Do Czech pojechaliśmy w ostatnich dniach roku, mając w planach zobaczenie miasteczek Třebíč i Znojmo, a później świętowanie Nowego Roku w Brnie. W artykule opowiem Ci o zwiedzaniu Třebíč – niewielkiego miasta w południowych Morawach z historią tak bogatą, że aż 3 atrakcje Třebíč znalazły się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Przekonajmy się, co warto zobaczyć w Třebíč i czy czas poświęcony na zwiedzania miasta nie będzie czasem straconym.
Co znajdziesz w artykule?
- mapę z zaznaczonymi najważniejszymi atrakcjami Třebíč,
- listę miejsc i atrakcji, które warto zobaczyć w Třebíč,
- propozycję sprawdzonych noclegów w Třebíč,
- opis możliwości dojazdu do miasteczka.
Dlaczego pojechałem do Třebíč?
Mieszkam na Dolnym Śląsku, więc weekendowe podróże do Czech nigdy nie były dla mnie niczym nadzwyczajnym. W 3 godziny mogę dojechać pociągiem na polsko-czeskie pogranicze… i często nie mam już potrzeby jechać dalej.
Dużą różnicę w podejściu społeczeństwa do życia widać już kawałek za granicą. Cenię Czechów na bijący od nich wewnętrzny spokój, powolne tempo życia (no, może poza Pragą) i luz, którego zawsze brakowało mi w sobie i w dużej części Polaków.
Czechy kojarzą mi się z kameralnymi knajpkami nawet w maleńkich, położonych na końcu świata miejscowościach, gdzie można wypić dobre piwo i zjeść niezdrowy, ale pyszny smażony ser z tatarską omacką.
Po weekendzie w Pilznie i Czeskich Budziejowicach zainteresowałem się Morawami. Internet podpowiedział, że nie powinienem odpuścić sobie zwiedzenia Třebíč, które pomimo niewielkich rozmiarów, aż trzykrotnie znalazło się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
W połączeniu z pobliskim Znojmo i Brnem, szybki wypad do południowego sąsiada może się przerodzić w wartościową, pełną treści podróż.
Przekonajmy się więc, co turystom może zaoferować kameralne, ale zdobywające coraz większą popularność Třebíč.
Mapa najciekawszych atrakcji Třebíč
Na mapie zaznaczyłem kilka najciekawszych atrakcji Třebíč oraz polecane noclegi i restauracje.
Co warto zobaczyć w Třebíč?
Třebíč stało się rozpoznawalne dzięki świetnie zachowanej dzielnicy żydowskiej z rozległym kirkutem (cmentarzem) oraz romańsko-gotyckiej katedrze św. Prokopa, które to zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
To oczywiście obowiązkowe elementy każdego planu zwiedzania Třebíč, ale w miasteczku da się znaleźć kilka mniej popularnych, ale interesujących atrakcji.
Przygodę z Třebíč zacząłem na stacji kolejowej, do której dojechałem pociągiem ze Znojmo, z przesiadką w niewielkiej miejscowości Okříšky.
Plac Karola (Karlovo náměstí)
Główny plac Třebíč, czyli Plac Karola (Karlovo náměstí) dzieli od dworca kolejowego trochę ponad kilometr.
To jeden z największych rynków w całych Czechach – ma 22 000 m². Jego kształt jest nietypowy – zamiast bycia zbliżonym do kwadratu, jest dość wąski i “podłużny”.
W południowo-zachodniej części Placu Karola znajdziesz Malowany Dom (Malovaný dům) z fasadą ozdobioną czarno-białym tynkiem – tzw. sgraffito. Sgraffito to technika, która polega na nakładaniu kilku warstw tynków każdej w innym kolorze) i zdrapywanie wierzchniej tak, żeby pokazał się wzór.
Obiekt jest renesansowy – powstał w XVI wieku jako sklep z towarami kolonialnymi prowadzony przez weneckiego kupca Francesco Callipardiego.
Oryginalne malowanie nie przetrwało inwencji twórczej kolejnych właścicieli domu, ale w 1903 r. dekorację odtworzono i Malowany Dom stał się lokalną atrakcją turystyczną. Współcześnie na partnerze domu znajduje się galeria sztuki, a na pierwszym piętrze odbywają się śluby.
