Potężny ceglany zamek w Malborku z listy UNESCO będący sercem dawnego Państwa Krzyżackiego, jedyny na świecie połączony z katedrą zamek w Kwidzynie i malowniczo położony w przesmyku między dwoma jeziorami zamek w Sztumie to pamiątki po obecności Krzyżaków na polskich ziemiach. To jednak nie jedyna część wspólna tych miejsc – łączy je też Mikołaj Kopernik. Ruszamy w podróż pomorskim odcinkiem Szlaku Kopernikowskiego, żeby znaleźć ślady wielkiego astronoma.
Na szlak ruszamy 550 lat po urodzinach Mikołaja Kopernika – astronoma, ale też ekonomisty, dyplomaty i zarządcy Zamku Kapituły Warmińskiej, czyli jednej z ważnych atrakcji Olsztyna. Kopernik odwiedzał szereg miejscowości w czasie podróży ze swoim wujkiem – biskupem Łukaszem Watzenrode. Przy okazji zwiedzamy też miasta i szukamy dodatkowych atrakcji i aktywności na trasie.
Szlak Kopernikowski to samochodowy szlak turystyczny, mający prawie 600 km. Łączy kilkanaście punktów związanych z życiem i pracą Mikołaja Kopernika na terenie województwa pomorskiego, kujawsko-pomorskiego oraz Warmii i Mazur. Jadąc autem, będziesz mijał brązowe znaki wyznaczające przebieg szlaku, który na Pomorzu ma ok. 90 km. Gdzie zawitał więc Kopernik?
1. Zamek krzyżacki w Malborku
Zamek krzyżacki w Malborku, leżący nad brzegiem przepływającej wzdłuż jego murów rzeki Nogat to jedna z najczęściej odwiedzanych atrakcji Polski. W zależności od źródeł, uznaje się go za największy (audioprzewodnik po zamku) albo jeden z największych na świecie zamków ceglanych (przewodniki). Od 1997 r. to atrakcja znajdująca się na liście światowego dziedzictwa UNESCO, obok np. kopalni soli w Wieliczce. Warownia w Malborku była sercem potężnego Państwa Krzyżackiego, które solidnie dało się nam we znaki w średniowieczu.
![Zamek w Malborku para widok z drona](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/DJI_0801-2048x1364.jpg)
Malbork zyskał ogromne znaczenie w 1309 r., gdy ówczesny wielki mistrz Zakonu przeniósł swoją siedzibę właśnie do tego miasta. Wtedy rozpoczęła się ogromna rozbudowa zamku, w czasie której zamek podzielono na Zamek Wysoki z kościołem Najświętszej Marii Panny, Zamek Średni z dużym dziedzińcem oraz Zamek Niski, zwany też Podzamczem. Po czasach krzyżackich, Malbork był rezydencją polskich królów i siedzibą władz i urzędów Prusów Książęcych.
![Zamek w Malborku dziedziniec dachy](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_6216-1536x2048.jpg)
![Zamek w Malborku portret chłopak](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_6250-2-2-1536x2048.jpg)
Kopernik bywał gościem zamku w Malborku, który w jego czasach był miejscem odbywania się sejmów Prus Książęcych i na których pojawiał się Łukasz Watzenrode – biskup i wujek Mikołaja. Zainteresowania Kopernika kwestiami ekonomicznymi i emisją monet dobrze sprawdzały się na sejmowych dyskusjach, gdzie jego głos był prawdopodobnie znaczący. Wizyty Kopernika upamiętnia tablica z jego płaskorzeźbą – poszukaj jej za dziedzińcu Zamku Średniego, niedaleko pomnika wielkich mistrzów zakonu.
Zamek w Malborku możesz zwiedzać na dwa sposoby – z audioprzewodnikiem albo w grupach prowadzonych przez lokalnych przewodników. Wybierz wygodniejszą dla siebie opcję (my zdecydowaliśmy się na audioprzewodnika żeby zwiedzać w swoim tempie). Najwięcej zobaczysz w ramach trasy historycznej, ale zamek w skrócie możesz też zwiedzić trasą zieloną. Sprawdź wcześniej godziny otwarcia i ceny biletów. Najlepiej kup je przez Internet.
