Madera: jak dobrze zwiedzić wyspę bez samochodu

Zwiedzanie Madery bez samochodu jest jak najbardziej możliwe – transport publiczny, wycieczki jednodniowe i lokalne busy pozwalają dotrzeć do większości atrakcji. To dobre rozwiązanie dla osób, które nie mają prawa jazdy lub nie chcą mierzyć się z górzystymi, krętymi drogami.

W tym poradniku pokazuję, jak zwiedzać Maderę bez samochodu – gdzie dojedziesz autobusem, które szlaki są dostępne komunikacją publiczną i kiedy lepiej postawić na zorganizowaną wycieczkę. Znajdziesz tu też wskazówki dotyczące rozkładów jazdy, rezerwacji transferów i rekomendacje miejsc, które warto odwiedzić bez auta.

Sam Maderę przejechałem wzdłuż i wszerz na własną rękę. Bez samochodu dostaniesz się m.in. do Funchal, Câmara de Lobos, Porto Moniz czy staniesz na Półwyspie św. Wawrzyńca, skąd widać piękne wybrzeże wyspy.

Gdzie polecam spać w czasie podróży? Najlepsze bazy wypadowe na Maderze

• w Funchal – w samym centrum miasta znajdziesz 4-gwiazdkowy hotel Castanheiro Boutique Hotel ze SPA. Oferuje stylowo urządzone apartamenty z pełnym wyposażeniem, a jego lokalizacja pozwala szybko dotrzeć pieszo do promenady, muzeów, restauracji i plaży. Inną opcją są przestronne apartamenty Loft Surdo, które sprawdzą się dla par i rodzin z dziećmi.

• w Câmara de Lobos – najbardziej znanym hotelem w mieście jest 4-gwiazdkowy Pestana Churchill Bay, którego gościem był sam Churchill. Pokoje są klimatyzowane, a niektóre mają dostęp do balkonu z widokiem na miasto. Sprawdź też Casa da Cal – by Casas na Ilha, który zapewni Ci odpoczynek z dala od miejskiego gwaru. 

• w Porto Moniz – możesz zatrzymać się tam w apartamencie The Jolie Apartments – by the Ocean, położonym zaledwie 500 m do naturalnych basenów wulkanicznych. Nieco dalej od centrum miasteczka leży dom Casa da Grota, który będzie do Twojej dyspozycji w całości. Jego największymi plusami są ogród, balkon z widokiem na góry i prywatny parking.

Czy da się zwiedzić Maderę bez samochodu?

Moim zdaniem wynajem auta na Maderze jest dużym ułatwieniem, ale nie jest to konieczność. Podróżując po wyspie do wielu miejscu dojedziesz transportem publicznym – to najtańsza opcja (choć ogranicza Cię rozkład jazdy). Odkrywanie Madery bez samochodu to rozwiązanie dla osób bez prawa jazdy lub tych, którzy nie czują się pewnie za kółkiem, jeżdżąc po górzystych, krętych drogach wyspy.

Jak przemieszczać się po Maderze bez samochodu?

Madera słynie z krętych dróg i spektakularnych widoków, a zwiedzanie wyspy bez samochodu jest w pełni możliwe i ma swoje zalety. Rozbudowana sieć autobusów, lokalne taksówki oraz wycieczki zorganizowane pozwalają dotrzeć do wielu atrakcji, nie martwiąc się o parkowanie czy trudne trasy.

• rezerwując jednodniowe wycieczki – organizatorzy takich wypraw często zapewniają transport w obie strony. Dzięki temu możesz zobaczyć najważniejsze atrakcje w krótkim czasie, bez konieczności planowania przejazdów i sprawdzania rozkładów jazdy.

To wygodne rozwiązanie szczególnie dla osób, które mają ograniczony czas pobytu na wyspie. Dodatkowym plusem jest obecność lokalnego przewodnika, który opowie Ci o historii miejsca, w którym się znajdujesz. Mogę polecić Ci wycieczkę jeepem po Maderze, podczas której odwiedzisz m.in. Porto Moniz i Seixal czy zorganizowaną wędrówkę o wschodzie słońca na Pico do Arieiro. Sprawdź też ofertę wypadu na Półwysep św. Wawrzyńca lub spacer po Dolinie Rabaçal.

