30 atrakcji Tallina: co WARTO zobaczyć (również w 1 dzień)?

Zwiedzanie Tallina było jednym z moich podróżniczych marzeń, które odkładałem do czasu znalezienia tanich biletów lotniczych do stolicy Estonii. W moim planie zwiedzania jednego z najlepiej zachowanych średniowiecznych miast Europy było przede wszystkim Stare Miasto, wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Atrakcje Tallina nie kończą się jednak na nim.

W przewodniku opisałem 30 atrakcji i miejsc, które warto zobaczyć w Tallinie – również w jeden dzień. Znajdziesz tu mapę najważniejszych atrakcji na telefon i komputer.

Tallin to dość kameralna, licząca sobie ponad 400 tysięcy mieszkańców, stolica Estonii. Powstały prawdopodobnie w XI wieku Tallin to jedno z najlepiej zachowanych średniowiecznych miast Europy.

Co znajdziesz w artykule?

• mapę najważniejszych atrakcji, restauracji, muzeów, street-artu i noclegów w Tallinie,
• listę najciekawszych atrakcji i miejsc, które warto zobaczyć w Tallinie,
• podpowiedzi dotyczące dojazdu do Tallina i transportu z lotniska do centrum miasta,
• wskazówki na temat polecanych restauracji i miejsc, w których warto zatrzymać się na noc w Tallinie.

Gdzie spać w Tallinie? Sprawdzone hotele, apartamenty i noclegi

Wybór najlepszego noclegu w Tallinie to ważny punkt przygotowań do wyjazdu. Centrum miasta jest zwarte – warto znaleźć hotelu jak najbliższej najważniejszych atrakcji miasta. Bez sensu jest tracenie czasu na dojazdy z obrzeży Tallina, skoro ten czas możesz poświęcić na jeszcze więcej zwiedzania.

Wybrałem niżej trójkę sprawdzonych miejsc, które spełniają moje kryteria dobrego noclegu. Mam tu opcję budżetową w bardzo dobrej lokalizacji, całe mieszkanie dla osób szukających większej przestrzeni i komfortowy hotel o zachodnioeuropejskim standardzie.

Jak zaplanować sobie czas w Tallinie? Krótkie wycieczki z przewodnikami

Tallin zwiedza się wygodnie na własną rękę – w artykule dokładnie opowiem, jak to zaplanować. Może się jednak okazać, że masz mało czasu albo wolałbyś posłuchać nieco o mieście z ust lokalnego przewodnika i mieszkańca miasta. Niedawno odkryłem nową formę zwiedzania – wycieczki prowadzone przez lokalnych przewodników.

Gdybym miał podpowiedzieć Ci kilka ciekawych wycieczek, wziąłbym na pewno pod uwagę:

• piesza wycieczka po centrum Tallina z lokalnym przewodnikiem – oczywiście możesz zwiedzić miasto samodzielnie, ale nie odpuściłbym sobie możliwości obejrzenia go okien mieszkańca; będziesz miał też możliwość odkrycia mniej popularnych zakątków,

• spacer po krawędzi wieży telewizyjnej – coś dla fanów adrenaliny, więc również dla mnie; możliwość “zwiedzania” wieży z nieco innej, bardziej przygodowej perspektywy,

• jednodniowa wycieczka do Parku Narodowego Lagemaa – zwiedzanie atrakcji Tallina jest ciekawe, ale możesz je też rozszerzyć o wycieczkę na łono natury, do parku pełnego półwyspów, zatok, lasów, plaż, wodospadów i torfowisk.

W czasie takich wypadów możesz porozmawiać z przewodnikiem, trochę poznać kulturę, zajrzeć do nietypowych zakątków i zdobyć informacje z pierwszej ręki o tym, jak wygląda życie w danym miejscu. Wybrałem kilka propozycji najpopularniejszych wycieczek po Tallinie i okolicy.

Jak tanio zwiedzać Tallin? Karta miejska Tallinn Card

Przy większości płatnych atrakcji Tallina podaję informację, że wstęp tam jest możliwy za darmo, o ile posiadasz kartę miejską Tallinn Card. Jeśli planujesz wizytę w kilku muzeach i chcesz być w tym elastyczny – zakup Tallinn Card jest idealnym pomysłem.

Karta uprawnia Cię do darmowego wejścia do zdecydowanej większości (ponad 40 obiektów) tallińskich muzeów i atrakcji, a dodatkowo pozwala Ci na darmowe korzystanie z komunikacji miejskiej. Kupując kartę Tallinn Card, zaoszczędziliśmy na wstępach do muzeów ponad 100 euro – co jak na 4-dniowy pobyt w mieście jest znaczącą kwotą.

Możesz niżej wpisać daty swojej podróży i kupić online kartę Tallinn Card. My dostaliśmy ją stacjonarnie w punkcie informacji turystycznej w Tallinie, ale lepiej mieć ją ze sobą już w momencie przylotu i pojechać na niej z lotniska, nie płacąc dodatkowo za bilet.

Karta miejska Tallinn Card jest dostępna w 3 opcjach ważnych:

• 24 godziny,
• 48 godzin,
• 72 godziny.

Jeśli do Tallina wybierasz się na 1-2 dni, najlepsza będzie opcja 24-godzinna. W przypadku dłuższych pobytów (3-5 dni), polecam opcję na 48 godzin. Warto wtedy zgrupować wszystkie płatne wizyty w dwóch kolejnych dniach, a resztę pobytu spędzić na innych aktywnościach.

1. Stare Miasto (Vanalinn)

Centrum miasta to wąskie uliczki, które pozwalają na spacer między kolorowymi kamieniczkami z historią siegającą setek lat wstecz. Rządzony na przestrzeni dziejów, m.in. przez Duńczyków, Niemców i Rosjan, Tallin to miks wpływów różnych kultur, który manifestuje się w estońskiej architekturze i sztuce. Urokliwe Stare Miasto w 1997 r. zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

W pierwszych chwilach zwiedzania Tallina, na tapet weźmy Dolne Miasto – tłumnie odwiedzaną przez turystów, pełną zabytków, muzeów i restauracji część stolicy Estonii. Układ mającego aż 113 hektarów Starego Miasta w Tallinie niewiele zmienił się od czasów burzliwego rozkwitu tego handlowego miasta w czasach średniowiecza.

