Tirana: 15 atrakcji i ciekawych miejsc, które warto zobaczyć

Stolica Albanii leży tylko 40 km od Durrës na wybrzeżu Adriatyku. Centralnym punktem Tirany jest Plac Skanderbega z pomnikiem bohatera narodowego Albańczyków, spod którego ruszysz na zwiedzanie ciekawych miejsc Tirany – to m.in. budynki w różnych stylach architektonicznych, piramida, muzea, bunkry z czasów reżimu Hodży, kolej linowa, zieleń i lokalne restauracje.

Przygotowałem artykuł z najciekawszymi miejscami i atrakcjami, które warto zobaczyć w Tiranie. To jedna z ważnych atrakcji Albanii na wakacyjny wyjazd. Zaglądam tu przy każdej podróży do Albanii na własną rękę podróżując autem wynajętym na lotnisku w Tiranie. Miasto ma swojską atmosferę niespotykaną w innych stolicach Europy. ;)

To też baza wypadowa do jednodniowych wycieczek z Tirany. Poza najważniejszymi, obowiązkowymi do zobaczenia miejscami, podrzucę też nieoczywiste i nietypowe pomysły na to, co robić w mieście, gdzie znaleźć dobry nocleg w Tiranie, jak przemieszczać się po mieście i gdzie najlepiej zjeść.

Czy warto zwiedzić Tiranę?

Tirana to stolica Albanii, w której mieszka raptem ponad 400 tys. osób i o której krążą wśród turystów różne zdania. Zanim przyjechałem do Tirany po raz pierwszy, słyszałem o niej trochę negatywnych głosów – że pełna betonu, bez spektakularnych atrakcji, pełna samochodów i dużego ruchu. Po części to prawda i… przez to właśnie Tirana stała się jedną z moich ulubionych europejskich stolic.

Stolica Albanii to miks wielu stylów architektonicznych. Obok siebie stoją tu kilkusetletnie meczety, nowoczesne biurowce i betonowe konstrukcje z nutką modernizmu i albańskiego socrealizmu. To wszystko przemieszane jest dużą liczbą parków, setkami knajpek działających na ulicy i pełnymi życia chodnikami, na których kwitnie handel, a lokalsi rozmawiają i relaksują się w czasie spacerów.

Tirana jest bardziej swojska i przytulna (pomimo dużych ilości betonu) od zachodnioeuropejskich, nieco sterylnych stolic. Szarość betonu jest tu przełamywana kolorowymi fasadami budynków i street-artem, którego na ulicach Tirany przybywa. Myślę, że warto spędzić w stolicy Albanii 2-3 dni i zwiedzić najważniejsze, ale też mniej typowe atrakcje.

Doceniam to miasto za różnorodność – dla siebie znajdą tu coś miłośnicy architektury i historii, zwiedzania muzeów czy eksplorowania budynków sakralnych. Będzie gdzie zrelaksować się w otoczeniu natury, spróbować albańskiej kuchni i poznać lokalną kulturę. Wybrałem kilka ciekawych miejsc, których moim zdaniem nie powinno zabraknąć w planie zwiedzania Tirany.

1. Obejrzyj zachód słońca ze szczytu piramidy w Tiranie

Charakterystycznym atrakcją Tirany jest piramida o nietypowej konstrukcji, która w ostatnim czasie przeszła solidną renowację – właśnie od tej atrakcji proponuję Ci zacząć zwiedzanie miasta. Budynek został zaprojektowany przez Pranverę Hodżę – córkę albańskiego dyktatora Envera Hodży. Pierwotnie miejsce miało pełnić funkcję mauzoleum dyktatora, ale jego budowę zakończono tuż przed upadkiem komunizmu.

Pomimo kontrowersji związanych z historią obiektu, obecnie jest on symbolem upadku totalitaryzmu komunistycznego, który przyciąga mieszkańców oraz turystów. Nie musisz kupować biletu do tej atrakcji – wstęp jest bezpłatny. Na szczyt piramidy zaprowadzą Cię kaskadowe schody lub winda, która znajduje się po zachodniej stronie obiektu. Z wierzchołka piramidy możesz podziwiać widoki na tętniące życiem miasto i wieżowce (w Tiranie jest ich całkiem sporo), a w dalekim tle dostrzeżesz górę Dajti.

Moim zdaniem punkt widokowy na piramidzie w Tiranie to jedno z najlepszych miejsc w mieście na podziwianie zachodów słońca. Przed zachodem na piramidzie zbiera się dużo ludzi (szczególnie w weekend), dlatego lepiej przyjść wcześniej, żebyś mógł zająć dobre miejsce na obserwowanie tego zjawiska. Przy odrobinie szczęścia w pobliżu piramidy możesz spotkać lokalnych artystów i posłuchać ich twórczości. 