• wynajmując skuter – dzięki niemu przejedziesz przez wąskie uliczki miasteczek i dotrzesz w miejsca, które samochodem bywają trudno dostępne. Skuter daje też większe poczucie kontaktu z otoczeniem – jadąc, możesz w pełni podziwiać widoki, poczuć zapach oceanu czy górskiej roślinności, a poza tym kto nie lubi czuć wiatru we włosach. :)

Parkowanie również staje się o wiele prostsze – skuter zmieści się tam, gdzie auto nie ma szans. To ekonomiczna i wygodna alternatywa dla wynajmu samochodu, którą szczególnie polecam na krótsze trasy oraz słoneczne dni.

Wypożyczalnie oferują różne modele, a ceny są zazwyczaj niższe niż przy wynajmie auta. Trzeba jednak pamiętać, że ze względu na górzysty teren Madery, skuter najlepiej sprawdzi się w rejonach bliżej wybrzeża lub przy krótszych, mniej wymagających trasach.

• przemieszczając się transportem publicznym – najpopularniejszą siecią komunikacji autobusowej na Maderze jest SIGA Network. Łączy ona trzech przewoźników – SIGA, Horários do Funchal i Rodoeste.

Autobusami SIGA wygodnie dojedziesz do miejsc na wschodniej części wyspy (Caniço, Santa Cruz, Machico czy Porto da Cruz). Przewoźnik Horários do Funchal (żółte autobusy) obsługuje głównie Funchal i jego okolice, zapewniając łatwy dostęp do atrakcji w mieście i pobliskich miejscowości. Z kolei linie Rodoeste (biało-czerwone autobusy) kursują po zachodniej stronie wyspy, umożliwiając dojazd do São Vicente czy Porto Moniz.

Co warto i da się zwiedzić bez auta na Maderze? 

Na Maderze wiele atrakcji możesz odkrywać, nie wynajmując samochodu. Bez auta możesz zwiedzać największe miasta, takie jak Funchal, Machico czy Santa Cruz. Dodatkowo transport publiczny umożliwi Ci dostęp do punktów widokowych, levad i szlaków Madery, malowniczych wiosek i urokliwych fragmentów wybrzeża.

Półwysep św. Wawrzyńca

Obowiązkowym punktem podróży na Maderę jest trekking przez Półwysep Św. Wawrzyńca (Ponta de São Lourenço) – dotrzesz do niego z Funchal bez auta. Ponta de São Lourenço to najbardziej wysunięty na wschód fragment wyspy.

Wędrówka po półwyspie poprowadzi Cię malowniczą trasą przez wulkaniczne formacje skalne, z minimalną roślinnością i imponującymi klifami, które stromo opadają do oceanu. Podczas trekkingu zahaczysz o kilka punktów widokowych, m.in. Miradouro de São Lourenço i Miradouro Ponta do Furado. 

Na Półwysep św. Wawrzyńca dojedziesz autobusem SIGA linii 113, który odjeżdża z Funchal, m.in. z ulicy Avenida do Mar. Podróż autobusem zajmie Ci mniej niż 1,5 godz. Najwygodniej będzie Ci wysiąść na ostatnim przystanku na trasie – Baia d’Abra, skąd startuje popularny szlak pieszy PR8.

Autobusy odjeżdżają z Funchal co ok. godzinę i kursują od poniedziałku do piątku (w weekendy rzadziej). Po drodze zatrzymują się w Machico, więc jeśli masz w nim zakwaterowanie, to też dotrzesz stamtąd na półwysep bez problemu. Osobiście polecam wykupić transfer na Półwysep św. Wawrzyńca.

Funchal

Funchal to największe miasto na Maderze, które możesz zwiedzić bez samochodu. Turyści przyjeżdżają tu, by podziwiać architekturę i rozpocząć swoje wakacje na Maderze. Miejscowe targi, jak Mercado dos Lavradores, oferują świeże owoce i lokalne specjały. Funchal to też dobre miejsce na odpoczynek na plaży, odkrywanie smacznej kuchni portugalskiej i pomysł na trekking okolicznymi szlakami. 