Dobre położenie miasta nad brzegiem Zatoki Fińskiej sprzyjało rozwojowi handlu. Za handlem i intensywnym transportem dóbr szedł dynamiczny rozwój zabudowy miejskiej. Większość budynków, które będziesz podziwiał w czasie spacerów po Starym Mieście, powstało między XIII a XVI wiekiem.

Dotkliwe dla zabytkowej zabudowy, sowieckie bombardowanie Tallina w 1944 r. uszkodziło co prawda 10% budynków Starego Miasta, ale większość udało się sprawnie odbudować.

Współczesne Stare Miasto to czyste, wybrukowane ulice, przy których stoją rzędy zabytkowych, pieczołowicie wyremontowanych kamienic. Początkowo ten ład i porządek może nawet trochę przytłaczać, bo trudno znaleźć tu jakiekolwiek oznaki postępującego czasu. Łatwo uwierzyć, że tak właśnie wyglądał średniowieczny Tallin, do którego przybywali kupcy z całego świata.

2. Ulica Pikk

Przez całe Stare Miasto, z północnego-wschodu na południowy-zachód, przebiega pełna zabytkowych kamienic ulica Pikk. W czasach średniowiecznych była głównym miejskim traktem, który łączył północne, portowe części miasta z Górnym Miastem i zamkiem Toompea.

Przy ulicy Pikk znajdziesz wiele barwnych kamienic z charakterystycznymi dla Estonii, kolorowymi i często bogato zdobionymi drzwiami. Przy ulicy Pikk stoją ważne atrakcje Tallina, o których opowiem Ci w dalszej części przewodnika: wieża Fat Margaret, zespół kamienic Trzy Siostry czy Kościół św. Olafa.

Spacer ulicą Pikk to jedna z obowiązkowych rzeczy do zrobienia w czasie zwiedzania Tallina. Mieliśmy tę przyjemność, że tą ulicą chodziliśmy za każdym razem z hotelu do centrum Starego Miasta, więc naoglądaliśmy się dobrze każdej elewacji, każdego budynku. ;)

3. Fat Margaret (Gruba Małgorzata, Paks Margareeta)

Niezbyt uprzejme określenie dla kobiety, prawda? Na szczęście Fat Margaret, czyli Gruba Małgorzata to tylko nazwa wieży wchodzącej w skład fortyfikacji miejskich Tallina. Pokaźne rozmiary wieży (20 metrów wysokości i 25 metrów średnicy) i fakt, że było ją dobrze widać już z poziomu morza spowodowały, że część murów miejskich dostała właśnie tę, dość dosłowną nazwę.

Nie do końca wiadomo, na cześć której Małgorzaty uknuto taką nazwę – może i dobrze, bo nie wiadomo też, komu powinno być z tego powodu przykro. To, co wiemy z pewnością to współczesne przeznaczenie wieży. W murach XVI-wiecznej Grubej Małgorzaty mieści się Estońskie Muzeum Morza.

Muzeum Morskie w Paks Margareeta ma w swoich zbiorach wiele eksponatów związanych z historią działań na morzu. Najbardziej okazałym zbiorem jest mający aż 700 lat wrak drewnianej łodzi zwanej koge.

W Fat Margaret dowiesz się też sporo o współczesnej pracy ludzi morza. Dla mnie było to pouczające doświadczenie – szczególnie dzięki krótkiemu filmowi, który pokazywał dzień z pracy kapitana dużego statku pasażerskiego.

Bilety do Fat Margaret z opcją pominięcia kolejki możesz kupić od razu przez Internet.

Drugi oddział Muzeum Morskiego – Lennusadam, znajduje się na północy miasta. Zdecydowanie warto się tam wybrać, aby zobaczyć m.in. oryginalną łódź podwodną. Można wchodzić do środka! Opowiem Ci o niej w dalszej części artykułu.

4. Kamienice Trzy Siostry (Kolm Õde)

Trzy Siostry, czyli zespół trzech bliźniaczych kamienic w okolicach Fat Margaret, to jeden z najstarszych zabytków Tallina. Budynki powstały w 1362 r., więc ich fundamenty dźwigają prawie 700 lat burzliwej historii stolicy Estonii.

Budynki powstały prawdopodobnie dla trzech córek bogatego kupca, którego dzisiaj nazwalibyśmy inwestorem. Współcześnie w kamienicach działa obłędnie drogi, 5-gwiazdkowy hotel The Three Sisters Boutique Hotel, w którym pomieszczenia utrzymano w średniowiecznym klimacie. Jeśli zarezerwujesz tam nocleg to koniecznie daj znać, jak było. ;)

Mijaliśmy je codziennie w drodze z hotelu do centrum Tallina, przez co to jeden z zabytków miasta, który najmocniej zapadł nam w pamięć. Głupio było gapić się długo na budynek, bo wyglądaliśmy wtedy jakbyśmy mocno aspirowali do noclegu w tym miejscu, nie mając jednocześnie funduszy na spełnienie tego marzenia. ;)

5. Kościół św. Olafa

Kościół św. Olafa to zdecydowanie najsilniejszy punkt w krajobrazie Starego Miasta w Tallinie. Świetnie widziany z daleka przez załogi płynących do Tallina statków oznajmiał, że docelowy port jest już blisko. Wszystko dzięki pierwotnie mierzącej aż 159 m wysokości (dzisiaj, po przebudowach, to 123 metry) wieży kościelnej.

Patronem kościoła, który powstał prawdopodobnie w XIII wieku, jest norweski król Olaf II. W XV i XVI wieku świątynia ta była najwyższym budynkiem na świecie. Legenda głosi, że na tak potężną bryłę kościoła zdecydowano się, aby jej ogrom przyciągał do miasta nowych kupców.

Zgodnie z legendą, władze miejskie miały problem ze znalezieniem kupca, który wybuduje tak duży kościół za pieniądze osiągalne dla budżetu Tallina. Śmiałek się znalazł – obiecał nawet, że zbuduje kościół za darmo, o ile kupcy odgadną jego imię. Gdy koniec budowy się zbliżał, przebiegli kupcy wysłali do domu budowniczego szpiega, który podsłuchał żonę majstra śpiewającą kołysankę dziecku.

