszczędza sporo czasu.

Jeżeli podobnie jak ja lubisz botanikę, będziesz mógł dowiedzieć się nieco więcej o roślinach z tablic informacyjnych. Ze wzgórza Monte do ogrodu botanicznego możesz dostać się kolejką gondolową Teleférico do Jardim Botanico. Możesz też przyjechać tu autobusem linii 29, 30 lub 31 z centrum. Warto też zajrzeć do Parku Monteiro, który jest równie ładny (wstęp bezpłatny).

9. Spróbuj tradycyjnych dań kuchni maderskiej

Kuchnia maderska opiera się na świeżych, lokalnych składnikach, takich jak ryby, owoce morza, warzywa i owoce tropikalne, które rosną na żyznych, wulkanicznych glebach Madery. Funchal ma własny port i dzięki temu do restauracji dostarczane są świeże dostawy owoców morza. Sam jestem miłośnikiem morskich przysmaków, a lapas, czyli grillowane małże na maśle z czosnkiem i cytryną znikały z mojego talerza w kilka sekund (polecam zajrzeć do restauracji A Tendinha). 

Połączenie bananów i ryby może wydawać się dziwne, ale zapewniam, że espada com banana smakuje bardzo dobrze, a słony i słodki smak przenikają się wzajemnie w tym daniu – restauracja Restauranete Alta Vista serwuje najlepsze w mieście. Kuchnia maderska ma do zaoferowania zupę z pszenicy – sopa de trigo z dodatkiem ziemniaków, marchwi, fasoli, mięsa wieprzowego, której możesz spróbować np. w Delícia das Sopas. 

Madera ma bogatą tradycję cukierniczą, więc jeśli lubisz słodycze, będziesz miał tutaj kilka przysmaków do spróbowania. Queijadas to małe, okrągłe tartaletki z twarogowym nadzieniem.Nie będę ukrywał, że byłem częstym bywalcem w Nata 7.

Możesz tam kupić pastel de nata, czyli ciastka z ciasta francuskiego wypełnione budyniem (moim zdaniem najlepiej smakują na zimno). W Funchal znajdziesz też Fábrica Santo Antonio, która znana jest z miodowego ciasta bolo de mel, jednak głównym składnikiem ciasta nie jest miód, a melasa z trzciny cukrowej.  

10. Zrelaksuj się w naturalnych basenach Doca do Cavacas

lokalizacja na mapie: 32.635352, -16.94802157

Doca do Cavacas (Poças do Gomes) to płatne kąpielisko wkomponowane w skały wulkaniczne z platformami, które powstało w wyniku długotrwałej aktywności wulkanicznej, kształtującej wyspę od wielu tysięcy lat. Znajduje się niedaleko plaży Formosa i składa się z 3 basenów o różnych głębokościach z kamieniami i skałami na dnie.

Po drugiej stronie możesz pływać w otwartym oceanie, korzystając z dryfujących platform. W niektórych miejscach dozwolone jest skakanie do wody po konsultacji z ratownikami (nie jest to możliwe podczas silnych fal) . 

Z kąpieliska można podziwiać najwyższy na Maderze klif Cabo Girão. Obok wejścia znajduje się tunel wykuty w skale, który prowadzi na Praia Formosa. Woda w przejściu stoi, więc załóż klapki lub japonki, których nie będzie Ci szkoda pobrudzić.

Tunel jest częścią promenady z Funchal do Câmara de Lobos – malowniczej wioski rybackiej.  Wejście do kąpieliska prowadzi przez długie schody, co może stanowić wyzwanie dla osób starszych lub z trudnościami w poruszaniu się (nie jest przystosowane dla wózków i nie posiada windy).

11. Wypłyń w rejs na pobliskie wyspy – Porto Santo, Ilhas Desertas

W Funchal znajduje się port morski, który jest ważnym ośrodkiem handlowym wyspy. Port leży w naturalnej zatoce, co zapewnia mu osłonę przed silnymi wiatrami i falami Atlantyku. Możesz z niego popłynąć promem, który kursuje 7 razy w tygodniu na wyspę Porto Santo (wypływa rano i wraca wieczorem).