Z Funchal rusza wiele zorganizowanych wycieczek z przewodnikiem. Polecam z nich skorzystać, aby odbryć okolicę miasta i dotrzeć bezpośrednio do najważniejszych atrakcji Madery. Sam korzystałem i byłem zadowolony :)

Po Funchal kursują głównie autobusy Horários do Funchal. Dojedziesz nimi do najważniejszych atrakcji turystycznych, np. Ogrodu Botanicznego linią nr 31 czy pod Wzgórze Monte linią nr 21 (na które później wjedziesz kolejką Teleféricos do Funchal).

Funchal jest najlepiej skomunikowane z pozostałymi częściami wyspy. Możesz swobodnie przemieścić się do Santany (autobusami SIGA nr 103 i 56), São Vicente, Seixal, Porto Moniz (nr 139) oraz w kierunku Calhety (nr 142).

Jeżeli zastanawiasz się, jak dojechać do Funchal z lotniska to weź pod uwagę przejazd autobusem. Tzw. aerobus to najtańsza opcja transportu na tej trasie. Odjeżdżają one sprzed terminala lotniska Aeroporto Internacional da Madeira – Cristiano Ronaldo.

Szlak na Pico do Areeiro i Pico Ruivo

Pico do Areeiro i Pico Ruivo to szczyty Madery, z których możesz podziwiać krajobrazy ponad chmurami. Organizowane są tam liczne wycieczki jednodniowe zapewniające transport. Wyruszają najczęściej z dużych miast, takich jak Funchal lub Caniço.

Moim zdaniem udział w takiej wyprawie to dobra opcja, bo na szlaku będzie towarzyszył Ci przewodnik. Jeśli masz doświadczenie w górskich wędrówkach i nie chcesz dostosowywać tempa wspinaczki do innych, możesz wybrać się tam na własną rękę.

Jeśli nie masz wynajętego samochodu to na szlak najłatwiej dotrzesz z Funchal. Możesz dotrzeć do Pico do Areeiro specjalnym autobusem relacji Funchal Centre – Pico do Areeiro. Od marca do października autobus z centrum Funchal do Pico do Areeiro kursuje dwa razy dziennie, a zimą ostatni kurs odbywa się o godzinie 18:00.

Trasa rozpoczyna się przy przystanku Teleférico – Término (4A) i prowadzi m.in. przez Jardim Santa Luzia, Monte, Terreiro da Luta i Poiso, aż pod sam szczyt (czas przejazdu to ok. 45 min). Możesz zarezerwować miejsc w autobusie (wyłącznie dla przystanku początkowego i końcowego) jest to możliwe telefonicznie z kilku dniowym wyprzedzeniem.

Levada Moinho i Levada Nova w Ponta do Sol

Szlaki prowadzące do Levady Moinho i Levady Nova startują z Ponta do Sol, do którego dostaniesz się komunikacją publiczną kursującą po Maderze. Na trasie kursują autobusy Rodoeste linii nr 4, 8, 80, 142, 146. Niektóre przystanki na tej drodze są pomijane w mniej popularnych godzinach w środku dnia.

Warto więc wcześniej sprawdzić aktualny rozkład jazdy, aby uniknąć dłuższego oczekiwania. Podróż autobusem z Funchal do Ponta do Sol zajmuje około godziny, w zależności od wybranej linii i natężenia ruchu.

Levada do Moinho to malowniczy szlak, który prowadzi wzdłuż wodospadów oraz obok ruin trzech dawnych młynów wodnych, a trasa zachwyciła mnie widokami na zielone doliny. Wędrówkę możesz zakończyć wracając tą samą drogą lub połączyć ją z Levada Nova, która jest bardziej wymagająca. Na odcinkach Levady Nova brakuje barierek, dlatego potrzebna jest szczególna ostrożność. Dodatkową atrakcją są tunele, przez które przechodzi się w trakcie wędrówki po obu levadach.

Levadę Moinho i Levadę Nova możesz przejść, korzystając z zorganizowanych wypadów w małej grupie z przewodnikiem. Dzięki temu nie będziesz musiał martwić się o trasę i tracić czasu na dodatkowy research.

