Izrael na własną rękę to dobra opcja, gdy wcześniej ogarniesz formalności, zaplanujesz transport i noclegi, wybierzesz miejsca do zwiedzania i sprawdzisz bieżące komunikaty. Klucz to dobra baza wypadowa (Tel Awiw, Jerozolima, Hajfa), elastyczny dojazd — najlepiej wynajętym autem — i realistyczny budżet na zwiedzanie oraz jedzenie.
W poradniku znajdziesz praktyczne informacje o wymaganych dokumentach i zasadach wjazdu, dojeździe z lotniska, sprawdzonych noclegach. Jest też lista najważniejszych atrakcji (od Masady po Morze Martwe), wskazówki kiedy jechać, jak się poruszać (auto, pociąg, autobusy), ile to kosztuje, co spakować i jak zadbać o bezpieczeństwo.
Dodatkowych inspiracji szukaj też w dostępnych na blogu przewodnikach po Ein Gedi i po Hebronie. Jeśli liczysz koszty, sprawdź też tanie podróżowanie – 21 sposobów.
Spis treści pokażZanim zaczniesz czytać dalej
1. Jakie miejscowości w Izraelu wybrać na bazę wypadową?
Odwiedzając Izrael, pierwszym krokiem jest wybór bazy wypadowej. Poniżej wypisałem moje propozycje lokalizacji na nocleg – pozwolą Ci łatwo dostać się do głównych atrakcji, w tym pięknych plaż i interesujących zabytków.
- Jerozolima – stolica Izraela z Starym Miastem, pamiętającym czasy króla Dawida i Salomona. Znajdziesz tu m.in Górę Oliwną, Wieżę Dawida, Kopułę na Skale, Ścianę Płaczu, Bazylikę Grobu Świętego i trasę drogi krzyżowej Jezusa (Via Dolorosa). Szukając noclegów w centrum Jerozolimy, sprawdź stylowy i przystępny cenowo Hashimi Hotel z malowniczą panoramą na miasto. Inną opcją są przestronne i dobrze wyposażone apartamenty ADAMA Jerusalem, które leżą 5 min autem od Starego Miasta,
- Tel Awiw – drugie co do wielkości miasto w Izraelu z lotniskiem Bena Guriona (gdzie zapewne przylecisz z Polski). Tel Awiw leży przy brzegu Morza Śródziemnego, godzinę jazdy autem od Jerozolimy. Znajdziesz tu starożytny port Jaffa, szerokie plaże i cały szereg knajp i klubów nocnych. W Tel Awiwie polecam zatrzymać się w Assemblage Boutique (500 m od plaży) czy nieco droższym Cucu Hotel oferującym nowoczesne pokoje.
- Hajfa – mieści się u brzegu Morza Śródziemnego, na zboczach góry Karmel, na którą wjedziesz kolejką. Leży 1.5 h autem od Tel Awiwu i niecałą godzinę od Nazaret i Jeziora Galilejskiego. To centrum wyznawców Bahaizmu, a bahaickie świątynie są na liście UNESCO. Poszukując noclegów w Hajfie, rozważ rezerwację nowoczesnego pokoju w Carmella Boutique Hotel. Dobrą opcją jest też Via Maria Boutique Suites, gdzie będziesz mógł spędzić czas w przestrzeniach z ceglanymi ścianami.
2. Jak wygodnie dojechać z lotniska w Izraelu do centrum?
W Izraelu są 3 międzynarodowe porty lotnicze, w tym Międzynarodowy Port Lotniczy Ramon w Ejlacie (ETM) i Port Lotniczy w Hajfie. Najważniejszym jest Międzynarodowy Port Lotniczy im. Bena Guriona w Tel Awiwie (TLV), obsługujący bezpośrednie loty z Polski.
Moim zdaniem z lotniska w Tel Awiwie do centrum miasta najwygodniej dojedziesz wynajętym samochodem. Dzięki niemu od razu po przylocie ruszysz w trasę i nie stracisz czasu na szukanie przystanków. Łatwo przewieziesz wszystkie swoje bagaże do hotelu. Auto możesz wypożyczyć bezpośrednio na miejscu lub z wyprzedzeniem przez Internet.
Poszukując odpowiedniego modelu auta, z doświadczenia mogę polecić Ci multiwyszukiwarkę discovercars.com. Korzystałem z niej podczas podróży m.in. po Albanii, Krecie, Czarnogórze i Gruzji i zawsze byłem zadowolony.