![Zamek w Malborku tablica z Kopernikiem](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_6179-2-1638x2048.jpg)
![Zamek w Malborku dziedziniec chłopak siedzi na kamieniu](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_6191-2-1-1638x2048.jpg)
Zamek mocno ucierpiał w ostatnim etapie II wojny światowej, ale powojenna odbudowa przywróciła go do dawnej świetności. Zwiedzając zamek w Malborku radzę Ci zajrzeć do kilku najważniejszych zakamarków i pomieszczeń warowni. Na zwiedzanie wypada przeznaczyć kilka godzin, ale gdybyś zwiedzał w pośpiechu, polecam Ci zahaczyć o następujące miejsca:
- kościół Najświętszej Marii Panny – jeszcze jako kaplica zamkowa pamięta czasy budowy Malborka, ale po przeniesieniu tutaj stolicy została rozbudowana do roli kościoła. Jest częścią Zamku Wysokiego i jednym z najważniejszych zabytków kompleksu,
- ogrody zamkowe – otaczają Zamek Wysoki i stwarzają w otoczeniu tysięcy czerwonych cegieł enklawę dla natury i miłe miejsce do spacerów (pewnie chętnie korzystali z nich wielcy mistrzowie zakonu, mieszkający na co dzień kilka kroków stąd),
- Wielki Refektarz – największe świeckie pomieszczenie całego Państwa Krzyżackiego, w którym odbywały się najważniejsze wydarzenia z życia zakonu. Pod widowiskowym sklepieniem palmowym posiłki jadał wielki mistrz i jego dwór. To jedno z pomieszczeń, które w Malborku spodobało mi się najbardziej,
- Pałac Wielkich Mistrzów – miejsce życia i pracy najważniejszych osób w strukturach Państwa Krzyżackiego. W pałacu znajdowały się pomieszczenia mieszkalne wielkiego mistrza z jego prywatną kaplicą oraz refektarze (miejsca spożywania posiłków) – reprezentacyjny letni i kameralny zimowy.
![Zamek w Malborku brama](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/P1460880-2048x1538.jpg)
Co zobaczyć przy okazji wizyty w Malborku?
Zdecydowana większość turystów przyjeżdża do Malborka tylko po to, żeby zwiedzić zamek. Postanowiliśmy wyłamać się z tego trendu i zrobić sobie krótki spacer po centrum. Po czasie spędzonym w zamku, trudno będzie zrobić na turystach większe wrażenie – szczególnie, że Stare Miasto zostało doszczętnie zniszczone w czasie II wojny światowej, a jego pozostałości wyburzone po wojnie.
W krajobrazie miasta zostały nieliczne pozostałości po dawnych czasach. Warto rzucić okiem na budynek Starego Ratusza, który swoją formą pasuje do leżącego po sąsiedzku zamku. Zbudowano go z czerwonej cegły w 1380 r. i jako cudownie uratowany ze zniszczeń wojennych, pamięta jeszcze czasy krzyżackie. Niestety, stan budynku jest kiepski. Brakuje mu nie tylko remontu, ale chociażby tablic informacyjnych z opisem i jasno wytyczonej trasy spacerowej po centrum.
![Malbork wieża ulica](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/P1460854-2048x1538.jpg)
![Malbork mury zamku kwiaty](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_7759-2-2-1638x2048.jpg)
![Malbork rzeźba](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_7747-2-1-1638x2048.jpg)
Niedaleko Starego Ratusza zauważysz też dobrze zachowaną Bramę Garncarską, którą dawniej wyjeżdżano z Malborka w kierunku Elbląga. Obok bramy znajdziesz makietę starego Malborka, na której możesz spróbować zlokalizować niektóre ważne punkty miasta. Drugą z zachowanych bram miejskich jest Brama Mariacka od strony Sztumu. Formalnie nie można jej zwiedzać, ale zawsze możesz tu wejść odwiedzając Pub Baszta. ;)
Już od rana widzieliśmy, jak bulwary nad Nogatem zapełniają się biegaczami i rowerzystami, którzy uprawniają sport w pięknym otoczeniu rzeki i średniowiecznej warowni. Po rzece pływają statki oferujące rejsy wycieczkowe (startują spod zamku). Polecam spacer bulwarami w kierunku dawnej Szkoły Łacińskiej, gdzie działa teraz Malborskie Centrum Kultury i Edukacji z Planetarium. Współczesne budynki zbudowano w stylu, który jest spójny ze stojącym obok zamkiem.