W czasie kołysanki żona chwaliła się dziecku, że gdy ojciec Olaf wróci do domu, będzie miał niesamowicie dużo pieniędzy. Dzień później kupcy wykrzyczeli do pracującego na dużej wysokości Olafa jego imię, a ten przerażony spadł na ziemię i zginął. Od tego czasu kościół miał nosić imię Olafa.

6. Dom Bractwa Czarnogłowych

Dom Bractwa Czarnogłowych, czyli renesansowa kamienica powstała w końcówce XIV wieku, był siedzibą prestiżowej organizacji zrzeszającej młodych, nieżonatych, ale zamożnych kupców. Bractwo Czarnogłowych działało w Tallinie do 1895 r., ale straciło znacznie po wojnie północnej.

Charakterystyczne dla budynku są przede wszystkim przepiękne drzwi, które na pewno rzucą Ci się w oczy w czasie spaceru ulicą Pikk. Na elewacji Domu Bractwa Czarnogłowych znajdziesz herby miast należących do Hanzy: Londynu, Bergen, Nowogrodu i Brugii. Mamy też akcent związany z polską historią – płaskorzeźbę z podobizną króla Zygmunta III Wazy.

7. Dom Wielkiej Gildii

Dom Wielkiej Gildii to wybudowana w XV wieku siedziba gildii, czyli organizacji kupieckiej zrzeszającej dawniej najbogatszych kupców Tallina. Dzisiaj budynek można zwiedzać przy okazji wizyty w Estońskim Muzeum Historycznym, które opowiada o historii estońskiej ziemi, która sięga aż 11 000 lat wstecz.

Najpiękniejszą częścią budynku jest sala główna z imponującym sklepieniem krzyżowym. Tutaj prawdopodobnie odbywały się najważniejsze wydarzenia dla gildii kupieckiej. Położenie budynku tuż przy Placu Ratuszowym pokazuje, jak ważną i wpływową organizacją była w średniowiecznym Tallinie gildia handlowa.

8. Muzea na Starym Mieście w Tallinie

Stare Miasto w Tallinie mieści w swoich granicach tyle muzeów, że one same mogłyby być tematem przewodnim zarówno nowego artykułu, jak i kilku dni zwiedzania Tallina. Wypisałem dla Ciebie kilka obiektów, które są moim zdaniem najciekawsze.

Z kartą miejską wstęp do prawie wszystkich muzeów w Tallinie jest darmowy – to świetna oferta dla osób, które planują zwiedzić trochę takich miejsc. Nam karta Tallinn Card pozwoliła zaoszczędzić kilkaset euro.

Najciekawsze muzea na Starym Mieście w Tallinie:

• Muzeum Okupacji (Vabamu Museum of Occupations and Freedom),

• Muzeum Marcepanu Kalev (Kalevi martsipani muuseumituba),

• Muzeum Fotografii (Fotomuuseum),

• Muzeum Morskie (Eesti Meremuuseum) – pisałem o nim już wyżej,

• Muzeum Zdrowia (Eesti Tervisemuuseum) – jedno z moich ulubionych muzeów opowiadające w ciekawy sposób o wszystkim, co związane ze zdrowiem i budową ciała człowieka,

• Muzeum Zakazanych Książek (Banned Books Museum),

• Muzeum Historii Naturalnej (Eesti Loodusmuuseum).

Aby ułatwić Ci zwiedzanie, wszystkie ciekawe muzea Tallina zaznaczyłem na mojej interaktywnej mapie atrakcji, restauracji i noclegów w Tallinie. Razem z tym przewodnikiem stanowią zestaw, dzięki któremu będziesz mógł zaplanować idealnie dopasowane do Twoich potrzeb zwiedzanie Tallina.

9. Ratusz i Plac Ratuszowy

Plac Ratuszowy to serce i centralny punkt Starego Miasta w Tallinie. Do tego placu prowadzą brukowane ulice ścisłego centrum historycznego, średniowiecznego miasta. Trudno nie trafić tutaj w czasie eksploracji atrakcji estońskiej stolicy. Głównym budynkiem Placu Ratuszowego jest Ratusz (Tallinna Raekoda). To najstarszy ratusz krajów bałtyckich i Skandynawii oraz jedyny zachowany gotycki ratusz w północnej Europie. Obiekt znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Pierwsze wzmianki o nim sięgają 1322 r. Na parterze budynku Ratusza ciągnie się rząd podcieni, a ze wschodniej ściany budynku wyrasta strzelista wieża ratuszowa. Na wieży ratuszowej działa ciekawy, dość ciasny punkt widokowy, z którego… nie widać przesadnie dużo.

Pomimo tego polecam Ci wdrapanie się po schodach na górę, bo samo wejście po bardzo wysokich, stromych schodach w ciasnej klatce schodowej jest ciekawym przeżyciem. Odpuść sobie jednak tę atrakcję, jeśli masz problemy z chodzeniem – wejście jest dość wymagające.

Punkt widokowy na wieży ratuszowej znajduje się na wysokości 34 metrów, a prowadzi do niego 115 schodów. Co godzinę z wieży wybijany jest głośny dźwięk dzwonu, więc w okolicach pełnych godzin bądź czujny i nie przestrasz się dużego huku.

Od 1970 r. Ratusz nie jest już siedzibą władz miejskich, które przeniosły się wtedy do nowego miejsca. Współcześnie budynek Ratusza pełni głównie funkcje reprezentacyjne. Niedaleko Placu Ratuszowego i budynku Ratusza trafisz na kolejny z ciekawych zabytków Tallina – Kościół św. Ducha.

Kościół św. Ducha (Püha Vaimu Kirik) powstał w 1380 r. jako świątynia dla miejskiej biedoty i osób chorych. Z upływem lat rosła jednak jego popularność również wśród bogatych kupców, korzystających z położonego po sąsiedzku Domu Wielkiej Gildii.

Duże jest znaczenie Kościoła św. Ducha dla estońskiej kultury. XVI-wieczny pastor kościoła, Johann Koell, jest autorem katechizmu, który uznaje się za najstarszą publikację w języku estońskim. Wnętrze świątyni jest bezcenne – obejrzysz tutaj gotycki ołtarz z 1483 r. i nieco młodszą, renesansową ambonę z 1597 r. Dzwon znajdujący się na wieży Kościoła św. Ducha to najstarszy dzwon w Estonii.