Wyspa oddalona od Madery o ponad 40 km znana jest z 9-kilometrowego, złotego, piaszczystego wybrzeża. Atrakcjami godnymi Twojej uwagi są Dom Krzysztofa Kolumba, który przez pewien czas mieszkał na Porto Santo oraz przylądek Ponta da Calheta z widokami na skaliste wybrzeże i sąsiednią wysepkę Ilhéu de Baixo.

Warto wybrać się na zorganizowaną wycieczkę na Ilhas Desertas. Na Rezerwat Przyrody Wyspy Desertas składają się trzy mniejsze wyspy – lhéu Chão, Bugio i Deserta Grande. Dwie pierwsze zobaczysz tylko z pokładu katamaranu (są pod ścisłą ochroną), a na ląd zejdziesz na Deserta Granda. Możesz zarezerwować wycieczkę katamaranem w okienku niżej i nie szukać już opcji na miejscu.

Razem z przewodnikiem udasz się na spacer do tamtejszego centrum ochrony foki mniszki, a także dowiesz się ciekawych informacji na temat ochrony endemicznej flory i fauny wyspy. Podczas rejsu polecam Ci być uważnym, żeby nie przegapić widoku wielorybów. 

12. Wybierz się na wieczorny spacer po Avenida do Mar

Jak w każdym większym mieście, także w Funchal znajdziesz deptak – Avenida do Mar, który idealnie nadaje się na wieczorne spacery z rodziną czy drugą połówką. Promenada rozpoczyna się przy porcie, gdzie zobaczysz zacumowane jachty, łodzie i większe statki.

Moje serce skradł Parque de Santa Catarina z wieloma rabatami kwiatowymi, będący idealnym miejscem na piknik. Centralnym punktem parku jest jezioro, po którym pływają łabędzie i kaczki. Przy promenadzie znajduje się także Monument to the Football Player stojący przy wybrzeżu oraz Muzeum CR7.

Charakterystycznym punktem promenady są kamienne, duże schody, które są miejscem spotkań i startu rejsów wycieczkowych. Podczas spaceru wzdłuż wybrzeża, polecam Ci zatrzymać się w Praça do Povo, czyli w niewielkim parku z kilkoma food truckami. Obok zobaczysz pomnik poświęcony pamięci Nelsona Mandeli – działacza na rzecz praw człowieka i laureata Pokojowej Nagrody Nobla. Popularnym miejscem na oglądanie Funchal po zmroku jest molo.

W głąb oceanu wcina się deptak prowadzący do latarni morskiej Green Lighttower, która wskazuje drogę do portu statkom. Obok startu kolejki na Monte, co sobotę odbywa się Saturday Craft Market, gdzie można kupić produkty wykonane przez rękodzielników. Moim zdaniem to świetne miejsce na zakup pamiątek, nie takich wyrabianych masowo w Chinach, a unikatowych i niepowtarzalnych. 

13. Obejrzyj freski w kościele św. Jana Ewangelisty

lokalizacja na mapie: 32.64982597, -16.90869196

Spacerując po centrum Funchal, zajrzyj również do kościoła św. Jana Ewangelisty. Świątynia jest nieduża, a z zewnątrz wygląda skromnie, ale jej wnętrze zachwyciło mnie bardziej od wnętrza katedry w Funchal. To co od razu rzuca się w oczy to złote zdobienia naw i ołtarza. Zwróć uwagę na drewniany sufit pokryty freskami, w których dominuje motyw roślinny. Witraże rzucają kolorowe refleksy na kamienne posadzki, upiększając tym samym wnętrze świątyni. Bezpośrednio do świątyni przylega Kolegium Jezuitów, które jest częścią Uniwersytetu Madery (najstarszego na wyspie).

Będąc w pobliżu kościoła św. Jana Ewangelisty, warto zajrzeć również do Muzeum Sztuki Sakralnej. Obejrzysz w nim kolekcję portugalskiego malarstwa religijnego oraz rzeźby z XV-XVIII wieku. Zbiory muzeum obejmują również malarstwo flamandzkie, a wszystko dzięki powiązaniom obu państw z przemysłem cukrowym i utrzymywaniu kontaktów handlowych. Długo przypatrywałem się Tryptykiowi Wcielenia z licznymi detalami oraz obrazowi Dziewicy z “Amparo”, który zachwycił mnie grą światłocieni. W muzeum obejrzysz również kolekcję rzeźb sakralnych (głównie drewnianych), które przedstawiają postaci świętych i sceny biblijne.