![Zamek w Malborku z drona rzeka Nogat](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/DJI_0793-1-2048x1364.jpg)
Jeśli masz jeszcze trochę czasu w Malborku, możesz zainteresować się kilkoma dodatkowymi atrakcjami, które dopełnią zwiedzanie miasta:
- zabytkowa wieża ciśnień – możesz spojrzeć z niej na Malbork z góry i obejrzeć wnętrze budynku. Zwiedzanie jest darmowe, ale wcześniej sprawdź godziny otwarcia,
- Zewnętrzne Muzeum Fortyfikacji – ciekawy pomysł miasta na dodatkowe atrakcje dla osób wychodzących z zamku. Muzeum to tak naprawdę trasa spacerowa po zabytkowych fragmentach miasta, która mi się spodobała, ale pozostawiła niedosyt – brakowało szerszych opisów atrakcji, a niektóre ekrany multimedialne nie działały,
- Muzeum Miasta Malborka – dobre miejsce dla osób, które chcą sobie wyobrazić przedwojenny Malbork i to, jak miasto wyglądało przed przejściem przez niego radzieckich wojsk. Znajdziesz tu sporo zdjęć i pamiątek z dawnych czasów.
Gdzie spać w Malborku?
Malbork zwiedza się zazwyczaj w ciągu jednego dnia, ale możesz zaplanować tutaj więcej czasu i zatrzymać się w mieście na noc. Malbork to miasto z gatunku takich, które warto przedreptać i wyobrazić sobie, jak mogło wyglądać w latach swojej przedwojennej świetności. Niżej znajdziesz kilka hoteli i apartamentów, które moim zdaniem spełniają wymogi dobrego i niedrogiego noclegu.
2. Zamek w Kwidzynie
Zamek Kapituły Pomezańskiej w Kwidzynie to budowla unikalna. Rzuca się w oczy dzięki potężnemu gdanisku, którego łuki schodzą w zieloną dolinę, przez którą jeszcze kilkaset lat temu płynęła rzeka. Przejeżdżając pod gdaniskiem trudno nie zatrzymać się tu na chwilę i nie zajrzeć do ceglanych wnętrz. Są one unikalne jeszcze pod jednym względem – to jedyny w Europie przypadek, gdzie do zamku przez ścianę przylega katedra, przez co w niedopuszczalny wtedy sposób sfera sacrum przenika się z profanum.
Takie połączenie zamku i katedry wynikało z ograniczonych możliwości budowy w tej okolicy. A skoro już podjęto decyzję o takim niecodziennym połączeniu, zdecydowano też o maksymalnym umocnieniu katedry, aby nie okazała się najsłabszym ogniwem warowni i łakomym kąskiem dla wroga chcącego oblegać zamek. W wieży katedry zastosowano mur o grubości 2,5 metra, wybudowano wąskie okna, a w górnej części murów zlokalizowano otwory strzelnicze.