Po przylocie do Tel Awiwu, możesz dostać się do centrum na kilka sposobów. Najszybszą opcją jest pociąg, który odjeżdża ze stacji obok Terminalu 3 na lotnisku. Kursuje 3-4 razy na godzinę, a trasa zajmuje niecałe 20 minut. Tańszą opcją dojazdu do centrum Tel Awiwu jest autobus linii 485 (ok. 40 minut), a ostateczną taksówka.
Bilety na pociąg i autobus z lotniska do centrum Tel Awiwu możesz kupić w automatach biletowych lub bezpośrednio u konduktora/kierowcy.
3. Co warto wiedzieć o Izraelu przed wyjazdem na własną rękę?
Izrael to państwo Bliskiego Wschodu położone na wschodnim brzegu Morza Śródziemnego. Graniczy z Libanem, Syrią, Jordanią i Egiptem. Językiem urzędowym Izraela jest hebrajski i arabski. W kraju mieszkają głównie Żydzi (ok. 75%) i Arabowie (ok. 21%), ale i inne mniejszości etniczne oraz religijne – łącznie ok. 10 milionów ludzi.
Termin “Izrael” pochodzi z języka hebrajskiego i ma swoje pochodzenie w Biblii. Oznacza “Bóg walczy” lub “ten, który walczy z Bogiem”.
Stolicą Izraela jest Jerozolima, która jest świętym miastem 3 religii: chrześcijaństwa, islamu i judaizmu. Znajdziesz tu słynne punkty pielgrzymów, m.in. miejsca z życia Jezusa Chrystusa, Meczet Al-Aksa i Kopułę na Skale i Ścianę Płaczu — pozostałość po Świątyni Jerozolimskiej.
Izrael jest też pełen zabytków i naturalnych atrakcji, jak słynne Morze Martwe, Jezioro Galilejskie, rzeka Jordan, pustynia Negew czy Park Narodowy Ein Gedi. Spędzisz tu też czas w malowniczych kurortach z plażami i bogatym życiem nocnym, np. Tel Awiw czy Ejlat.
Kuchnia izraelska to połączenie smaków śródziemnomorskich, arabskich i tureckich. Jej ważnym elementem jest koszerność związana z żydowskim prawem. Najpopularniejszymi daniami są hummus (pasta z ciecierzycy), falafel (smażone kulki z ciecierzycy) i szakszuka (usmażona “mieszanka” pomidorów, cebuli, papryki i jajek), a deserem malabi (budyniowy przysmak na bazie wody różanej).
Przeczytaj też: Park narodowy Ein Gedi w Izraelu – oaza nad Morzem Martwym
Izrael przyciąga turystów z całego świata ze względu na swoją historię i religijny wymiar. Poniżej spisałem kilka praktycznych wskazówek i informacji, które przydadzą Ci się w trakcie przygotowań do wyjazdu i samego pobytu:
- wynajmij auto – Izrael to małe państwo, którego główne atrakcje najwygodniej odkryjesz, poruszając się własnym samochodem. Zapewni Ci on wolność podczas zwiedzania. Zazwyczaj korzystam z discovercars – mają niskie ceny i korzystne warunki najmu,
W Izraelu jest ruch prawostronny, a sieć dróg dobrze rozwinięta (znaki drogowe są w języku angielskim, hebrajskim i arabskim). Większość nawierzchni drogowych jest w dobrym stanie, a parkingów jest sporo. W sezonie letnim mogę być jednak zatłoczone, a ceny postoju dość wysokie.
- na większe miasta przeznacz kilka dni – nie sposób zwiedzić wszystkich atrakcji Jerozolimy, Tel Awiwu czy Hajfy w 1 dzień. Moim zdaniem warto przeznaczyć na nie od 2 do 3 dni. Dzięki temu będziesz mógł na spokojnie przejść się klimatycznymi uliczkami, zwiedzić wszystkie najważniejsze zabytki, spróbować regionalnej kuchni i poczuć klimat miast,
- korzystaj z jednodniowych wycieczek z przewodnikiem – w ten sposób lepiej poznasz historię kraju, będziesz mieć szansę porozmawiać o niej z mieszkaniem Izraela i nie będziesz też musiał martwić się o transport. Jeśli pasuje Ci ten pomysł, sprawdź ofertę lokalnych wycieczek Izraela. Ja polecam Ci te wycieczkę do Masady i nad Morze Martwe, pieszą wycieczkę po Jerozolimie czy wizytę w Nazaret i nad Jeziorem Galilejskim.