10. Apteka Magistracka

est.: Revali Raeapteek

Mało Ci rekordów? Najstarsza publikacja, najstarszy dzwon… a teraz czas na Aptekę Magistracką (Revali Raeapteek), uznawaną za najstarszą aptekę w Europie. Założono ją w 1422 r. i tak działa aż do dzisiaj – chociaż asortyment na aptecznych półkach zdążył się nieco zmienić.

Dawniej, w mrocznych czasach średniowiecza, w aptece sprzedawano wino i marcepan (brzmi nieźle), tytoń (ciut gorzej) i… mocz czarnego kota z pudrem z rybich oczu (najgorzej). Wraz z rozwojem medycyny, na półkach pojawiało się więcej substancji przypominających współczesne leki.

Apteka działa nadal i gości w swoich murach niewielkie muzeum farmacji. Jeśli w czasie zwiedzania Tallina zabraknie Ci witamin, zapasy uzupełnij w aptece jedynej w swoim rodzaju. Leki zamawiał stąd sam rosyjski car, a on nie mógł się mylić co do jakości asortymentu.

11. Sobór św. Aleksandra Newskiego

est.: Aleksander Nevski Katedraal

Prawosławny Sobór św. Aleksandra Newskiego znajdziesz w drodze na Górne Miasto – część Tallina ze wzgórzem i zamkiem Toompea. Monumentalna budowla miała być pokazem siły ówczesnej Rosji i budzić podziw osób przyjeżdżających do Tallina. Budynek robi wrażenie również dzisiaj, ponad 100 lat po zakończeniu budowy.

Sobór św. Aleksandra Newskiego rzuci Ci się oczy przede wszystkim dzięki pięciu kopułom, które przykrywają świątynię. W soborze znajduje się łącznie aż 11 dzwonów, z czego największy ważny 16 ton. Oglądając świątynię z zewnątrz, zwróć uwagę na ozdobne mozaiki. Ich łączna powierzchnia to ponad 40 metrów kwadratowych.

W przestronnym wnętrzu soboru mieści się 1500 wiernych. Gdy wejdziesz do środka to zdasz sobie sprawę, jak monumentalne jest wnętrze Soboru św. Aleksandra Newskiego. Z trzech ołtarzy największy jest ten główny. Jego patronem jest św. Aleksander Newski. Przed ołtarzem głównym stoi dwurzędowy ikonostas, czyli ozdobna ściana pokryta ikonami.

12. Wieża Kiek in de Kök

Wieża Kiek in de Kök była swego czasu najpotężniejszą wieżą obronną w państwach bałtyckich. Wysoka na 38 metrów, mająca średnicę 17 metrów i mury grube na nawet 4 metry, stanowiła część fortyfikacji miejskich Tallina. Powstała w drugiej połowie XV wieku.

Nazwa Kiek in de Kök wzięła się z języka dolnoniemieckiego i oznacza dosłownie “zerknięcie do kuchni”. Wiąże się to prawdopodobnie z dużą wysokością wieży, która pozwalała dosłownie zerknąć do kuchni sąsiednich budynków.

Dzisiaj w Kiek in de Kök działa oddział muzeum miejskiego Tallina, które obejmuje również sąsiednie wieże i łączące je mury miejskie. W ramach zwiedzania muzeum możesz zobaczyć nie tylko wieżę Kiek in de Kök, ale też Maiden’s Tower (Neitsitorn), Stable Tower (Tallitorn) i Gate Tower (Väravatorn). Wieże połączone są pasażem prowadzącym po murach miejskich.

W ramach zwiedzania muzeum Kiek in de Kök możesz też zerknąć do podziemnych tuneli, które powstały w tym miejscu w XVII i XVIII wieku. Ekspozycja zorganizowana w tunelach opowiada o historii więziennictwa. Działa tam również niewielkie Muzeum Rzeźb Kamiennych (Raidkivimuuseum) ze zbiorem rzeźbionych portali i kolumn.

13. Pałac Kadriorg i Park Kadriorg

Pałac Kadriorg i otaczający go, rozległy Park Kadriorg to jedne z najbardziej rozpoznawalnych i najchętniej odwiedzanych miejsc, które warto zobaczyć w Tallinie. Pałac Kadriorg powstał z inicjatywy i rozkazu cara Piotra I Wielkiego, z myślą o swojej żonie Katarzynie.

Nazwa pałacu, czyli Kadriorg, oznacza “Dolinę Katarzyny”. Budynek wniósł do tallińskiej codzienności powiew Włoch. Zaprojektował go włoski architekt Niccolo Michetti, a wybudowano go zgodnie z ówczesnymi standardami budowy pałaców we Włoszech.

Otaczający pałac Park Kadriorg, którego aranżacja zaczęła się jeszcze w XVIII wieku, ma kilkadziesiąt hektarów. Koniecznie odwiedź pałacowy ogród z równiutko przyciętym żywopłotem i barwnymi kompozycjami z kwiatów. Od strony ogrodu Pałac Kadriorg jest równie fotogeniczny jak od strony głównego wejścia.

Po śmierci Piotra Wielkiego pałac nie cieszył się zbyt dużym zainteresowaniem carskiej rodziny i odwiedzano go raczej sporadycznie. Pałac Kadriorg miał swój kilkuletni epizod jako siedziba estońskiego premiera, a współcześnie mieści się w nim Muzeum Sztuki Kadriorg.

W zbiorach jest ponad 7500 eksponatów, a duża część z nich jest dostępna dla zwiedzających Pałac Kadriorg. Nie mając za sobą gruntownego przygotowania w zakresie sztuki, zbiory zwiedzałem w poszukiwaniu ciekawych scen uwiecznionych na obrazach i… śmiesznych wyrazów twarzy bohaterów dzieł.

Najpierw miałem do siebie trochę wyrzutów sumienia, ale ostatecznie uznałem, że to sposób zwiedzania dobry jak każdy inny. Z pewnością nie brakowało mi skupienia, maszerując przez kolejne sale Pałacu Kadriorg. ;)

14. Estońskie Muzeum Morza

est.: Muzeum Lennusadam

Aby zwiedzić Muzeum Lennusadam poświęcone morzu, zgodnie z logiką przenosimy się trochę w stronę morza. Przy brzegu Morza Bałtyckiego działa jedno z najciekawszych (i najpotężniejszych) muzeów, w jakich miałem okazję być w ostatnich latach. To filia Eesti Meremuuseum, czyli Estońskiego Muzeum Morza.