Moją uwagę przyciągnęły kolorowe “pudełka”, mieszczące się na szczycie piramidy, w jej wnętrzu i w otaczającym ją parku. Znajdziesz w nich restauracje i kawiarnie. Jednak w większości są one salami edukacyjnymi i warsztatami, w których młodzież kształci się w zakresie programowania, robotyki czy animacji. Będąc na szczycie piramidy, możesz zajrzeć do wnętrza budowli przez wielką soczewkę.

2. Odkryj historię w dawnych bunkrach – Bunk’Art i Bunk’Art 2

Tirana skrywa w sobie podziemne atrakcje w postaci bunkrów, znanych obecnie pod nazwą Bunk’Art i Bunk’Art 2. Albania to kraj tysięcy bunkrów, które wybudowano na polecenie dyktatora Envera Hodży, żyjącego w ciągłym strachu przed wojną nuklearną. Schrony miały uchronić dyktatora, jego najbliższych i wysokie rangą osoby w państwie przed atakiem wrogich państw (Związku Radzieckiego, Chin czy Stanów Zjednoczonych). 

Bunk’Art znajduje się ponad 100 m pod ziemią, ma 5 kondygnacji i 106 pomieszczeń – bardzo łatwo można się w nim zgubić. Nie musisz się jednak o to martwić – w bunkrze zamieszczone są informacje o kierunku zwiedzania i mapki, które pomogą Ci odnaleźć wyjście. W schronie działa muzeum, w którym obejrzysz dwie wystawy – o okresie okupacji niemieckiej i włoskiej oraz na temat reżimu komunistycznego. 

Oprócz biura Hodży, odtworzonych pomieszczeń mieszkalnych i sali posiedzeń, w bunkrze zobaczysz także instalacje artystyczne, pokazujące skomplikowaną i smutną historię Albanii. Zwiedzanie obiektu zajęło nam 2 godziny i właśnie tyle czasu proponuję Ci przeznaczyć na tę atrakcję.

W Bunk’Art 2 znajdującym się w centrum Tirany (obok Placu Skanderbega) mieściło się Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Albanii. W 24 salach zobaczysz wystawy dotyczące policji politycznej, narzędzi inwigilacji, resortu spraw wewnętrznych oraz form prześladowań w okresie trwania dyktatury Hodży. Dla mnie miłym zaskoczeniem były interaktywne formy ekspozycji oraz galeria sztuki posttotalitarnej. Na obejrzenie ekspozycji w schronie przeznacz godzinę. 

3. Spróbuj tradycyjnej kuchni albańskiej w lokalnych restauracjach

Oprócz pięknych widoków, dobrym wspomnieniem po podróży do Albanii mogą być też smaki lokalnej, albańskiej kuchni. Kiedy zwiedzałem ten kraj, chciałem spróbować jak najwięcej lokalnych potraw i przysmaków, aby spotęgować pozytywne wrażenia z pobytu. Nie przepadam za przekombinowanymi połączeniami smaków, dlatego proste, oparte na kilku składnikach dania kuchni albańskiej przypadły mi do gustu. Paleta smaków jest zbliżona do kuchni włoskiej i tureckiej. 

Albańskie słońce sprawia, że owoce i warzywa mają intensywniejszy smak niż te w Polsce – co jest plusem nie tylko dla wegan. Kuchnia albańska słynie jednak z dań mięsnych takich jak: tave (zapiekanka z mięsa jagnięcego) czy fergese (składające się z mięsa, papryki, pomidorów, pieczarek i cebuli – często podawane z serem). Na obiad w gorące dni sprawdzi się tarator, czyli chłodnik na bazie jogurtu, ogórka i czosnku. 

Oto kilka propozycji tradycyjnych albańskich deserów, które przypadną do gustu osobom niebojącym się glutenu i kalorii. Polecam eksplorować lokalne knajpki, sprawdzać ich menu i szukać dań, których jeszcze nie testowałeś:

• revani – biszkopt nasączony syropem, podawany z orzechami lub owocami,
• tollumba – rodzaj faworków nasączonych syropem cukrowym lub miodem,
• krofne – pączki wypełnione kremem lub dżemem owocowym,
• baklava – ciasto filo nasączone syropem i wypełnione zmielonymi orzechami.

4. Posłuchaj ulicznych artystów i poczuj klimat Placu Skanderbega

W samym sercu miasta znajduje się ważna atrakcja Tirany – Plac Skanderbega, którego nazwa pochodzi od albańskiego bohatera narodowego Gjergj Kastrioti Skënderbeu. Skanderbeg odegrał kluczową rolę w obronie Albanii przed ekspansją osmańską w XV wieku (w Kruji znajdziesz duże Muzeum Skanderbega).