W Izraelu działa dobrze rozwinięta sieć kolejowa (ISR). Pociągi są czyste, jeżdżą szybko i często. Inną opcją są autobusy, które pokrywają ponad 1000 tras. Pojazdy są generalnie nowoczesne i czyste. Podróż busem trwa nieco dłużej niż pociągiem, ale bilety są tańsze.
4. Czy potrzebujesz paszportu lub wizy, aby wjechać do Izraela?
Izrael nie należy do Unii Europejskiej. Aby przekroczyć jego granicę, potrzebujesz paszportu lub paszportu tymczasowego, który musi być ważny min. 6 miesięcy po dacie planowanego wyjazdu z Izraela. Potrzebujesz wizy tylko wtedy, gdy Twój pobyt będzie dłuższy niż 90 dni. W kraju nie działa karta EKUZ.
Przy wjeździe do Izraela służby graniczne mają prawo do ostemplowania Twojego paszportu (zazwyczaj jednak tego nie robią). W tym momencie otrzymasz potwierdzenie przekroczenia granicy.
To zezwolenie na legalny wjazd i pobyt w postaci oddzielnego biletu z danymi osobowymi z paszportu, kodem kreskowym i okresem pobytu, który ustala izraelska straż graniczna. Po więcej szczegółowych informacji dotyczących wymagań wjazdowych wejdź na stronę internetową RP.
6. Kiedy najlepiej przyjechać do Izraela?
Na północy Izraela panuje klimat śródziemnomorski, a na południu – klimat suchy, wręcz pustynny. W lecie temperatury dochodzą do ponad 35°C, a średnia roczna wynosi ok. 19°C. W roku jest ponad 300 dni słonecznych, a deszcze występują głównie w trakcie łagodnej zimy (od listopada do marca).
Jeśli nie lubisz upałów, które trwają w Izraelu do czerwca do września, polecam Ci wybrać się tu w okresie od kwietnia do października. Wtedy temperatury oscylują w granicach 20-25°C, a zimowe deszcze jeszcze nie nadchodzą.
Przed ustaleniem daty wyjazdu, przejrzyj ofertę lokalnych wydarzeń i festiwali. Jeśli jedziesz w okresie wakacyjnym, polecam Ci sprawdzić datę Festiwalu Świateł, który odbywa się w stolicy.
Wyjątkowym czasem w Jerozolimie jest też okres Wielkanocy (marzec/kwiecień), kiedy to przyjeżdżają do miasta tysiące wiernych chcących celebrować ostatnie momenty z życia Jezusa Chrystusa. Jeśli odwiedzisz wtedy miasto, będziesz mógł wziąć udział w procesjach, ceremoniach i mszach.
8. Jak płacić w Izraelu i wymieniać pieniądze?
Waluta obowiązująca w Izraelu to izraelski szekel (ILS). W kraju znajdziesz stosunkowo dużo kantorów i bankomatów. Są powszechnie dostępne w bankach, centrach handlowych czy na lotniskach. Na tych ostatnich jednak nie polecam wymieniać pieniędzy ze względu na niekorzystny kurs. Kartą zapłacisz w hotelach, restauracjach, barach, kafejkach czy za bilety komunikacji miejskiej. Jeśli wybierasz się do mniejszych miasteczek lub na targ, miej ze sobą zapas gotówki.
Jeśli szukasz sposobu na tanie płacenie kartą w Izraelu, polecam Ci usługi karty Curve (wydawanej przez MasterCard). To bezpłatny „pośrednik”, który połączy wszystkie Twoje karty płatnicze. Oferuje przewalutowanie po najkorzystniejszym kursie międzybankowym, dzięki czemu zaoszczędzisz. Umożliwia płacenie stacjonarne, przez Internet i wypłacanie pieniędzy z bankomatów.
9. Czy warto wykupywać ubezpieczenie podróży?
Na terenie Izraela nie działa karta EKUZ ani polskie ubezpieczenie. Z tego względu polecam Ci wykupić dodatkowe ubezpieczenie turystyczne, które zapewni Ci spokój podczas wyjazdu. Jego koszt możesz łatwo i szybko obliczyć na stronie internetowej. To zazwyczaj kilka złotych dziennie.
Dzięki ubezpieczeniu nie będziesz martwić się o koszt ew. pomocy medycznej w razie niespodziewanego zdarzenia czy wypadku. Podróżując za granicę, zawsze wykupuję ubezpieczenie turystyczne – zwłaszcza poza granicami Unii nie warto ryzykować.
10. Co trzeba kupić i załatwić jadąc do Izraela?
W Izraelu nie działa europejski roaming. Aby mieć dostęp do Internetu i sieci, możesz włączyć dodatkowy roaming u polskiego operatora, co jest jednak drogie. Korzystniejszą opcją jest kupienie lokalnej karty w Izraelu, np. na lotnisku albo przez internet (cyfrowa karta eSIM).