Największym skarbem Muzeum Lennusadam jest prawdziwa łódź podwodna “Lembit” z 1937 r., do której można wejść i dokładnie spenetrować jej wnętrze. To jedna z nielicznych okazji, aby na własnej skórze przekonać się, jak specyficzna i trudna musi być praca załogi takich łodzi. Ekspozycja, a więc i pełnowymiarowy okręt podwodny, mieści się w dawnym, potężnym hangarze (ma 36 na 109 metrów).

Zadziwiająca i budząca szacunek jest plątanina przewodów, rurek i kanałów, które kontruktorzy łodzi podwodnej poprowadzili po prawie każdym wolnym fragmencie ścian łodzi. Wnętrze łodzi podwodnej Lembit przytłacza – jest ciasne, z wiadomych względów pozbawione okien i bardzo klaustrofobiczne szczególnie w częściach sypialnych.

Poza ekspozycją w środku hangaru, zwiedzać można też statki zakotwiczone w jego okolicy. Najciekawszym z eksponatów jest chyba lodołamacz „Suur Tõll” (zwodowany pod nazwą „Car Mikołaj Fiodorowicz”), ale w zbiorach jest też sporo innych okrętów, używanych dawniej przez Estońską Marynarkę Wojenną.

Drugi oddział Muzeum Morskiego znajduje się w Fat Margaret (Gruba Małgorzata) i mówiłem już o nim w początkowej części artykułu. Polecam Ci odwiedzić te dwa miejsca – niewielka inwestycja czasu pozwoli Ci wynieść z tych wizyt dużo ciekawej (a dla mnie dodatkowo zaskakującej) wiedzy na temat morza.

15. Dawne więzienie Patarei

Wybudowane w latach 1830–1837, dawne więzienie Patarei powstało tuż przy brzegu Morza Bałtyckiego z rozkazu cara Mikołaja I. Pomimo malowniczego położenia, odsiadywanie wyroków z widokiem na Morze Bałtyckie nie brzmi jak duże pocieszenie dla więźniów.

W narodowej świadomości Estończyków dawne więzienie Patarei to niechlubny symbol sowieckiego i nazistowskiego reżimu. W “szczycie” rozwoju, Patarei mógł pomieścić nawet 1000 więźniów, chociaż odbywało się to w trudnych, momentami nieludzkich warunkach sanitarnych.

W historii więzienia Patarei istnieje kilkudziesięcioletnia przerwa w wykorzystywaniu go jako więzienie (od 1864 do 1918 r.), ale od 1918 r. ponownie “gościło” ono więźniów i tę rolę pełniło aż do 2005 r.

Istnieją plany otwarcia na terenie dawnego więzienia Patarei Międzynarodowego Muzeum Ofiar Komunizmu, ale stanie się to nie wcześniej niż w 2025 r. Współcześnie można zwiedzać wnętrza Patarei i zapoznać się z dość szczątkową, ale ciekawą ekspozycją, opowiadającą o okrucieństwach totalitarnych reżimów.

16. Wzgórze Toompea i zamek Toompea

Wzgórze Toompea (czyli Wzgórze Katedralne) i zamek Toompea to charakterystyczne elementy części Tallina znanej jako Górne Miasto. Dzięki ogromnemu znaczeniu dla historii Estonii, wzgórze Toompea jest wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Wzgórze Toompea to miejsce ważne dla estońskiej państwowości. Zamek Toompea stojący tuż obok odwiedzonego już przez nas Soboru św. Aleksandra Newskiego, to dzisiaj siedziba Riigikogu, czyli jednoizbowego, estońskiego Zgromadzenia Państwowego. Pobliski, neoklasycystyczny Dom Stenbocka to siedziba rządu Estonii.

Przy okazji spacerów po Górnym Mieście, warta uwagi jest Katedra Najświętszej Maryi Panny (Toomkirik), pochodząca z XIII wieku. Wejście do środka jest płatne, ale z kartą miejską Tallinn Card możesz tam wejść za darmo.

W środku będziesz mógł obejrzeć kolekcję ponad 100 niemieckich herbów rodowych należących do rodzin, które dawniej mieszkały w Tallinie. Dostępna dla turystów jest też 69-metrowa wieża kościelna z pięknym widokiem na Stare Miasto.

Po kilku godzinach w Tallinie fakt, że budynek przed którym stoisz ma 700 lat, przestanie co prawda robić aż takie wrażenie (takich obiektów jest tutaj bardzo wiele), ale i tak warto zajrzeć do wnętrza świątynii.

17. Długi Herman (Wieża Pikk Hermann)

Budzący uzasadnione skojarzenia z godną pochwały długością wieża Pikk Hermann, czyli Długi Herman, to XIV-wieczna pozostałość po fortyfikacjach obronnych Tallina. Siegająca 46 metrów wysokości wieża, której najwyższy punkt znajduje się prawie 100 metrów nad poziomem morza, to kolejny z symbolów narodowego ducha Estończyków.

Codziennie o świcie, na maszt Długiego Hermana wciągana jest w akompanianencie hymnu państoweego estońska flaga. Dla odmiany, o zachodzie słońca opuszcza się ją – i tak każdego dnia, przez cały rok.

Wyjątkiem są tylko dwa dni w roku – 23 czerwca (Dzień Zwycięstwa – Võidupüha, upamiętniający zwycięstwo w bitwie o Cēsis) oraz 24 czerwca (święto związane z nocą świętojańską). Niestety, nie można zwiedzać wnętrza Długiego Hermana, więc pozostaje nam tylko obejrzeć go dokładnie z poziomu ulicy.

18. Brama Viru (Viru Gate, Viru Väravad)

Brama Viru to jedna z dawnych bram miejskich, przez które można było dostać się do serca średniowiecznego Tallina. Dzisiaj to jedna z najbardziej rozpoznawalnych atrakcji Starego Miasta w Tallinie i budowla, która jest fotografowana codziennie setki razy.