14. Zobacz wnętrze katedry Sé

lokalizacja na mapie: 32.648283096, -16.90828876

W trakcie spaceru po mieście postanowiliśmy zajrzeć do katedry Sé, której strzelistą wieżę z zegarem widać już z daleka. Świątynia jest przykładem wczesnego stylu manuelińskiego, który łączy elementy gotyku i renesansu. Jej fasada jest ozdobiona prostymi detalami, z dużym, łukowym wejściem, nad którym znajduje się niewielki rzeźbiony portal. Wnętrza kościoła skrywa kolumny tworzące łuki, a także bogato zdobiony ołtarz główny. Przed katedrą znajdziesz polski akcent – pomnik Jana Pawła II, który odwiedził tę katedrę.

Amatorom fotografii proponuję odwiedzić Madeira Photography Museum – Atelier Vicente’s przy Rua da Carreira. To najstarsze studio fotograficzne na wyspie, którego działalność rozpoczęła się w XIX wieku. Miło było przenieść się w czasie i zobaczyć stare komory fotograficzne, malowane tła i przybory chemiczne, a także poznać dawne metody obróbki zdjęć. Niektóre fotografie mają ponad 150 lat i przedstawiają krajobrazy oraz mieszkańców wykonane przez słynną na Maderze rodzinę fotografów Vicente. Wstęp do muzeum nie jest drogi, a bilety kupisz w kasie na miejscu.

15. Przyjrzyj się zdobieniom w budynku Ratusza

lokalizacja na mapie: 32.65003711, -16.90844579

Podczas mojego urlopu na Maderze, często przechodziłem obok budynku Rady Miejskiej (Paços do Concelho), którego dziedziniec zdobi fontanna z posągiem “Ledy i łabędzia”. Według mitologii greckiej, w Ledzie zakochał się sam Zeus, który aby ją uwieść, zamienił się w łabędzia – to popularny motyw pojawiający się w sztuce europejskiej.

Dziedziniec zdobią także tradycyjne portugalskie płytki azulejos. Moim zdaniem warto zajrzeć do środka (wejście bezpłatne) i zobaczyć ich jeszcze więcej. Budynek wybudował hrabia Carvalhal do celów mieszkalnych, a w 1883 roku został zakupiony przez Radę Miejską z przeznaczeniem na Ratusz.

Przy placu znajduje się także Palácio da Justiça, czyli budynek pełniący rolę sądu. Głównego wejścia strzeże posąg kobiety z jedną ręką wzniesioną ku górze, a w drugiej ręce trzyma miecz (wygląda jak posąg Temidy, ale postaci brakuje wagi i przepaski na oczach).

Obok jest też Muzeum Historii Naturalnej, gdzie można zapoznać się z fauną morską Madery – szczególną uwagę zwraca kolekcja koralowców. W muzeum zobaczysz wystawę poświęconą skałom i minerałom archipelagu, a także obejrzysz skamieniałości morskie odnalezione w Porto Santo.

16. Weź udział w degustacji wina

Madera znana jest z produkcji wysokiej jakości win, które swoją wyjątkowość zawdzięczają dojrzewaniu w wysokich temperaturach. Tajniki procesu poznasz w winiarni Blandy’s Wine Lodge, działającej od 1811 roku. Dowiesz się sporo o zbiorach zbiorach winogron, fermentacji, procesie starzenia, a także obejrzysz narzędzia winiarskie oraz stare piwnice, gdzie w dębowych beczkach wino leżakuje przez wiele lat. Warto zrobić sobie degustację różnych stylów wina Madera, od wytrawnego Sercial po słodkie Malmsey.

W Funchal jest kilka ciekawych opcji na wycieczki połączone z degustacją lokalnego wina i przysmaków, czasami połączone ze zwiedzaniem okolicy. Wybrałem niżej kilka ciekawszych opcji – mi najbardziej podoba się opcja z wizytą w Cabo Girão, degustacją wina i wycieczką jeepem po Serra d’Água.