W ostateczności, podczas urlopu w Izraelu możesz wynająć przenośny hotspot Wi-Fi lub poszukać lokalnych, darmowych punktów z ogólnodostępnym Internetem.
W Izraelu używane są specyficzne typy gniazdek z innym wejściem niż w Polsce. Kup uniwersalny adapter, dzięki któremu bez problemu podłączysz wszystko do prądu. Na urlop spakuj też powerbank, którym naładujesz telefon. To przydatny gadżet, zwłaszcza że telefonu zapewne będziesz używać non-stop: do nawigacji GoogleMaps, tłumaczenia menu i znaków czy robienia zdjęć i filmów.
Zanim rozpoczniesz swój urlop w Izraelu, polecam Ci zapoznać się z moją listą 61 najlepszych aplikacji na telefon dla podróżników. Myślę, że wiele z nich ułatwi Ci planowanie wyjazdu i pobytu. Znajdziesz na niej opis i zastosowanie m.in. aplikacji Airbnb i Rome2Rio. Pierwsza pozwala na rezerwację noclegów w prywatnych mieszkaniach, co pozwoli Ci zaoszczędzić, a druga to zbiór informacji o tysiącach tras różnych środków lokomocji.
11. Czy w Izraelu jest drogo?
Izrael, w porównaniu do Polski, jest generalnie drogim krajem. To jedno z najdroższych państw na Bliskim Wschodzie, w którym ceny życia są wyższe niż w większości krajów europejskich. Najwięcej zapłacisz w sezonie turystycznym trwającym od kwietnia do października. Ceny są też wyższe w większych miastach (np. Tel Awiw).
Żebyś podczas wakacji nie „poszedł z torbami”, przygotowałem kilka praktycznych informacji dotyczących planowania budżetu na urlop w Izraelu:
- nocleg – koszty noclegu w Izraelu (i w każdym innym kraju) zależą od standardu i lokalizacji obiektu. Ceny w hotelach zaczynają się od ok. 200zł za noc (180 ILS). Pamiętaj jednak, że najkorzystniejsze oferty dość szybko znikają. Polecam Ci zarezerwować nocleg z dość sporym wyprzedzeniem – w ten sposób będziesz w stanie znaleźć więcej opłacalnych ofert,
- restauracje – ceny w restauracjach zależą od lokalizacji i jakości menu. Zdecydowanie więcej zapłacisz w większych miastach, szczególnie jeśli chciałbyś zjeść w pobliżu głównych atrakcji turystycznych. Koszt obiadu dla jednej osoby w Izraelu to min. ok. 70-80 zł (60-70 ILS), a filiżanki kawy ok. 15 zł (13 ILS),
- sklepy spożywcze – ceny produktów spożywczych w Izraelu są wyższe niż w Polsce. Przykładowy „koszyk” może wyglądać tak: chleb 9zł (8 ILS), jabłka 12zł/kg (11 ILS), kurczak 40zł/kg (38 ILS), mleko 7zł (6.5 ILS), woda 3.5zł/litr (3.25 ILS). Na targach i u lokalnych sprzedawców ceny mogą być nieco niższe,
- transport – wynajmując samochód w Izraelu, licz się z kosztem min. 200 zł na dzień (180 ILS). Cena będzie się mocno różnić w zależności od modelu auta. Koszt podróżowania pociągiem i autobusem zależy od odległości. Przykładowo, z Tel Awiwu do Jerozolimy dojedziesz pociągiem za 25-35zł (20-30 ILS), a autobusem za 20-30zł (18-27 ILS).
12. Jakie pamiątki z Izraela przywieźć do Polski?
Poszukując pamiątek z Izraela, zwróć uwagę na lokalne produkty. Na miejscu będziesz mógł kupić wiele przedmiotów religijnych (dewocjonaliów), w tym różańce z drewna oliwnego, buteleczki ze święconą wodą z rzeki Jordan czy piasek lub oliwę z Ziemi Świętej. Popularnym symbolem jest hamsa, czyli tabliczka, magnes lub breloczek w kształcie dłoni. Ma przedstawiać dłoń Miriam (siostry Mojżesza) i przynosić szczęście, radość, zdrowie i powodzenie.
Możesz kupić sole lub błoto z Morza Martwego. Sole mają właściwości pielęgnacyjne i lecznicze, a błoto jest bogate w minerały i pozytywnie wpływa na skórę – pomaga oczyścić ją z toksyn. Inną opcją są regenerujące kremy i balsamy z minerałami z Morza Martwego.