Patrząc przez Bramę Viru na zachód, bardzo łatwo dostrzec strzelistą wieżę tallińskiego Ratusza, który stoi przy Placu Ratuszowym.

Brama Viru to jedna z dwóch bram miejskich, które przetrwały do współczesności. Najlepiej zachowała się Wielka Brama Miejska tuż przy Fat Margaret, ale Brama Viru może się nadal poszczycić dwiema, symetrycznymi basztami, między którymi istniała dawniej brama.

Mury obronne Tallina liczyły pierwotnie aż 46 baszt, ale do dzisiaj zachowało się ich mniej niż połowa. Jest to i tak znaczącym osiagnięciem, biorąc pod uwagę, że szereg europejskich miast zachował swoje fortyfikacje tylko w “symbolicznym” wymiarze. Zwiedzając Tallin zauważysz nadal długie ciągi murów i baszt obronnych – w końcu to jedno z najlepiej zachowanych średniowiecznych miast w Europie.

Wieczorem Brama Viru jest estetycznie podświetlona i pełni zaszczytną funkcję turystycznej bramy do zabytkowego Starego Miasta w Tallinie. Obok działa sporo straganów z pamiątkami, kilka restauracji i kawiarni (choć ta okolica jest niestety zdominowana przez międzynarodowe fast-foody jak McDonald’s czy Burger King).

19. Linnahall

Linnahall, czyli hala widowiskowo-sportowa nosząca dawniej nazwę Pałacu Kultury i Sportu im. Lenina to jedna z mniej oczywistych, ale ciekawych atrakcji Tallina. Obiekt wybudowano w 1980 r. tuż przy wybrzeżu Morza Bałtyckiego z okazji Letnich Igrzysk Olimpijskich.

Igrzyska Olimpijskie odbywały się co prawda w Moskwie, ale w związku z koniecznością przeprowadzenia zawodów żeglarskich, tę konkurencję przeniesiono do leżącego wtedy w jednym kraju – Związku Radzieckim – Tallina. Powstała wtedy spora, prosta w formie betonowa bryła, która dzisiaj pozostaje opuszczona i niszczeje.

Radzieccy projektanci i decydenci nie odpuścili sobie możliwości zaprojektowania Linnahall w taki sposób, żeby dobrze służył również w czasie wojny. Na płaskim dachu budynku miały w razie potrzeby pojawić się czołgi i działa, które miały chronić miasto przed atakiem wrogich sił.

Większość budynku jest współcześnie wygrodzona i niedostępna dla turystów, ale możliwe (i legalne) jest wejście po kamiennych schodach na rozległy dach budynku. Teren przejęli grafficiarze, tworząc tu masę mniej lub bardziej udanych dzieł. Z dachu dobrze widać wybrzeże Bałtyku.

20. Kościół św. Mikołaja i Muzeum Sztuki Sakralnej

Kościół św. Mikołaja zbudowany w XIII wieku znalazł współcześnie ciekawe zastosowanie. W jego murach działa Muzeum Sztuki Sakralnej (Niguliste Kirik Ja Muuseum) z głównymi atakcjami – wykonanym w latach 1478–1481 ołtarzem głównym oraz malowidłem Taniec śmierci (Danse Macabre), namalowanym przez Bernta Notke.

W czasach średniowiecza kościół św. Mikołaja skutecznie opierał się reformacji – był jedynym kościołem w mieście, który nie przeszedł w ręce protestantów. Udało się to osiągnąć prawdopodobnie dzięki decyzji rady parafialnej, która… zalała zamki kościoła płynnym ołowiem i uniemożliwiła wtargięcie do środka zwolenników reformacji.

Średniowieczny Kościół św. Mikołaja mocno ucierpiał w czasie II wojny światowej. W ramach jego odbudowy zdecydowano się na zlokalizowanie tutaj muzeum sztuki, które skupi się na eksponowaniu dorobku sztuki sakralnej. Kościół jest też często wykorzystywany jako miejsce koncertów, bo charakteryzuje się świetną akustyką.

21. Plac Wolności

est.: Vabaduse Väljak

Plac Wolności, obok Placu Ratuszowego, to jedno z ulubionych miejsc spotkań mieszkańców Tallina i punkt, który ułatwia orientację po terenie Starego Miasta. Na Placu Wolności odbywają się uroczyste parady i wydarzenia związane z estońską państwowością.

Przy Placu Wolności znajdziesz kilka ciekawych atrakcji i miejsc, które warto zobaczyć:

• Kościół św. Jana (Jaani Kirik)

Luterański, XIX-wieczny kościół wybudowany w neogotyckim stylu. Warto obejrzeć kościelne witraże i bogate wyposażenie kościoła.

• Kolumna Zwycięstwa w Walce o Niepodległość (War of Independence Victory Column)

Zbudowany w 2009 r. pomnik poświęcony ofiarom estońskiej wojny o niepodległość. Kolumna ma ponad 23 metry wysokości. Charakterystyczny punkt orientacyjny – dobre miejsce, żeby umówić się z kimś w trudnym do pomylenia miejscu.

• Teatr Rosyjski (Russian Theather)

Jedyny rosyjskojęzyczny teatr w Estonii. Oprócz wzięcia udziału w wystawianych tutaj przedstawieniach, możliwe jest też zwiedzanie teatru (w tym kulis) po angielsku, estońsku lub rosyjsku. W sam raz dla osób, które chciałyby poznać pracę teatru od kuchni.

• Galeria Sztuki (Tallinn Art Hall)

Założona w 1934 r. galeria sztuki, w której co roku organizowanych jest kilkanaście wystaw. Warto sprawdzić na stronie internetowej galerii, jakie wydarzenia szykują się w niej w czasie Twojego pobytu w Tallinie. Może się okazać, że będziesz miał okazję się tam wybrać i obejrzeć ekspozycję.

22. Telliskivi Creative City

est.: Telliskivi Loomelinnak

Telliskivi Creative City to dawna przemysłowa dzielnica Tallina, która współcześnie jest alternatywnym centrum stolicy Estonii. Wieczorami okolica wypełnia się młodszymi mieszkańcami Tallina, którzy przychodzą tutaj na koncerty, inne wydarzenia kulturalne lub po prostu po to, żeby dobrze zjeść.