Zaledwie w 2 min spod winiarni dotrzesz do Pałacu São Lourenço, którego historia sięga XVI wieku (wstęp bezpłatny, nie można robić zdjęć wewnątrz). Fortyfikacja była siedzibą gubernatora, a jednocześnie pełniła funkcję wojskową. W pałacowych pokojach znajduje się kolekcja portugalskiej i europejskiej sztuki dekoracyjnej z XVII-XIX wieku, w tym portrety królewskie. 

Moim zdaniem wnętrze nie ma nic wspólnego z fortecą, bo zamiast wojskowego sprzętu i broni znajdziesz w niej bogato zdobione meble, porcelanę czy obrazy. W tym samym budynku mieści się Muzeum Militarne Madery, ale ekspozycja w nim jest znikoma, a wstęp płatny, dlatego moim zdaniem można je sobie odpuścić. 

17. Spójrz na Funchal z punktu widokowego Pico Alto

lokalizacja na mapie: 32.69306783, -16.902942455

Pico Alto to wzniesienie mające wysokość 1129 m n.p.m, które jest rozległym punktem widokowym na Funchal. Patrząc z góry na miasto, zobaczysz charakterystyczne czerwone dachy. W oddali dostrzeżesz port, gdzie często cumują statki wycieczkowe, lazurowe wody Oceanu Atlantyckiego, które rozciągają się aż po sam horyzont oraz gęstą roślinność wyspy. Na sam szczyt Pico Alto prowadzi nie wymagający szlak po schodach i kamieniach (wjazd  wózkiem nie jest możliwy).

Warto przejść jeszcze kawałek, aby móc cieszyć się spokojem w Funchal Ecological Park. Miejsce leży 12 km od centrum stolicy i jest często pomijane przez turystów. Na terenie rezerwatu przyrody występują charakterystyczne dla Madery lasy wawrzynowe. W rezerwacie znajdziesz tablice informacyjne dotyczące rosnących tam gatunków. Muszę przyznać, że jako miłośnik roślin byłem bardzo zadowolony ze spotkania na swojej drodze geranium maderense, czyli endemicznego gatunku pelargonii oraz dziesiątek sukulentów.

18. Napij się herbaty w Universo de Memórias João Carlos Abreu

Po przeciwnej stronie ulicy, przy której mieści się Quinta das Cruzes Museum znajdziesz budynek Universo de Memórias João Carlos Abreu. Muzeum przechowuje i eksponuje kolekcję przedmiotów przekazanych Maderze przez João Carlosa Abreu, znanego dziennikarza i pisarza. Na pierwszym piętrze muzeum zobaczysz jadalnię i kuchnię oraz Pokój Fioletowy, Zielony i Podróży, które wypełniają przedmioty zgromadzone przez Abreua podczas jego podróży po świecie. Jego największym zamiłowaniem były jednak konie, a zbiory im poświęcone zobaczysz na drugim piętrze. Na fanów Amálii Rodrigues (portugalska śpiewaczka) czeka wystawa zdjęć i listy, a także jej czarna suknia, w której występowała na scenach.

Przy muzeum działa urocza kawiarnia Universo de Memórias – Tea House z ładnym ogrodem. To miejsce z przyjazną obsługą, gdzie możesz napić się kawy, herbaty i spróbować domowych ciast. Polecam wyjść na zewnątrz i usiąść pod altaną, na środku której znajduje się piękna fontanna z rzeźbą. To dobre miejsce, aby odpocząć wśród roślin w centrum miasta i wypić herbatę. W pobliżu polecam też zajrzeć do nieco ukrytej atrakcji – Fortaleza de São João Baptista do Pico, do której wejdziesz za darmo. Leżąca na niewielkim wzgórzu forteca pełniła niegdyś funkcję obronną, a dziś możesz z niej podziwiać widoki na miasto i ocean.