Na środku placu zobaczysz jego 11-metrowy pomnik, a tuż obok powiewającą na wietrze albańską flagę. Plac o każdej porze dnia tętni życiem, a wieczorami zamienia się w scenę dla lokalnych artystów. Możesz przystanąć i posłuchać muzyki, która wyzwala w człowieku szczęście (aż się chce tupać nóżką w rytm muzyki). ;)

Przy Placu Skanderbega stoją ważne atrakcje miasta, do której warto zajrzeć w ramach zapoznawania się z zakamarkami stolicy. Opowiem o nich dokładniej w kolejnych punktach, ale zwróć uwagę m.in. na budynek z dużą płaskorzeźbą na frontowej ścianie – Narodowe Muzeum Historyczne. Po drugiej stronie placu stoi Meczet Centralny z XVIII w., a za nim urządzone w bunkrze muzeum Bunk’Art 2.

Miłośnicy książek powinni moim zdaniem zajrzeć do księgarni Adrion Bookstore przy Placu Skanderbega pełnej książek z wielu stron świata. Adrion Bookstore oferuje szeroki zakres tematyczny książek (niezależnie od wieku każdy znajdzie coś dla siebie) – od literatury faktu, przez fantastykę, do literatury pięknej.

Przeważają lektury w języku albańskim, ale w ofercie księgarni znajdziesz też pozycje anglojęzyczne. Po wizycie w Adrion Bookstore do mojej kolekcji dołączył egzemplarz “Małego Księcia” w języku albańskim z ciekawie zaprojektowaną okładką. Polskich autorów nie znalazłem, ale nie szukałem też specjalnie dokładnie. ;)

5. Poznaj historię Albanii w Narodowym Muzeum Historycznym

Narodowe Muzeum Historyczne przy Placu Skanderbega jest największą placówką muzealną w Albanii i charakterystycznym punktem Tirany. Gmach budynku zdobi mozaika przedstawiająca 13 Albańczyków z różnych okresów historii państwa. Na terenie muzeum znajduje się około 5000 eksponatów (najstarsze z nich pochodzą z IV tysiąclecia p.n.e). W środku czekają na Ciebie m.in. Pawilon Starożytności, Niepodległości, Ikon czy Terroru Komunistycznego. 

W zbiorach muzeum są mi.in. głowa Apollo i głowa Artemis. W salach Pawilonu Średniowiecznego poznasz historię pierwszych albańskich formacji państwowych, czyli księstwa Arber i księstwa Karl Topia. Według mnie najciekawszym eksponatem w muzeum jest orzeł wykonany przez połączenie kilku pistoletów, który nawiązuje do ważnego wydarzenia w historii kraju – powstania Albańskiej Ligi Prizren. Celem Ligi była obrona interesów albańskich w obliczu zmian terytorialnych i politycznych na Bałkanach w 2. połowie XIX wieku. 

W następnym pawilonie mieszczą się dzieła ikonografów, m.in. Onufrego. W Sali Prześladowań Komunistycznych poznasz historię Albanii i zobaczysz oryginalne dokumenty dotyczące decyzji egzekucyjnych czy spis więźniów politycznych. Jedna z gablot prezentuje osobistości ze świata literatury, sztuki i kultury, które zostały uwięzione lub skazane na śmierć pod różnymi zarzutami. 

6. Obejrzyj bogato zdobioną elewację Meczetu Centralnego

Meczet Centralny w Tiranie znajduje się przy Placu Skanderbega, a jego historia sięga XVIII wieku. Nazwa świątyni (Meczet Etema Beja) pochodzi od Hadżi Etema Beja, który dokończył jej budowę. Za czasów dyktatury Envera Hodży był to jedyny otwarty meczet w Albanii, ale dostęp do niego mieli tylko obcokrajowcy (40-letnie rządy Hodży polegały na izolacji i ateizacji państwa).

Dawniej na wschód od Meczetu Centralnego stał Meczet Sulejmana Paszy, ale został zniszczony podczas II wojny światowej. To ważne miejsce w historii Albanii – w 1991 roku odbyła się w nim wielka manifestacja dotycząca swobody wyznawania religii, która zakończyła komunistyczne rządy Envera Hodży. 

Meczet Centralny zdobi jeden minaret oraz małe, łukowate okna, umieszczone na różnych wysokościach. Front świątyni tworzą kolumny, których sklepienia pokrywają kolorowe freski. W centralnej części na suficie, znajduje się duży żyrandol, oświetlający wnętrze świątyni. Wnętrze meczetu również pokrywają naścienne freski oraz bogato zdobione sztukaterie, które przyciągały mój wzrok. Jasne ściany wydobywają głębie kolorów malowideł, wśród których dominują motywy roślinne. 