W dzielnicy Telliskivi znajdziesz najciekawsze murale stolicy Estonii (zaznaczyłem je na interaktywnej mapce atrakcji, restauracji i noclegów w Tallinie). W Telliskivi Creative City działa wiele ciekawych kawiarni i restauracji.

Trudno znaleźć czas, w którym w Telliskivi Creative City niewiele się dzieje. Rocznie odbywa się tutaj nawet ponad 800 wydarzeń kulturalnych, więc istnieje duża szansa, że również w czasie Twojej wizyty w Tallinie będzie się działo coś ciekawego.

Obejdź dokładnie dzielnicę w poszukiwaniu różnego rodzaju murali, które powstały tutaj na prawie każdym wolnym fragmencie murów. Niektóre z nich są niesamowicie barwne, a przez to bardzo fotogeniczne.

W dalszej części tekstu poświęconej podpowiedziom na temat tego, gdzie warto zjeść w Tallinie, podrzucę Ci kilka propozycji restauracji z rejonu Telliskivi Creative City.

23. Pomnik Estońskich Ofiar Komunizmu

est.: Eesti Kommunismiohvrite Memoriaal

Ciekawa, pomysłowa instalacja upamiętniająca osoby, które stały się ofiarami komunizmu w Estonii. Pomnik stoi tuż przy wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Składa się z wąskiego tunelu między dwiema ścianami, na których wypisano nazwiska ofiar systemu.

Po drugiej stronie jednej ze ścian pomnika znajdziesz tablice informacyjne, dzięki którym lepiej poznasz historię tych mrocznych czasów dla wolności jednostek w Estonii. Szacuje się, że kraj stracił aż 1/5 swoich obywateli na skutek zbrodniczej działalności sowieckich władz.

Pomimo, że Pomnik Estońskich Ofiar Komunizmu leży poza centrum Tallina, można tu łatwo dojechać komunikacją miejską. Tuż obok znajdziesz przystanek autobusowy Mälestusvälja.

24. Ogród Zoologiczny w Tallinie (Zoo Tallin)

Ogród zoologiczny w Tallinie jest domem dla ponad 8000 zwierząt reprezentujących prawie 400 gatunków. Nie jestem co prawda miłośnikiem tego typu atrakcji, ale talliński ogród może się pochwalić pięknym położeniem w lesie Veskimetsa.

O tallińskim zoo – jedynym ogrodzie zoologicznym w Estonii – zrobiło się głośno dzięki ucieczce z niego niedźwiedzia polarnego w 2007 r. Zwierzę udało się szybko złapać, jednak nie przetrwało ono potraktowania go środkami usypiającymi.

Szczegóły zwiedzania tallińskiego zoo, ceny biletów i godziny otwarcia ogrodu możesz sprawdzić na stronie internetowej. Karta miejska Tallinn Card pozwala wejść do ogrodu zoologicznego za darmo i dodatkowo ominąć kolejkę przy wejściu.

25. Ruiny klasztoru Pirita

est.: Pirita Kloostri Varemed

Niedaleko Pomnika Estońskich Ofiar Komunizmu znajdziesz ciekawe, malownicze ruiny dawnego klasztoru Pirita. Zamiast je wyburzać, wpisano je na listę nietypowych atrakcji Tallina – przyznam, że całkiem słusznie. Klasztor poświęcony świętej Brygidzie działał tutaj do II połowy XVI wieku.

Klasztor Pirita był największym katolickim klasztorem na terenie tamtejszych Inflantów (dzisiejsza Estonia i Łotwa). Został poważnie uszkodzony w czasie wojen inflanckich, a w 1577 r. ostatecznie zrabowany i zrujnowany przez wojska carskie.

Współcześnie możesz obejrzeć zachowane, monumentalne mury budynku kościoła, które nie są przykryte dachem. Powoduje to, że miejsce jest fotogeniczne i klimatyczne, co sprzyja organizowaniu tu latem koncertów. Wejście na teren ruin jest płatne – nie obowiązuje tutaj Tallinn Card.

26. Muzeum KGB

Viru Hotel był w mrocznych czasach głębokiego komunizmu częścią sowieckiego, państwowego przedsiębiorstwa Intourist, z którego usług musiał korzystać każdy zagraniczny turysta przyjeżdżający do Związku Radzieckiego. A że taki turysta był potencjalnym “zagrożeniem dla systemu”, w funkcjonowanie Intourist palce maczała mocno agencja KGB.

Viru Hotel wybudowano w 1972 r. jako nową wizytówkę Tallina. Podejrzewano, że nie jest do końca bezpieczny dla zagranicznych gości. Przypuszczenia potwierdziły się po odzyskaniu przez Estonię niepodległości, gdy w Viru Hotel odkryto tajemnicze, 23. piętro, pełne aparatury podsłuchowej służącej do inwigilowania gości hotelu.

Hotel pełni dzisiaj funkcje, do których został stworzony – a więc funkcje hotelowe, bez dodatkowego “podsłuchiwania”. Możesz zwiedzić muzeum KGB, które mieści się w tym budynku. Szczegóły zwiedzania i ceny biletów znajdziesz na stronie internetowej hotelu.

Jeśli interesuje Cię temat działalności reżimowej KGB, odwiedź też dawne cele KGB (KGB Vangikongid) przy ulicy Pikk w centrum Starego Miasta w Tallinie.

27. Biblioteka Narodowa

Chrakterystyczny budynek Biblioteki Narodowej w Tallinie może Ci się rzucić w oczy przy okazji wizyty w położonym niedaleko Muzeum Okupacji. Gmach Biblioteki Narodowej zbudowano w 1993 r. jako największą bilbiotekę w państwach bałtyckich.

Monumentalny, utrzymany w szarościach budynek dominuje najbliższą okolicę miasta. Ma łącznie 8 pięter, z czego dwa mieszczą się poniżej poziomu gruntu. Jeśli nie jesteś miłośnikiem estońskiej literatury, polecam Ci przede wszystkim obejrzeć budynek z zewnątrz.

28. Wieża telewizyjna (Talinn TV Tower)

Najwyższą budowlą Tallina i całej Estonii jest położona we wschodniej części miasta wieża telewizyjna. Jej wysokość to aż 314 metrów i podobnie jak Linnahall, wybudowano ją z okazji Letnich Igrzysk Olimpijskich w Moskwie.