Polecam Ci odwiedzić lokalny bazar. Kupisz na nim ręcznie robioną biżuterię, wyroby ceramiczne czy szale z kaszmiru. Jeśli chciałbyś zabrać do domu smaki Izraela, możesz przywieźć do Polski paczuszki suszonych moreli, bananów, kiwi, ananasów czy daktyli. Inną opcją jest zakup hummusu, aromatycznych przypraw czy wysokoprocentowej Araki o anyżowym posmaku.
Pamiętaj, że wracając do Polski nie wsiądziesz do samolotu z przedmiotami, które nie są certyfikowane (fragmenty zwierząt czy antyków). Zanim ruszysz na zakupy, zapoznaj się z zasadami dotyczącymi przewozu pamiątek.
13. Co spakować przed wyjazdem do Izraela? Jakie ubrania zabrać?
Pierwszy na Twojej liście „do zabrania” powinien być dokument tożsamości (paszport lub paszport tymczasowy) i telefon z dostępem do Internetu. Dzięki niemu będziesz mógł korzystać z nawigacji i w razie potrzeby komunikować się z lokalsami za pomocą Tłumacza Google. Na wyjeździe zawsze mam przy sobie powerbanka i trochę gotówki. Dobrym pomysłem jest też dodatkowy aparat.
Planując urlop w Izraelu, szczególnie w okresie letnim, musisz być przygotowany na 30-stopniowe upały i dużo słońca. Koniecznie spakuj cienkie, krótkie ubrania, strój kąpielowy, krem z filtrem UV, okulary przeciwsłoneczne, środki przeciw owadom, nakrycie głowy – na miejscu najlepiej wyposaż się w zapas wody.
Zimą, szczególnie na wieczory, przyda Ci się okrycie wierzchnie, np. bluza i spodnie o długich nogawkach. W okresie od listopada do marca w Izraelu trwa pora deszczowa, tak więc weź ze sobą płaszcz z kapturem.
Jeśli będziesz zwiedzać miejsca kultu religijnego, pamiętaj o stosownym ubiorze – zakrywającym kolana, ramiona i dekolt.
14. Czy w Izraelu jest bezpiecznie?
Izrael to kraj generalnie bezpieczny dla turystów. Duże miasta, m.in. Tel Awiw, Jerozolima, Hajta, Ejlat, Nazaret i okolice Morza Czarnego to turystyczne punkty z wysokim poziomem ochrony, niską przestępczością i rygorystycznymi procedurami na lotniskach i w obiektach publicznych.
Odwiedzając je, pamiętaj jednak, aby nie eksponować drogocennych przedmiotów, a dokumenty trzymać w kilku oddzielnych miejscach w obawie przed kieszonkowcami.
Prowadząc auto po ulicach Izraela, trzymaj się głównych dróg i nie zatrzymuj się dla autostopowiczów czy ludzi udających, że potrzebują pomocy przy zepsutym pojeździe. Jeśli znajdziesz się w takiej sytuacji, najlepiej przyspieszyć i jak najszybciej uciec (nawet jeśli nie widzisz nic podejrzanego) – często tak wyglądają próby rabunku.
Obszarem Izraela, którego należy unikać, jest Strefa Gazy i tereny blisko granicy z Libanem i Syrią. Aby zawsze być w pełni bezpiecznym, warto śledzić aktualne ostrzeżenia Ministerstwa Spraw Zagranicznych Polski.
Izrael to teren aktywny sejsmicznie. W kraju istnieje ryzyko wystąpienia trzęsienia ziemi, a w rejonach nadmorskich fal tsunami. Lekkie wstrząsy są dość powszechne, a te mocniejsze występują bardzo rzadko. Na wszelki wypadek polecam Ci przed wyjazdem zapoznać się z zasadami dotyczącymi zachowania w ich trakcie.
Przed podróżą do Izraela, warto zgłosić swoją podróż w systemie Odyseusz. Dzięki temu w razie nagłego wypadku odpowiednie służby będą mogły się z Tobą szybko skontaktować (np. by dać Ci sygnał do ewakuacji).
W okresie letnim, kąpiąc się w przybrzeżnych wodach Izraela, szczególnie uważaj na meduzy. Mogą Cię dość mocno i boleśnie poparzyć i spowodować inne nieprzyjemne dolegliwości. Spędzając czas w wodzie, korzystaj jedynie z kąpielisk strzeżonych i stosuj się do poleceń ratowników.