Obok muzułmańskiej świątyni zobaczysz wieżę zegarową (Kulla e Sahatit) z początku XIX wieku, której budowę sfinansowały najbogatsze rody z Tirany. Wieża mierzy 35 m i do 1970 roku była najwyższym budynkiem w mieście. Wieża zegarowa stała się rozpoznawalnym obiektem Tirany, dlatego też ujrzysz ją w herbie miasta. W środku budowli znajdują się schody – zaprowadzą Cię na taras widokowy, z którego obejrzysz Plac Skanderbega z nieco innej perspektywy. Wstęp jest płatny, a bilety kupisz na miejscu. 

7. Przejedź się kolejką linową Dajti Express i spójrz na miasto z innej perspektywy

Kolejka gondolowa Dajti Express znajduje się w dzielnicy Kinostudio w Tiranie (z centrum miasta dotrzesz do niej w pół godziny). Jej wagoniki zabiorą Cię na sam szczyt góry Dajti. Trasa kolejki liczy prawie 5 km – jest to najdłuższa kolejka linowa na Bałkanach, a jej pokonanie zajmuje ok. 15 min. W czasie wyjazdu podziwialiśmy górzyste, zielone i miejscami dzikie otoczenie Tirany.

Oprócz pięknych widoków, które roztaczają się z wierzchołka góry, możesz skorzystać także z restauracji, np. Ballkoni Dajtit zbudowanej w stylu tradycyjnego domu z bali, serwującej tave karkaleci, czyli zapiekanki z krewetkami.

Na szczycie góry możesz zagrać w minigolfa. Pole golfowe jest oświetlone, dlatego gra jest możliwa nawet po zachodzie słońca. Dzieci mogą skorzystać z parku linowego – Dajti Adventure Park, a miłośnicy mocniejszych wrażeń – z kolarstwa górskiego, paraglidingu czy wspinaczki górskiej (więcej informacji uzyskasz, odzywając się do organizatorów atrakcji na bookings@dajtiekspres.com). 

Okolicę Tirany najlepiej zwiedza się wypożyczonym autem. My zarezerwowaliśmy auto z odbiorem na lotnisku w Tiranie, dzięki czemu byliśmy bardziej elastyczni w zwiedzaniu i mogliśmy zobaczyć więcej atrakcji w krótkim czasie. Gdy wpiszesz niżej datę swojej podróży, zobaczysz listę dostępnych wtedy tanich aut z wypożyczalni, z której korzystaliśmy nie tylko w Albanii, ale też w Czarnogórze i na Krecie.

8. Idź na spacer do Parku Rinia i zobacz fontannę oraz… fragment muru berlińskiego

W poszukiwaniu cienia i odpoczynku poszliśmy do małego Parku Rinia, zwanego Parkiem Młodzieży. Spacerując alejkami wśród zieleni i kwiatów, dotrzesz do multimedialnej fontanny, a na zachodnim krańcu parku zobaczysz centrum handlowe Taiwan Center. Budynek ma nietypowy kształt i często jest porównywany do pająka lub jaskini złoczyńcy z serii filmów o Jamesie Bondzie. 

Na terenie Taiwan Center mieszczą się kawiarnie z ogródkami, zlokalizowanymi tuż przy fontannie. Możesz w nich usiąść pod parasolem, zamówić kawę i wypić ją na świeżym powietrzu. W menu restauracji Casa della pasta znajdziesz szeroki wybór dań kuchni włoskiej, w tym makaronów i pizzy. W Taiwan Center działa Regency Casino, które jest jednym z niewielu legalnych kasyn w Tiranie. 

Nieopodal parku znajdziesz fragment Muru Berlińskiego (miasto Berlin podarowało go stolicy Albanii), będący częścią instalacji artystycznej – Post Bllok. Jego surową, betonową konstrukcję zdobi graffiti oraz przesłania, które miały podnosić ludzi na duchu. Oprócz fragmentu muru, w jej skład wchodzi bunkier w kształcie grzyba i betonowe filary, pochodzące z kopalni w Spacu (obóz pracy). Instalacja artystyczna upamiętnia ofiary reżimu komunistycznego. 

9. Odpocznij nad jeziorem w Wielkim Parku

Wielki Park (Grand Park) to najpopularniejszy park w Tiranie. Na jego terenie znajdziesz mnóstwo zieleni i alejek, którymi możesz pospacerować. Sercem parku jest duże, sztuczne jezioro (Liqeni Artificial i Tiranës) – możesz przechadzać się wzdłuż niego i obserwować kaczki. Obszar parku ma 230 ha i występuje na nim ponad 120 gatunków drzew, kwiatów i krzewów. Mieszkańcy miasta nazywają go “płucami miasta” ze względu na różnorodność gatunkową i to, jak dużo tlenu dostarcza do leżącego niedaleko centrum Tirany.

W parku możesz zobaczyć kościół św. Prokopa – bardzo małą cerkiew, która przed II wojną światową była jedną z dwóch istniejących w mieście. Na terenie parku znajduje się również amfiteatr, w którym latem odbywają się m.in. koncerty. W pobliżu Wielkiego Parku możesz też obejrzeć Pałac Prezydencki (to oficjalna rezydencja prezydenta Albanii).