![Zamek w Kwidzynie z drona](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/DJI_0734-2048x1364.jpg)
![Zamek w Kwidzynie ekspozycja](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_5686-1638x2048.jpg)
![Zamek w Kwidzynie chłopak audioguide](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_7650-2-1638x2048.jpg)
Warto moim zdaniem połączyć zwiedzanie zamku w Kwidzynie z katedrą, Kryptą Wielkich Mistrzów i wieżą zamkową. Trzeba kupić oddzielne bilety na zamek (można przez Internet), a potem łączony na katedrę, kryptę oraz wieżę. Bilety na dwie ostatnie atrakcje kupisz w Tabularium (ul. Braterstwa Narodów 33, zaraz przy katedrze). Polecam zwiedzanie katedry z przewodnikiem – dawno nie słyszałem tak dobrej i wciągającej opowieści! :)
Budowa zamku zaczęła się w XIII wieku, a od 1325 r. zaczęła do niego przyrastać katedra, w której prawdopodobnie modlił się Mikołaj Kopernik. Astronom (i duchowny) pojawił się na zamku w Kwidzynie w 1504 r. razem z orszakiem biskupim, w którym znajdował się oczywiście jego wuj Łukasz Watzenrode. Możliwe, że Kopernik bywał tutaj częściej, ale mała liczba źródeł pozwala snuć tylko domysły.
![Zamek w Kwidzynie chłopak wejście](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/P1460746-2048x1538.jpg)
![Zamek w Kwidzynie wystawa przyrodnicza ptak](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_5717-1638x2048.jpg)
![Zamek w Kwidzynie wystawa przyrodnicza chłopak](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_7669-2-1638x2048.jpg)
Zamek zaskoczył mnie pozytywnie swoją ekspozycją. Zwiedza się go z audioprzewodnikiem, który aktywuje się automatycznie w kolejnych odwiedzanych salach i w krótki, zwięzły sposób opowiada o ciekawych historiach związanych z zamkiem. Na tej samej zasadzie działają audioprzewodniki w Malborku i Sztumie. Poza częścią historyczną, super słuchało się opowieści o przyrodzie Powiśla, nawiązującej do wystawy w górnej części zamku.
Na zamku spędzisz ok. 1-1,5 godziny, ale polecam nie kończyć na tym zwiedzania. Zajrzyj z przewodnikiem do katedry, żeby zobaczyć Kryptę Wielkich Mistrzów Zakonu Krzyżackiego, w której pochowano trzech krzyżackich mistrzów. Świetnie słucha się też opowieści przewodnika o malowidłach, które pasem okalają wewnętrzny mur katedry oraz historii św. Doroty, która w ramach skrajnej formy pustelnictwa nakazała zamurować się w malutkim pomieszczeniu katedry.
![Kwidzyn katedra wnętrze](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_7685-4-1638x2048.jpg)
![Katedra w Kwidzynie wnętrze witraże chłopak](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_5757-1-1639x2048.jpg)
Po widoki zapraszam na 59-metrową wieżę widokową katedry, z której rozciąga się piękny widok na Dolinę Wisły. Wieża jest budowlanym majstersztykiem – pomimo upływu setek lat i budowy na kiepskim, grząskim terenie, odchyliła się od pionu raptem o kilka centymetrów. Trzyma się więc znacznie lepiej niż ta w Pizie (prawie 5 metrów), Ząbkowicach Śląskich (2,1 metra) czy Toruniu (1,5 metra). ;)
Co zobaczyć przy okazji wizyty w Kwidzynie?
Zerkając z zamkowych okien i wieży widokowej na okolicę, zamarzył mi się spacer w objęciach natury i trochę odpoczynku od ceglanych murów i średniowiecznych historii. Na szczęście, w granicach Kwidzyna znalazłem rezerwat przyrody Kwidzyńskie Ostnice, którego zadaniem jest ochrona pięknej, rosnącej w kępkach trawy ostnica Jana. Przez rezerwat prowadzi kilka szlaków turystycznych.
![Kwidzyn auto chłopak](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_5851-1-1639x2048.jpg)
![Kwidzyn las dziewczyna](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_5822-1638x2048.jpg)
Polecam zostawić auto w okolicach ulicy Młynarskiej i przejść pętlą wyznaczoną czerwonym, a później zielonym szlakiem. Do przejścia będziesz miał łącznie 2,5 kilometra, co zajmie pewnie mniej niż godzinę. Droga prowadzi przez pagórkowaty las – mi pozwoliła się zrelaksować, zwolnić tempo i nabrać sporo energii przed zwiedzaniem kolejnych części Szlaku Kopernikowskiego. Dookoła jest też kilka single-tracków, jeśli miałbyś ochotę na rower.