Na oglądanie pełnej, 360-stopniowej panoramy okolicy pozwala platforma widokowa, która znajduje się 170 metrów nad ziemią. Trudno o lepszy punkt widokowy w całej Estonii – jak na dłoni będziesz tutaj miał rozległe wody Zatoki Tallińskiej, cały Tallin i duży kawałek okolicy miasta.

Tak wysoka konstrukcja jest podatna na działanie silnych wiatrów. Szczyt wieży może w silne wichury odchylić się o 1,5 metra, a część z tarasem widokowym – o ok. 0,9 m. Odchylenia nie są podobno odczuwalne przez osoby znajdujące się w środku.

29. Murale i street-art na ulicach Tallina

Tallin to idealne miasto dla poszukiwaczy street-artu i murali. Nawet nie chcąc ich specjalnie szukać, przez kilka dni w mieście trafiliśmy na przynajmniej kilkanaście ciekawych, niepowtarzalnych prac i masę mniej wyróżniających się murali. Nie wiem, czy miasto ma ich rekordowo dużo, ale na pewno wyróżnia się na tle wielu innych europejskich stolic.

Trudno byłoby je wszystkie opisać i sfotografować – kilkadziesiąt udało mi się jednak zebrać na mapie atrakcji i ważnych punktów Tallina. Jeśli czujesz, że to Twój styl zwiedzania, mapa powinna Ci się przydać w lokalizowaniu przeróżnych przykładów prac lokalnych i zagranicznych artystów.

30. Skansen Estoński Rocca al Mare (Eesti Vabaõhumuuseum)

Jeśli masz ochotę zobaczyć, jak dawniej wyglądały wioski rybackie w tej części Europy, odwiedź Skansen Estoński położony w dzielnicy Rocca al Mare. Na 72 hektarach odwzorowano XVIII-wieczną osadę rybacką.

Turyści mogą tu obejrzeć rekonstrukcję kościoła, szkoły, kilku farm, budynku straży pożarnej oraz wielu budynków mieszkalnych. Odwiedziny tutaj to dobry pomysł, żeby oderwać się na trochę od zgiełku centrum Tallina i przenieść się na chwilę w odległe o kilka wieków czasy.

Gdzie tanio zjeść w Tallinie? Polecane restauracje i kawiarnie

W poszukiwaniu zróżnicowanych smaków, warto zajrzeć do hali targowej Balti Jaama Turg, która znajduje się w dzielnicy Telliskivi, tuż obok dworca kolejowego w Tallinie. We wnętrzu hali targowej działa kilkanaście knajpek, stoiska ze świeżymi owocami i warzywami i wiele innych, małych biznesów.

Dzielnica Telliskivi to mekka dobrych kawiarni i restauracji, więc nawet jeśli nie interesuje Cię postindustrialny klimat, powinieneś tam zajrzeć.

Jeśli lubisz fotografię, po dobrej kawie wypitej w Fika Cafe zajrzyj na wystawę zdjęć w centrum sztuki Fotografiska. Szczegóły zwiedzania poznasz na ich stronie internetowej.

Świetne indyjskie jedzenie znajdziesz w Lendav Taldrik, do którego wpadliśmy kilka razy na pożywny obiad. Łatwo można tutaj znaleźć opcje bezglutenowe.

Przy okazji spacerów po tej dzielnicy, zajrzyj do restauracji F-Hoone. Zjedliśmy tam smaczny i stosunkowo tani obiad (dostępne opcje bezglutenowe). To klimatyczne miejsce – urządzono je w danym budynku przemysłowym, który zaaranżowano przytulnie i dość alternatywnie.

Poszukując ciekawych miejsc dla osób nie jedzących glutenu, na Starym Mieście trafiliśmy do ładnie urządzonej i serwującej dania w dość przystępnych cenach Vegan Restoran V. Jeśli gluten Ci nie straszny, najlepsze naleśniki i pancakes zjesz w pubie Kompressor.

Będąc w Tallinie, warto spróbować tradycyjnej zupy z jelenia, czyli elk soup. Serwują ją m.in. w restauracji III Draakon, którą znajdziesz w budynku Ratusza na Placu Ratuszowym.

Jak dojechać do Tallina? Loty do Tallina z Polski

Między Polską a Estonią nie latają samoloty żadnej z europejskich, tanich linii lotniczych (jak Wizzair czy Ryanair). Jedyną możliwością bezpośredniego dotarcia samolotem do Tallina jest skorzystanie z lotów Polskich Linii Lotniczych LOT latających z Warszawy.

W niektóre Szalone Środy LOTu można trafić bilety w korzystnych cenach. Warto też przeglądać agregatory ofert – Skyscanner czy Momondo. Kupując bilety przez Momondo, udało mi się znaleźć ofertę za ok. 140 zł w jedną stronę, czyli w cenie zbliżonej do standardów tanich linii lotniczych.

Alternatywną, dużo bardziej czasochłonną opcją jest dojazd do Tallina autokarem. Możesz sprawdzić dostępne opcje na Ecolines i LuxExpress. Konieczne mogą być przesiadki w Wilnie i/lub Rydze.

Jak dojechać z lotniska w Tallinie do centrum?

Port lotniczy w Tallinie znajduje się ok. 7 km od centrum miasta. Kursuje do niego tramwaj nr 4, który zatrzymuje się tuż przy wyjściu z terminala lotniska. Podróż do centrum trwa niecałe 30 minut.

Bilety na tramwaj możesz kupić w automatach biletowych w budynku terminala, tuż przy wyjściu na peron tramwaju. Jeśli masz ze sobą kartę miejską Tallinn Card, podróż tramwajem będzie darmowa.

Jeśli wolisz dojechać do swojego hotelu szybciej, możesz skorzystać np. z Ubera.

Poznałeś właśnie moją listę 30 najciekawszych atrakcji i miejsc, które warto zobaczyć w Tallinie. Zabytkowe Stare Miasto w stolicy Estonii to miejsce, które na pewno Ci się spodoba. Pamiętaj jednak, że Tallin ma w swoich granicach znacznie więcej interesujących atrakcji. Zaplanuj zwiedzanie tak, żeby zobaczyć ich jak najwięcej. Życzę Ci udanego pobytu w mieście!