10. Zobacz nietypowy sobór Zmartwychwstania Chrystusa

Spacerując w pobliżu Placu Skanderbega, trafiliśmy na majestatyczną katedrę Zmartwychwstania Chrystusa. Cerkiew wybudowano na planie kwadratu, a jej dach jest zwieńczony błyszczącą kopułą. Zwróć uwagę na znajdującą się obok świątyni wieżę, która przypomina cztery połączone świece paschalne. To dość nowy budynek (z 2014 roku), a minimalizm z jakim go wykończono należy w Albanii raczej do rzadkości. Pozłacane drzwi ozdobione płaskorzeźbami zaprowadzą Cię do wnętrza, które zachwyca bardziej niż sama świątynia z zewnątrz.

Na ikonostasie znajdują się pięknie wykonane ikony. Kiedy wzniesiesz oczy w górę, zobaczysz bogato zdobiony żyrandol oraz fresk, przedstawiający Chrystusa w otoczeniu złocistych promieni słońca. Wnętrze cerkwi emanuje bielą, a dzięki umieszczonym wysoko małym oknom, jest jasne i przejrzyste. Ściany świątyni dodatkowo zdobią płaskorzeźby oraz freski ze scenami z Biblii. Wejście dla turystów do Katedry Zmartwychwstania Chrystusa jest bezpłatne (upewnij się, że nie będziesz przeszkadzać wiernym w modlitwie).     

11. Zobacz Most Garbarzy i grobowiec Kapllana Pashy

Most Garbarzy to nietypowa atrakcja w Tiranie – w odróżnieniu od większości mostów, ten nie biegnie nad żadną rzeką czy zbiornikiem wodnym (przecinał kiedyś rzekę Lanë, której bieg zmieniono w latach 30. ubiegłego wieku). Wtedy most stracił na swoim znaczeniu i dopiero w latach 90. XX wieku przywrócono go do dawnej świetności.

Przejście przez tę kamienną kładkę nie zajmie Ci długo, ale i tak warto moim zdaniem zobaczyć ten ważny zabytek dziedzictwa kulturowego miasta w połączeniu ze spacerem po dawnym zamku. Obiekt jest mocno naznaczony czasem, a jego surowy wygląd przypomina o minionych wiekach.

Obok Hotelu Plaza zobaczysz grobowiec Kapllana Pashy, osmańskiego władcy z XIX wieku. Grobowiec wznosi się na około 4 m i pod kopułą stworzoną z hotelowej ściany, biel postumentów pięknie odcina się na złotym tle. Budowla ma kształt ośmiokąta i jest wyrzeźbiona z kamienia. Szczątki Pashy zostały przewiezione do Stambułu, gdzie obecnie spoczywają. Grobowiec Kapllana Pashy w Tiranie możesz obejrzeć tylko z zewnątrz. 

12. Poznaj historię albańskiego szpiegostwa w Muzeum “Dom Liści”

W Muzeum “Dom Liści” zobaczysz wystawy poświęcone komunistycznej inwigilacji oraz poznasz historie ludzi, którzy stali się jej ofiarami. Z zainteresowaniem oglądałem zaawansowany sprzęt, który służył tajnej albańskiej policji do zdobywania informacji o podejrzanych osobach. Przerażenie budzi to, jak zaawansowaną techniką dysponowali szpiedzy dziesiątki lat temu – ta współczesna przeraża mnie przez to jeszcze bardziej.

W 31 pomieszczeniach muzeum znajdziesz m.in: urządzenia monitorujące, ciemnie do tworzenia filmów, laboratoria oraz pomieszczenia służące do podsłuchiwania rozmów telefonicznych. Dom zwiedzasz wędrując samodzielnie między kolejnymi pomieszczeniami, które mają swoje motywy przewodnie.

Ciekawym doświadczeniem było dla mnie zwiedzanie budynku, w którym za czasów dyktatury Hodży działał Dyrektoriat Bezpieczeństwa Państwa (Sigurimi). Przez długi czas pozostawał owiany tajemnicą i nikt nie wiedział co dzieje się w jego murach.

Do zadań tajnej policji należało szpiegowanie i aresztowanie osób podejrzanych o spiskowanie – w ten sposób zapobiegano jakimkolwiek próbom obalenia ustroju komunistycznego. W ramach Sigurimi działały struktury, które zajmowały się kontrwywiadem, cenzurą, chronieniem przywódców partii i państwa, a także organizowaniem obozów pracy i więzień. 