Gdzie spać w Kwidzynie?
Oferta noclegów w Kwidzynie nie jest ogromna, ale nie mieliśmy problemu ze znalezieniem niedrogiego i spełniającego nasze wymagania apartamentu. Zatrzymaliśmy się w pokojach Apartamenty Liwa tuż obok kwidzyńskiego dworca kolejowego. Mieliśmy tam dostęp do kuchni, a apartament był schludnie i nowocześnie urządzony. Miał dwa poziomy i wąskie, kręte schody – ma to swój urok. ;)
3. Zamek krzyżacki w Sztumie
Wisienką na torcie pomorskiej części Szlaku Kopernikowskiego jest zamek w Sztumie. Zachował się do dzisiejszych czasów w bardzo okrojonej formie i w żaden sposób nie przypomina o swojej dawnej potędze, ale nie zmieniło się jego malownicze położenie na wąskim pasie terenu, oddzielającym Jezioro Sztumskie od Jeziora Barlewickiego. To miejsce w czasach krzyżackich było traktowane jako miejsce do relaksu dla zmęczonych dużym tempem życia w Malborku wielkich mistrzów zakonu krzyżackiego.
![Sztum widok z drona](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/DJI_0763-2048x1364.jpg)
Zwiedzanie zamku w Sztumie działa podobnie, jak w Kwidzynie i Malborku. W kasie biletowej dostaniesz audioprzewodnika, który będzie Cię prowadził przez kolejne części ekspozycji. Możesz dzięki temu zwiedzać w swoim tempie, pomijając te fragmenty, które mniej Cię interesują. Sprawdź wcześniej godziny otwarcia zamku, a bilety kup przez Internet.
O Sztumie powiedzielibyśmy dzisiaj jako o krzyżackim uzdrowisku. Znajdujący się teraz na Międzynarodowym Szlaku Zamków Gotyckich zamek w Sztumie mógł się pochwalić wodą znacznie lepszej jakości niż w Malborku, a gdy weźmiemy pod uwagę tylko 14 km dystansu między miejscowościami, częste odwiedziny krzyżackich mistrzów nie były wielkim przedsięwzięciem logistycznym. Położenie warowni pomagało też w skutecznej obronie na wypadek najazdu.
![Zamek w Sztumie dziedziniec](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/P1460831-2048x1538.jpg)
Chociaż nie widać tego z poziomu dziedzińca, zamek nietypowo zbudowano na planie pięciokąta, wykorzystując pewnie naturalne ukształtowanie terenu między jeziorami. Zamek w Sztumie również znajdował się na trasach podróży Mikołaja Kopernika. Był tutaj przynajmniej dwa razy – na jedną noc w 1506 r. i na dłużej sześć lat później, gdy przyjechał tutaj… oczywiście z wujkiem Łukaszem Watzenrode. Dłuższa wizyta przypadła na audiencję udzielaną posłom, którzy zarządzali ówczesnym Gdańskiem.
![Zamek w Sztumie dziedziniec dziewczyna](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_5943-2048x1536.jpg)
W ramach zwiedzania zamku obejrzysz ekspozycję w zachowanym skrzydle południowym, a później z audioprzewodnikiem na uszach wyjdziesz na zielony dziedziniec, na którym usłyszysz sporo o historii zamku. Po wyprowadzeniu się stąd Krzyżaków, Sztum był siedzibą polskich starostów, sądu, prusackich urzędów… aż stał się oddziałem Muzeum Zamkowego w Malborku. Po zakończeniu zwiedzania polecam Ci jeszcze przejść się dookoła zamku wzdłuż murów – jest stąd piękny widok na jezioro.
Planujesz odwiedzić wszystkie trzy zamki? Zaoszczędzisz, kupując “bilet 3 Zamki”. Wejdziesz wtedy na jednym bilecie do zamków w Malborku, Kwidzynie i Sztumie. Bilet jest ważny przez 14 dni i możesz go kupić w każdej zamkowej kasie biletowej albo przez Internet. W 2023 r. kosztował 100 zł zamiast łącznie 116 zł za trzy bilety kupowane oddzielnie. Oszczędność w sam raz na duże lody. ;)
Co zobaczyć przy okazji wizyty w Sztumie?