19. Obejrzyj widok z twierdzy São José

lokalizacja na mapie: 32.641390123, -16.91766658

Morskiego dostępu do miasta dawniej strzegła twierdza São José, położonej na skale Ilhéu de São José. Z formacją skalną związana jest historia odkrywców Madery – João Gonçalves Zarco i Tristão Vaz Teixeira, którzy schronili się na niej po przybyciu na wyspę, która wówczas była porośnięta bujną roślinnością. To niewielki fort, ale imponuje swoimi grubymi murami, które pełniły funkcję obronną. Obecnie fortyfikacja nie jest w najlepszym stanie i wymaga renowacji. Z twierdzy roztacza się malowniczy widok na Funchal i morze, ale trzeba najpierw wdrapać się na górę po schodach, których stan pozostawia wiele do życzenia.

Obowiązkowym przystankiem dla fanów sportu jest Muzeum CR7 poświęcone światowej gwieździe piłki nożnej – Cristiano Ronaldo, który pochodzi właśnie z Madery. Muzeum od fortu dzieli zaledwie 8 min pieszo (wstęp płatny). Oprócz licznych nagród i trofeów, które zdobył piłkarz, zobaczysz tam jego koszulki klubowe. W muzeum znajdziesz interaktywne eksponaty, w tym wideo przedstawiające najważniejsze momenty kariery, a także repliki stadionów i innych miejsc związanych z sukcesami piłkarza. 

20. Odkryj bogatą historię Madery w Quinta das Cruzes Museum

Miłośnikom sztuki polecam odwiedziny Quinta das Cruzes Museum, które mieści się w XVIII-wiecznej willi. Posiadłość kiedyś należała do João Gonçalvesa Zarco (odkrywca Madery). W muzeum możesz podziwiać portugalskie i zagraniczne meble, w tym wyjątkowe angielskie zestawy Hepplewhite i Sheraton oraz XVII-wieczne portugalskie elementy z wykonane z brazylijskiego drewna. Uważam, że warto zwrócić uwagę na kolekcję porcelany, która obejmuje zarówno europejskie wyroby z Miśni, Bristolu i Vista Alegre, jak i orientalne skarby z dynastii Qing.

Wnętrze budynku skrywa również kolekcję obrazów obyczajowych i religijnych, pejzaży, a także portretów (największą uwagę przykuwa ten przedstawiający Francisco de Moura Corte Real – portugalskiego arystokratę, polityka i inicjatora Unii Iberyjskiej). Quinta das Cruzes ma przyjemny, romantyczny ogród z wiekowymi drzewami.

W ogrodzie znajduje się punkt widokowy, z którego będziesz mógł podziwiać zatokę w Funchal. Na terenie obejmującym około 1 hektara mieszczą się ścieżki spacerowe, jaskinie, fontanny oraz fresk pochodzący z XVIII wieku. 

21. Poznaj ciekawe atrakcje w okolicy Funchal

Atrakcji w centrum miasta nie brakuje, ale znajdziesz je także poza granicami Funchal. Miłośnicy przyrody i aktywnego wypoczynku obowiązkowo powinni odwiedzić Półwysep św. Wawrzyńca (Sao Lourenco), czyli wysunięty najdalej na wschód punkt wyspy. Trekking po tym półwyspie to wędrówka piękną trasą przez wulkaniczne formacje skalne, z niewielką roślinnością i klifami opadającymi stromo do morza. Szlak jest umiarkowanie wymagający, a przy dobrej pogodzie można zobaczyć zarówno południowe, jak i północne wybrzeże wyspy (wysiłek się opłaci). 

Ciekawą opcją jest też 4-godzinny trekking w Ponta do Sol, który łączy dwie popularne levady – Levada do Moinho i Levada Nova. Bliżej Funchal znajdziesz Cristo Rei, czyli statuę Chrystusa Króla mieszczącą się na szczycie klifu w Garajau, łudząco przypominająca tę w Świebodzinie. ;) W dole znajdziesz dobrą do nurkowania plażę Garajau, do której zjedziesz kolejką Cristo Rei Cablecar. Przy okazji odpoczynku na plaży Formosa, warto też przejść się do miasteczka portowego Câmara de Lobos.

Co jeszcze powinieneś przeczytać o Maderze?

• Madera: 12 dobrych miejscowości na urlop

• Madera na własną rękę: 15 pytań i rzeczy, które warto wiedzieć