13. Przejdź się wśród historycznych murów dawnego zamku

Spacerując wzdłuż Rruga Murat Topani, w pobliżu Bunk’Art 2, natkniesz się na pozostałości po bizantyjskiej twierdzy Justyniana (Kalaja e Tiranës). Budowla stoi w miejscu, w którym kiedyś krzyżowały się główne drogi handlowe. Do naszych czasów zachował się 6-metrowy mur z czasów osmańskich, który teraz gęsto porasta bujna winorośl. Możesz obejrzeć trzy wieże oraz skorzystać z usług wielu sklepików, kawiarni i restauracji, które obecnie znajdują się wewnątrz fortyfikacji, np. Ceren Ismet Shehu. 

Zamek pochodzi sprzed 1300 r. – wybudowano go w strategicznym miejscu, aby chronił ważne trakty komunikacyjne i bronił regionu przed najazdami wrogów. Dawniej twierdza pełniła także rolę rezydencji dla najważniejszych bizantyjskich dowódców i urzędników. Bardzo spodobało mi się to w jaki sposób pozostałości zamku zostały wkomponowane w deptak ulicy Murata Toptani. Proponuję Ci wieczorny spacer po tej okolicy i obserwowanie, jak zakątek ulicy tętni wtedy życiem. 

Spod fragmentów bizantyjskiej twierdzy, jedynie kilka minut dzieli Cię od budynku Albańskiego Parlamentu. Po drodze spójrz na mozaikę upamiętniającą 100. rocznicę odzyskania niepodległości przez Albanię (lokalizacja na mapie: 41.325641011, 19.818555883). Wrażenie zrobił na mnie też meczet Namazgah, który znajduje się w bliskiej okolicy parlamentu. Już z daleka zobaczysz jego wysokie na 50 m minarety i monumentalną, szaro-niebieską kopułę, wieńczącą świątynię. Kiedy byliśmy ostatni raz w Tiranie, meczet nie był jeszcze otwarty, więc nie mieliśmy okazji zobaczyć go w środku.

14. Zobacz nietypową instalację artystyczną Reja – The Cloud

Reja – The Cloud to nowoczesna, 7-metrowa instalacja artystyczna wykonana przez japońskiego architekta – Sou Fujimoto. Z daleka wygląda dość zagadkowo, ale można wejść do jej środka i zobaczyć, w jaki sposób została zbudowana. To stojące na sobie, prostopadłe pręty pomalowane na biało, które przy okazji wydarzeń kulturalnych zamieniają się w nietypowo wyglądającą widownię z miejscami do siedzenia.

Nazwa The Cloud wzięła się od przejrzystości i transparentności konstrukcji – nie ma tam żadnych ścian, więc będąc w środku widzisz dobrze, co dzieje się na zewnątrz. Z tego też powodu The Cloud nie będzie najlepszym miejscem do schowania się przed deszczem i silnym wiatrem. ;) Wstęp jest darmowy, a obok stoją czasami foodtrucki.

Znajdziesz ją przed budynkiem Narodowej Galerii Sztuki w Tiranie. W zbiorach muzeum znajduje się około 2200 eksponatów na wystawach poświęconych bizantyjskiej sztuce religijnej (ikony braci Zografi i Onufrego), a także współczesną sztukę albańską. Galeria obecnie jest w przebudowie, przez co jest zamknięta dla zwiedzających (stan na styczeń 2024 r.).

15. Poznaj atrakcje w okolicach Tirany

Jeżeli szukasz dodatkowych miejsc, które warto zobaczyć, proponuję zainteresować się okolicą Tirany. Nie ograniczaj się do zwiedzania samej stolicy Albanii. Tirana to świetny punkt wypadowy, z którego wyjedziesz na sporo nawet jednodniowych wycieczek.

Niżej znajdziesz kilka moim zdaniem najciekawszych propozycji jednodniowych wycieczek z lokalnymi przewodnikami. W ramach takiej wycieczki masz zapewniony transport i opiekę przewodnika, przez co nie musisz zajmować się planowaniem. To dobra opcja, jeśli nie masz wypożyczonego auta.

Kruja

Zwiedzanie Kruji rozpoczęliśmy od zakupów na Starym Bazarze, gdzie lokalni kupcy handlują głównie rękodziełem (dywanami, ubraniami). Następnie pPolecam Ci zobaczyć zamek Kalaja e Krujës. Ze wzgórza, na którym stoi twierdza roztacza się widok na panoramę miasta i gór. Większośc zamku została zrekonstruowana (zniszczenia spowodowane trzęsieniem ziemi), a do dziś z oryginalnych elementów zachowała się wieża i część murów. W dolnej partii twierdzy mieści się XVII-wieczna łaźnia turecka i meczet bektaszytów (islamscy mistycy).