Porto Moniz

Wulkaniczne baseny w Porto Moniz to jedna z atrakcji, z których słynie Madera, a możesz je zobaczyć bez konieczności wynajmu samochodu. Zwiedzanie autobusem tej miejscowości będzie wymagało od Ciebie przejazdu na północ wyspy autobusem Rodeoste nr 139. Przejechanie całej trasy zajmuje ok. 3 godz., ale droga upływa szybko, bo biegnie wzdłuż zachodniego wybrzeża wyspy.

Podczas drogi możesz podziwiać malownicze widoki na ocean i klify. Autobusy na tej trasie jeżdżą rzadko. Sprawdź, o której godzinie odjeżdża ostatni autobus w kierunku miejscowości Twojego zakwaterowania, żeby nie przegapić powrotu. Ciekawą opcją na zobaczenie Porto Moniz i innych okolicznych miejscowości jest wycieczka jeepem po północno-zachodniej stronie wyspy.

Miejscowość jest otoczona z jednej strony górami porośniętymi bujną roślinnością, a z drugiej Atlantykiem. W centrum nie znajdziesz Starego Miasta ani żadnych zabytków. Podczas kąpieli w basenach możesz podziwiać piękne widoki na ocean i obserwować fale rozbijające się o skały wulkaniczne wzdłuż kąpieliska (dlatego nie zapomnij spakować stroju kąpielowego i ręczników).

Na miasto z innej perspektywy możesz spojrzeć z kilku punktów widokowych (Miradouro do Pico, Miradouro do Cabo Calhau, Miradouro da Pedra Mole), ale moim zdaniem najładniejsze widoki rozciągają się z Miradouro da Santinha.

Câmara de Lobos

Câmara de Lobos to popularne wśród turystów miasto sąsiadujące z Funchal, do którego dotrzesz szybko bez konieczności wynajmu auta na Maderze. Polecam Ci wybrać autobus Horários do Funchal nr 3 – podróż z Funchal zajmie Ci ok. 30 min.

Autobusy kursują regularnie w ciągu dnia, co ułatwia elastyczne planowanie wycieczki. To druga pod względem liczby mieszkańców miejscowość na Maderze. Leży w dolinie, a jej krańce łączą ląd z brzegiem oceanu. Jest tu tak malowniczo, że miejsce to namalował na obrazie Winston Churchill. 

Câmara de Lobos jest miasteczkiem rybackim, słynącym z tradycji rybołówstwa (xavelha) i zostało odkryte przez portugalskiego żeglarza João Gonçalves Zarco. Obowiązkowym punktem zwiedzania jest malownicze Porto Câmara de Lobos z kolorowymi łódkami rybackimi.

Moim zdaniem też zobaczyć Cabo Girão – drugi najwyższy klif na Maderze, gdzie szklana platforma pozwala zajrzeć prosto w ocean, a kolejka Teleférico do Rancho zwozi na plażę u jego stóp.

Vereda dos Balcões

Vereda dos Balcões, inaczej PR11 Levada dos Balcões, rozpoczyna się w miejscowości Ribeiro Frio, do której możesz dojechać komunikacją publiczną z Funchal. Położona jest w gminie Santana w dolinie otoczonej zielonymi górami.

To zakątek dla miłośników ciszy i spokoju. Trasa jest dosyć krótka (1,5 km) i łatwa, przez co polecam ją rodzinom z dziećmi. Mimo, że sam szlak jest popularny wśród zwiedzających, nie ma tam rozwiniętej infrastruktury turystycznej. 

Przy drodze ER103, która ciągnie się przez Ribeiro Frio zatrzymują się samochody osobowe i busy, które dowożą turystów z wycieczek zorganizowanych. Nie ma tam wiele miejsca, więc dotarcie na początek trasy komunikacją miejską jest dobrym pomysłem. 

Moim zdaniem najlepiej przyjechać na miejsce autobusem SIGA nr 56. Kursuje on między Funchal i Arco de S. Jorge, zatrzymując się po drodze m.in. w Ribeiro Frio, Faial i Santanie. Zamiennie o wybranych godzinach możesz przejechać tę drogę liniami 103 i 138 – do miejsca docelowego dotrzesz w ok. godzinę.