Sztum to mała miejscowość, której największą zaletą z mojej punktu widzenia jest piękne położenie nad dwoma jeziorami. Polecam maksymalnie wykorzystać wizytę w Sztumie i spędzić trochę czasu nad brzegiem jezior. Wzdłuż południowego brzegu Jeziora Sztumskiego ciągnie się trasa spacerowa i rowerowa, z której dobrze widać zamkowe mury. Atmosfera jest tu kameralna i zazwyczaj nie ma tu zbyt wielu turystów, którzy skupiają się tylko na zwiedzaniu zamku.
![Sztum dziewczyna deptak dookoła zamku](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_5972-2-1638x2048.jpg)
![Sztum las chłopak](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_7709-3-1638x2048.jpg)
Możesz przy okazji zobaczyć Pomnik Konia Sztumskiego i poszukać rzeźb Rusałki i Wodnika nad jeziorem przy północnym brzegu jeziora. Za to brzeg Jeziora Barlewickiego jest bardziej kameralny i dziewiczy. Dobrze zajrzeć do Parku Miejskiego i rozłożyć się z kocem nad jeziorem. Uważaj na komary – zamiast toksycznej Muggi polecam zastosować naturalny olejek z lawendy. ;)
Gdzie spać w Sztumie?
Czując, że najlepiej będzie się nam odpoczywać na łonie natury, zarezerwowaliśmy dwie noce w Agroturystyce na Górce pod Malborkiem, z której do Sztumu mieliśmy tylko kilkanaście minut. Poranny widok na okolicę był bajeczny, pokoje były przestronne i dobrze wyposażone. Minusem były średnio wygodne (miękki materac) i wąskie łóżka, ale każdy ma tutaj przecież inne preferencje.
4. Muzeum Żuławskie w Nowym Dworze Gdańskim
Trudno znaleźć potwierdzenie tego, że Mikołaj Kopernik zatrzymał się w czasie swoich podróży również w Nowym Dworze Gdańskim, ale turyście zafascynowanym odkrywaniem okolicy wystarczą czasami tylko luźne domysły. Idąc tym tropem, zatrzymaliśmy się w mieście, żeby odwiedzić prowadzone dzięki społecznej inicjatywie Muzeum Żuławskie w Żuławskim Parku Historycznym. Na trzech poziomach obejrzysz wystawy, które pozwolą lepiej zrozumieć ten region Polski.
Na zwiedzanie Muzeum Żuławskiego przeznacz ok. 45-60 minut – w zależności od tego, jak wnikliwie będziesz chciał poznać kolejne części ekspozycji. Bilety kupisz przy wejściu. Na stronie internetowej sprawdzisz aktualne godziny otwarcia i ceny biletów do Żuławskiego Parku Historycznego.
![Nowy Dwór Gdański muzeum ekspozycja kuchnia](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_7847-2048x1536.jpg)
Żuławy po II wojnie światowej przeszły przez podobne doświadczenia jak mój rodzinny Dolny Śląsk. Pionierzy nie byli pewni czy za rogiem nie czai się kolejna wielka wojna i nieufnie podchodzili do życia w miejscu, z którego dopiero co wyniosła się niemiecka ludność. Wycofujący się stąd Niemcy zostawili teren w fatalnym stanie, doprowadzając m.in. do zalania położonych poniżej poziomu morza terenów. W powojennym krajobrazie, gdy brakowało wszystkiego, taki start dla nowych osadników musiał być czymś wymagającym wielkiej pracowitości i samozaparcia.