W murach Kalaja e Krujës działa Muzeum Skanderbega, w którym możesz zobaczyć autentycznego elementy uzbrojenia, używanego przez Skanderbega i jego wojska.  Na terenie zamku znajduje się także Muzeum Etnograficzne, które w czasie naszej wizyty w mieście było zamknięte z powodu remontu. W Kruji polecam spróbować serów djathë i bardhë, z których słynie to miasto.

Durres

Ten największy nadmorski kurort oferuje zabytki z epoki rzymskiej i weneckiej. Duże wrażenie zrobił na mnie amfiteatr, pochodzący z II wieku n.e (czasy panowania cesarza Trajana). Na jego terenie zobaczysz arenę, trybuny oraz podziemia. W Muzeum Archeologicznym czeka na Ciebie około 2000 eksponatów z czasów greckich, rzymskich i bizantyjskich. W muzeum obejrzysz m.in. kolekcję popiersi Wenus, starożytne nagrobki oraz naczynia.

Będąc w Durres, obejrzysz 9-metrową Wieżę Wenecką, neoklasyczną rezydencję króla Zoga I oraz meczet Fatih. Bardzo przyjemnie odpoczywało się nam na piaszczystej plaży Durres – będzie to dobry wybór na relaks dla rodzin z dziećmi. Wieczorem spacerowaliśmy wzdłuż nadmorskiej promenady, obserwując gwieździste niebo odbijające się w tafli morza. Podczas podróży autostopem do Albanii mieliśmy też okazję zobaczyć jeden z najładniejszych zachodów słońca, dlatego warto też wybrać się na spacer po południu.

Zamek Preza (Kalaja e Prezës)

Prezë to niewielka wioska położona około 20 km od centrum Tirany, do której dotrzesz wypożyczonym samochodem. Zamek Preza wybudowano w XIV wieku na polecenie lokalnej, magnackiej rodziny Topisa. Z miejsca gdzie obecnie znajdują się jego fragmenty, możesz obejrzeć panoramę Tirany i Parku Narodowego Dajti. Twierdza pełniła funkcję jednego z albańskich bastionów w czasie walki z Imperium Osmańskim i znajdowała się pod dowództwem Skanderbega. 

Warto również zobaczyć niewielki meczet Preza, który znajduje się zaraz obok zamku. Moim pierwszym skojarzeniem, które przyszło mi do głowy po zobaczeniu meczetu Preza, były najstarsze polskie kościoły wybudowane w stylu romańskim (np. bazylika kolegiacka św. Piotra i Pawła w Kruszwicy). Do budowy meczetu wykorzystano kamień, co nadaje budowli ciężkości i masywności. Chcieliśmy trochę odpocząć i zatrzymaliśmy się w restauracji Ballkoni i Prezës, gdzie zjedliśmy pieczoną jagnięcinę na tarasie z ładnym widokiem. 

Jezioro Bovilla i góra Gamti

Po około godzinie jazdy samochodem dojechaliśmy nad Jezioro Bovilla. Nie mogliśmy oderwać wzroku od intensywnie turkusowego koloru wody. Zbiornik powstał dzięki tamie, którą wybudowano na rzece Terkuze. Jezioro zapewnia wodę pitną stolicy Albanii i okolicznym miejscowościom, dlatego uprawianie wszelkich sportów wodnych w obrębie tego zbiornika jest zakazane. Warto pojechać nad jezioro, aby zobaczyć jak otaczają je góry masywu Dajti, tworząc niezwykły krajobraz, który przypomina mi trochę kanion rzeki Piva obok  Plužine.

Możesz wspiąć się też na górę Gamti, z której rozpościera się najlepszy widok na jezioro Bovilla. Pasmo górskie, w skład którego wchodzą góry Gamti i Barari sprzyjają górskim wspinaczkom (można wspinać się cały rok) i trekkingowi. Jeśli chcesz dotrzeć na ten punkt widokowy, pamiętaj o założeniu butów sportowych. Jeżeli nie chcesz pokonywać tej trasy na własną rękę, możesz zdecydować się na prywatną pieszą wycieczkę z lokalnym przewodnikiem po górze Gamti i okolicy jeziora Bovilla (trwa ok. 6 godzin)

Zipline Albania

Z centrum Tirany tylko 20 min drogi samochodem dzieli Cię do tyrolki Zipline Albania. Samochód możesz zostawić na parkingu oddalonym kilometr od atrakcji (lokalizacja na mapie: 41.25437454939544, 19.855971995048332). Po drodze zobaczysz meczet Petrele wybudowany z kamienia w pomarańczowym odcieniu, co wyróżnia budynek z krajobrazu miasteczka.

Trasa tyrolki biegnie wzdłuż rzeki Erzen (możesz zobaczyć też zamek w Petreli) i mierzy aż 1250 m – jest jedną z najdłuższych tyrolek na Bałkanach. Podczas mojego zjazdu, nie miałem żadnych problemów – zabezpieczenia nie uwierały, lina była dobrze naciągnięta i nie bujało mną na boki (co zdarzało się mi się w czasie innych zjazdów tyrolką). Bilety na zjazd kupisz w kasie obok atrakcji. 