Santana

Santana jest niewielką miejscowością na północy wyspy i możesz się do niej dostać nie wynajmując samochodu na Maderze. Słynie głównie z tradycyjnych, kolorowych domków. Zaczynają się tam szlaki piesze, np. PR9 Levada do Caldeirão Verde.

Będąc w miasteczku zajrzyj też do Rocha do Navio – parku położonego na klifach. Jeśli będziesz w tej okolicy, polecam również wybrzeżem przejść w kierunku São Jorge. Po drodze trafisz na zabytkowe kamienne mury pozostałe po młynie cukrowym.

Miasteczko jest dobrze skomunikowane z resztą wyspy dzięki licznym liniom komunikacji publicznej. Dojedziesz do niego np. linią nr 56 jadącą przez Funchal, Ribeiro Frio, Faial i São Jorge. Podobne trasy mają także linie 103 i 138, a przejazd z Funchal do Santany trwa nieco ponad godzinę.

Po Santanie radzę poruszać się pieszo, bo nie będziesz musiał pokonywać zbyt dużych dystansów. Do miasteczka przyjeżdżają również wycieczki zorganizowane. Znajdujący się tam Park Tematyczny Madery z charakterystycznymi trójkątnymi domkami jest popularną atrakcją turystyczną.

São Vicente

Jeśli nie masz samochodu to do São Vicente najlepiej jest dojechać z Porto Moniz. Obie te miejscowości znajdują się na trasie autobusu SIGA linii nr 150, a przejazd trwa ok. 20 min. Natomiast z Funchal do São Vicente możesz dojechać bezpośrednio autobusem nr 7 (co zajmie Ci ok. 2 godziny). 

Moim zdaniem to jedna z dobrych miejscowości na urlop na Maderze. Miasteczko jest dobrze skomunikowane z resztą Madery, a jednocześnie leży nieco na uboczu, dzięki czemu będziesz mógł odpocząć od tłumów.

W São Vicente warto odwiedzić XVII-wieczny Kościół Matki Boskiej Zwiastowania (Igreja Matriz de São Vicente) z barokowymi ołtarzami i drewnianymi sufitami zdobionymi motywami kwiatowymi. Przyjemnym miejscem na spacer jest promenada biegnąca łukiem wzdłuż wybrzeża.

Na pobliskim wzgórzu znajdziesz kaplicę Capela de Nossa Senhora de Fátima z zegarem, skąd moim zdaniem rozciąga się najlepszy widok na miasto. Miłośnikom natury polecam szlaki przez lasy laurissilva wpisane na listę UNESCO. Jednym z najpopularniejszych jest Levada Fajã do Rodrigues na wysokości 580 m, prowadząca przez gęste lasy i oferująca widoki na góry oraz doliny.

Dolina Zakonnic (Curral das Freiras)

Miasteczko Curral das Freiras to wioska położona w górach Madery. Możesz je podziwiać z punktów widokowych Miradouro da Eira do Serrado lub Miradouros do Paredão. Tarasy widokowe są częściowo wybrukowane, więc dotarcie do nich nie jest trudne i nie musisz mieć do tego dobrej kondycji. Wioska słynie z uprawy jadalnych kasztanów i tradycyjnych potraw przygotowywanych na ich bazie, w tym popularnej zupy kasztanowej.

Jeżeli zastanawiasz się jak dojechać do Doliny Zakonnic bez samochodu to polecam postawić na komunikację miejską, która funkcjonuje na Maderze. Z centrum Funchal dojeżdża tam autobus Horários do Funchal nr 81, a przejazd trwa ok. 30-40 min.

Curral das Freiras jest połączone ze stolicą trasą ER107, więc poza miastem autobus nadrabia trochę czasu. Autobus zatrzymuje się również przy punkcie widokowym Eira do Serrado na wysokości 1095 m. Do Doliny Zakonnic z Funchal wyruszają też zorganizowane wycieczki.

Seixal

Seixal to spokojne miasteczko położone na północnym wybrzeżu Madery, otoczone przez strome klify i bujną roślinność. Leży w połowie drogi pomiędzy Porto Moniz i São Vicente. W Seixal znajduje się moim zdaniem najpiękniejsza plaża na całej wyspie – Praia do Porto do Seixal z czarnym, wulkanicznym piaskiem.