![Nowy Dwór Gdański chłopak kwiaty](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_7838-1638x2048.jpg)
![Nowy Dwór Gdański ekspozycja winyle](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_7848-1-1638x2048.jpg)
Zwiedzanie Muzeum Żuławskiego polecam zacząć od obejrzenia mającego niecałe 20 minut filmu “Duchy miasta”, który opowiada o najciekawszych epizodach z życia Nowego Dworu Gdańskiego. Film jest uroczy i w łatwo przyswajalnej formie dostarczy sporo ciekawostek z historii okolicy. Nie występują w nim profesjonalni aktorzy – nagrali go pracownicy i przyjaciele muzeum. Zauważysz w nim znajome twarze pracowników muzeum, a poloneza poprowadził burmistrz miasta. ;) Przy wsparciu tego samego reżysera powstał też ciekawy dokument “Panie na Żuławach“, który obejrzysz na YouTube.
Na parterze dowiesz się więcej o historii miasta i przeszłości terenu, na którym stoi muzeum. Ta okolica była dawniej miejscem produkcji słynnych serów przez szwajcarskiego właściciela mleczarni. Wyżej czeka ekspozycja o mennonitach, którzy przez dziesiątki lat kształtowali historię tych ziem. Najciekawiej jest moim zdaniem na strychu, w którym możesz poeksplorować wielki składzik rozmaitości, które mieszkańcy przynoszą tutaj ze swoich piwnic i ukrytych zbiorów.
5. Gdańsk
Powodów do odwiedzania Gdańska można wymienić kilkadziesiąt, a wśród nich znajdzie się też powiązanie miasta z Mikołajem Kopernikiem. Związki astronoma z Gdańskiem nie są tak ścisłe jak z Toruniem, Olsztynem czy Fromborkiem, ale… bez Gdańska mogłoby wcale nie być Mikołaja. ;) W interesach przyjechał tutaj z Krakowa ojciec Kopernika i gdy już zatroszczył się o sprzedaż miedzi, w drodze powrotnej zrobił sobie przystanek w Toruniu. Tam spotkał się z Barbarą Watzenrode, a z ich późniejszego związku narodził się ten, który “wstrzymał Słońce i ruszył Ziemię”.
Sprawdź artykuł: Lista aż 29 atrakcji Gdańska, których nie możesz przegapić
![Gdańsk rzeka statek](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/Depositphotos_88446018_XL-2048x1365.jpg)
Wiemy, że Kopernik przyjeżdżał do Gdańska równie chętnie, jak teraz robią to polscy i zagraniczni turyści. Na pewno brał udział w hołdzie gdańskiej szlachty królowi Aleksandrowi Jagiellończykowi i jako asystent biskupa Watzenrode odwiedzał gdańskich mieszczan. W 1504 r. bawił się tu na ślubie swojej kuzynki. Zanim Kopernik wydał w Norymberdze słynne “O obrotach sfer niebieskich”, kilka lat wcześniej w Gdańsku wydrukowano pracę „Relacja pierwsza z ksiąg O obrotach Mikołaja Kopernika” ucznia Kopernika Georga Redyka. Dzieło było “streszczeniem” teorii Mikołaja, które rozwijał potem w swojej książce.
![Gdańsk kamienice](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_7233.jpg)
![Gdańsk przejście brama](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_7711.jpg)
Kopernik żył ponad 500 lat temu, więc trudno o dokładne źródła dokumentujące jego życie. Pracując nad artykułem trafiłem jednak na wydaną w 1968 r. w Toruniu książkę “Dom i środowisko rodzinne Mikołaja Kopernika”, w której znajdziesz sporo historii z jego życia i drzewo genealogiczne całej rodziny.
Udało mi się dotrzeć do kilku śladów obecności Kopernika w Gdańsku, których możesz poszukać w czasie zwiedzania:
- kamienica Gotyk przy ul. Mariackiej 1 – najstarsza gdańska kamienica z 1451 r., który nie dotrwała do naszych czasów w oryginalnej formie i jest wynikiem powojennej odbudowy. W czasie remontu kamienicy znaleziono w niej skrzynię, która prawdopodobnie należała do Anny Schelling – przyjaciółki i być może partnerki Kopernika, z którą mieszkał przez kilka lat we Fromborku (i budził tym niemałe kontrowersje),
- kamienica przy Długim Targu 19 – w reprezentacyjnej kamienicy z kolorową fasadą da się zauważyć portret Kopernika (maksymalnie po prawej stronie, obok pierwszego okna). Malowidła powstały już po wojnie, ale… Kopernik to Kopernik! ;),
Gdzie jeszcze szukać śladów Kopernika? Warmińsko-mazurski i kujawsko-pomorski Szlak Kopernikowski
Z liczącego prawie 600 kilometrów Szlaku Kopernikowskiego tylko 90 kilometrów przypada na województwo pomorskie. Pozostałe, liczące więcej punktów odcinki znajdziesz w województwach kujawsko-pomorskim i warmińsko-mazurskim. Podróż śladami Kopernika dobrze łączy się ze zwiedzaniem okolicy, a dodatkowo łatwo wpleść w plany pomysły na aktywny wypoczynek i relaks w naturze.