Gdzie spać w Tiranie?

Tirana jako stolica Albanii ma dobrze rozwiniętą bazę noclegową. W mieście znajdziesz dużo ofert zakwaterowania w dobrej lokalizacji i korzystnych cenach. Moim zdaniem warto rozważyć nocleg w L’Hotel Tirana, który znajduje się tylko 600 m od Placu Skanderbega lub New Bazaar Rooms obok tradycyjnego targu Pazari i Ri oraz centrum. 

W sezonie letnim najlepsze oferty szybko znikają, dlatego nie zwlekaj z rezerwacją noclegu. Zaoszczędzisz w ten sposób trochę pieniędzy, które będziesz mógł przeznaczyć na atrakcje turystyczne. Jeśli chcesz odpocząć od ulicznego zgiełku, wybierz nocleg dalej od centrum. Możesz zdecydować się np. na nowoczesny Hotel Bonsai z ogrodem i tarasem, położony ponad 5 km od centrum Tirany.

Zwiedzanie atrakcji Tirany – wskazówki i informacje praktyczne

Tirana przez długi czas była najbardziej niedocenianą stolicą w Europie. Z roku na rok miasto zmienia się i przybywa w nim atrakcji, które skutecznie przyciągają turystów z całego świata. Przygotowałem dla Ciebie kilka praktycznych wskazówek z własnego doświadczenia. Mam nadzieję, że ułatwi Ci to planowanie i podróżowanie po Albanii.

• nie zapomnij zabrać podstawowych dokumentów – na teren Albanii wjedziesz na podstawie ważnego dowodu osobistego lub paszportu. Jeśli jedziesz własnym samochodem lub planujesz wypożyczyć go na miejscu, koniecznie zabierz ze sobą polskie prawo jazdy (honorowane w Albanii) oraz dowód rejestracyjny samochodu. Polskie ubezpieczenie OC nie jest uznawane w Albanii, dlatego przed wyjazdem musisz wyrobić zieloną kartę. 

• zawsze noś w portfelu trochę gotówki – weź po uwagę to, że nie w każdym miejscu zapłacisz kartą. W Albanii znajduje się wiele mniejszych sklepów i restauracji, które uznają tylko płatność w gotówce. Za bilety na niektóre atrakcje również zapłacisz wyłącznie gotówką. Niestety wypłaty bez prowizji nie dokonasz już w żadnej sieci bankomatów. Gotówkę możesz tanio wypłacić z bankomatu kartą Curve.

• zwróć uwagę, w jakim miejscu parkujesz – w Tiranie obowiązują 3 strefy parkowania. Parkingi płatne oznaczone są niebieskimi liniami, a bezpłatne – białymi. Popularnym parkingiem w centrum jest płatny, całodobowy Parkim Nëntokësor Bulevardi Ri (lokalizacja na mapie: 41.33700695, 19.8150218). Samochód możesz zostawić na innych płatnych parkingach, np. Arena Center (lokalizacja: 41.31834850, 19.82315910) lub pod Placem Skanderbega (lokalizacja: 41.32823953, 19.81554535). Niżej znajdziesz tanie auta z wypożyczalni, z której korzystaliśmy.

Jak dojechać do Tirany z Polski?

Z Polski do Tirany nie dostaniesz się pociągiem – sieć linii kolejowych w Albanii jest bardzo słabo rozwinięta, a same pociągi są w opłakanym stanie. Dużo osób decyduje się na podróż własnym samochodem – jednak droga jest długa i męcząca. Najszybszą i najwygodniejszą opcją jest bezpośredni lot do Tirany, np. z Warszawy, Krakowa, Gdańska, Wrocławia. Linie lotnicze, które oferują tego typu usługę to LOT, Ryanair, Wizz Air oraz Lufthansa.

Po dotarciu do stolicy Albanii, warto wypożyczyć samochód z odbiorem zaraz po przylocie. Oszczędzisz w ten sposób czas i bez problemu dotrzesz do wszystkich ważnych atrakcji, których nie można zobaczyć, korzystając wyłącznie z transportu publicznego. Istnieje kilka opcji transferu z lotniska w Tiranie do centrum miasta – autobusem, taksówką lub właśnie wypożyczonym samochodem, który możesz wynająć również bez kaucji.

Co jeszcze warto przeczytać przed podróżą do Albanii?

• Albania: 19 atrakcji i ciekawych miejsc, które warto zwiedzić

• Wakacje w Albanii na własną rękę – co warto wiedzieć?

• Wynajem auta w Albanii – jak TANIO wypożyczyć samochód bez kaucji?

• Jak dojechać z lotniska w Tiranie do centrum? 3 opcje transferu