Niedaleko plaży znajdują się też naturalne baseny wulkaniczne (Piscinas Naturais do Seixal). Baseny w Seixal są mniej popularne niż te w Porto Moniz i raczej nie spotkasz tu z tłumów.

Seixal to kolejna maderska miejscowość na urlop, do której dostaniesz się bez konieczności wynajmowania samochodu na Maderze. Jeżeli jesteś w Porto Moniz to do Seixal dojedziesz autobusem SIGA nr 150 (jazda trwa ok. 15 min), jadącym w kierunku São Vicente. Z innych części Madery (Funchal) możesz przyjechać do tej miejscowości linią 139 (w niespełna 2 godziny). Jeżeli chcesz obejrzeć również atrakcje poza miasteczkiem, radzę Ci wypożyczyć skuter. 

Dzięki temu będziesz mógł obejrzeć mniej popularne atrakcje, jak np. wodospad Córrego da Furna lub punkt widokowy Ribera do Inferno. Seixal obejrzysz też biorąc udział w jednodniowych wycieczkach z lokalnymi przewodnikami – często zatrzymują się w miasteczku, przejeżdżając wzdłuż wybrzeża wyspy.

Levada das 25 Fontes

Jeżeli zwiedzasz Maderę komunikacją miejską to dotarcie do Levada das 25 Fontes może być trudne. Przejedź drogę do Arco da Calheta autobusem SIGA nr 142 z Funchal (przejazd zajmie Ci ok. 1,5 godz.). Pozostałe 10 km do początku szlaku w Rabaçal będziesz musiał przejechać taksówką.

Inną opcją jest dojechanie do Calhety i poszukanie taksówki w tej miejscowości. Może być tam łatwiej znaleźć transport, ale trasa do pokonania będzie o kilka km dłuższa, a więc droższa. Uważam, że w tym przypadku lepiej postawić na zorganizowaną wycieczkę do Levada das 25 Fontes, której organizator zapewni Ci przejazd w obie strony bez stresu.

Levada das 25 Fontes ciągnie się na ok. 4,6 km, a po drodze możesz podziwiać nawet do 25 naturalnych źródeł wypływających ze skał. Na końcu szlaku znajdziesz urokliwe jeziorko. Idąc do tego miejsca możesz zahaczyć o mniejszy wodospad – Cascata da estrada.

Szlak 25 Fontes na krótkim odcinku łączy się z drogą prowadzącą do wodospadu Risco. Od rozgałęzienia obu lewad do samej kaskady jest ok. 800 m, więc jeżeli masz więcej czasu, to polecam zahaczyć o niego po drodze. Przejście całej trasy PR6 zajmuje 3-4 godziny, powrót tą samą drogą.

Wynajem auta na Maderze

Jeśli jednak zdecydujesz się na wynajem auta, mogę polecić Ci sprawdzone wyszukiwarki localrent.com i Discover Cars. W ten sposób podróżowałem też po Krecie, Albanii czy Gruzji i w żadnym z tych krajów nie miałem problemu. :) Na Maderze zdecydowałem się na wynajem samochodu na tydzień.

Mapa najważniejszych atrakcji Madery na telefon i komputer

Zwiedzanie Madery bez samochodu będzie jeszcze łatwiejsze z pomocą mojej mapa atrakcji, na której znajdziesz nie tylko zabytki, punkty widokowe czy szlaki piesze, ale też praktyczne wskazówki dotyczące działania komunikacji publicznej na Maderze. Umieściłem tam też rekomendacje miejsc, gdzie warto coś zjeść, wypić kawę lub zatrzymać się na nocleg.

Mapa działa na telefonie i komputerze jako warstwa Map Google, więc zawsze możesz mieć ją pod ręką. Dzięki niej łatwiej zaplanujesz zwiedzanie bez auta, unikniesz stresu związanego z organizacją przejazdów i w pełni wykorzystasz swój czas na odkrywanie wyspy. Szczególnie polecam ją osobom, które wolą podróżować komunikacją publiczną albo pieszo. Mapa wkrótce się pojawi. :)