![Mapa Szlaku Kopernikowskiego](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/Untitled-2048x1566.png)
Moje podróże zaprowadziły mnie już do kilku ważnych miast na trasie Szlaku Kopernikowskiego. Jeśli planujesz podróż do tej części Polski, w zwiedzaniu pomoże Ci szereg artykułów, które przygotowałem na blogu:
- atrakcje Torunia – zwiedzałem miasto nie tylko śladami Kopernika, ale również legendarnych pierników, dawnej twierdzy, obejrzałem unikalne Stare Miasto z listy UNESCO i pojeździłem rowerem po zielonych zakamarkach miasta,
- atrakcje Mazur – wybierając się do Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, będziesz czasami przecinał szlaki Kopernika, który podróżował z dyplomatycznymi zadaniami również po Mazurach,
- atrakcje Olsztyna – Kopernik był zarządcą Zamku Kapituły Warmińskiej, czyli jednego z najważniejszych miejsc, które warto teraz zobaczyć w Olsztynie. Po Koperniku zachowała się tam unikalna, oryginalna tablica astronomiczna, która pozwoliła mu dokonać wielu przełomowych odkryć,
- atrakcje Mazur Zachodnich – okolice Elbląga oraz Iławy to ta część Mazur, do której Kopernik musiał niejednokrotnie zawitać podróżując m.in. z Olsztyna do Fromborka.
- atrakcje Pomorza – Pomorze to nie tylko krzyżackie zamki, ale również wybrzeże Bałtyku, Kaszuby, Kociewie i cała masa zróżnicowanych atrakcji, na które warto znaleźć czas.
Wspólnie udało nam się wytropić sporo śladów obecności Kopernika na terenie dzisiejszego województwa pomorskiego. Astronom i dyplomata spędził w tych okolicach sporą część swojego życia – trudno się dziwić, że tak piękne tereny działały stymulująco na jego intelekt. Życzę Ci udanego kroczenia śladami Kopernika i dobrego zwiedzania okolicy.
Artykuł powstał w ramach współpracy z Pomorską Regionalną Organizacją Turystyczną, która realizuje projekt promocji Szlaku Kopernikowskiego na jego pomorskim odcinku. Jeśli Twoje miasto, region albo firma działająca w turystyce jest zainteresowana wspólnymi projektami, zerknij na stronę Współpraca.
![](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2023/09/oznakowanie-projektu.jpg)
![Portret Bartek Dziwak blog podróżniczy Bartekwpodrozy.pl](https://bartekwpodrozy.pl/wp-content/uploads/2020/09/P7080204-12.jpg)
Dzięki, że przeczytałeś ten artykuł!
Napisaliśmy go zgodnie z naszymi standardami jakości publikacji, korzystając z 15 lat doświadczenia w podróżach. Dbamy o to, aby tekst był aktualny, wiarygodny i pełen osobistych wskazówek.
- Chciałbyś coś dodać do artykułu? Zauważyłeś błąd lub nieaktualne dane? Napisz do nas korzystając ze strony Kontakt.
- Poznaj zespół bloga i dowiedz się, dlaczego podróże są dla nas ważne. Sprawdź też nasze inne kierunki podróży.
- Możesz postawić nam wirtualną kawę za dowolną kwotę, która pomoże w rozwoju bloga. Treści na blogu są i będą darmowe.