Łącznie z Malowanym Domem, sgraffito zachowało się na trzech budynkach stojących przy Placu Karola.
Wieża Miejska
Poza naturalnymi punktami widokowymi, w Třebíč istnieje taras widokowy na najwyższym budynku miasta – Wieży Miejskiej.
Wieżę doskonale widać z Placu Karola, bo te dwa miejsca dzieli tylko kilkadziesiąt kroków dość stromą ulicą Hasskova. Biała wieża mocno wybija się spośród okolicznej zabudowy, więc na pewno jej nie przeoczysz.
Współcześnie jest przyklejona do kościoła św. Marcina, ale pierwotnie istniała samodzielnie – jako część miejskich fortyfikacji wybudowanych w XIV wieku. Pożary i silne wiatry uszkadzały ją na przestrzeni dziejów, ale konsekwentnie ją naprawiano.
Podczas prac rekonstrukcyjnych w 1997 r. powstał interesujący nas taras widokowy. Na Třebíč można z niego patrzeć z wysokości 35 metrów – o ile wdrapiemy się wcześniej po 162 schodach.
Jakieś rekordy? Ależ proszę – tarcza umieszczonego na wieży zegara to największa tarcza zegarowa w całych Czechach i ze średnicą 5,5 metra należy do europejskiej czołówki. Wskazówka minutowa ma aż 234 cm.
Jeśli przyjedziesz do Třebíč zimą to będziesz musiał pójść w moje ślady i wieżę oglądać tylko z dołu. Jest ona otwarta dla turystów od maja od września w godzinach 10 – 18, z przerwą między 12 a 13. Normalny bilet kosztuje 30 CZK (5 zł), a ulgowy dokładnie połowę (15 CZK = 2,5 zł).
Dzielnica żydowska (Židovská čtvrť)
Oczy turystów odwiedzających Třebíč kierują się jednak nie na Plac Karola i Wieżę Miejską, a raczej na drugą stronę Jihlavy. Jednym z trzech mostów można się dostać do dzielnicy żydowskiej – jednej z najlepiej zachowanych na świecie i jedynej istniejącej poza Izraelem, którą wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Do żydowskiej dzielnicy można dojść wprost z Placu Karola, przechodząc przejściem przez budynek, w którym działa pizzeria La Fabrika. Da się tam też dojść głównym mostem obok katedry św. Prokopa lub od wschodniej strony – kładką przy ulicy Soukenická.
Ostatnia opcja była dla mnie najciekawsza, bo pozwalała wdrapać się po drodze na punkt widokowy na wzgórzu Hradek. Ma się wtedy okazję spojrzeć na dzielnicę żydowską z góry, zanim jeszcze wejdzie się do jej serca krętą ulicą Skalní. Na samym Hradku jest kilka ławek, między innymi przy pozostałościach miejskich fortyfikacji.
Świetnie zachowana dzielnica żydowska to prawdziwy skarb Třebíč.
Żydzi w miasteczku pojawili się już w XIII wieku i zaczęli osiedlać się na lewym brzegu rzeki. Dzielnica rozwijała się aż do XVII wieku, kiedy osiągnęła swój największy w historii rozmiar.
Z rozkazu właściciela Třebíč, Jana Józefa Wallensteina, w 1723 r. chrześcijanie i Żydzi wymienili między sobą domy tak, że ludność żydowska znalazła się tylko na lewym brzegu Jihlavy. W ten sposób powstało zamknięte na innowierców getto, którego mieszkańcy utrzymywali jednak przyjacielskie stosunki z sąsiadującymi z nimi chrześcijanami.
Druga wojna światowa i przymusowa deportacja Żydów spowodowała, że dzielnica upadła. Garstka Żydów, która wróciła do Třebíč cudem przeżywając Holocaust, nigdy już nie przywróciła lewemu brzegowi Jihlavy dawnego statusu.
Współcześnie w dzielnicy zachowały się 123 domy, w tym dwie synagogi, żydowski ratusz, szpital, szkoły. Większość budynków przetrwała w nienaruszonym stanie od czasów średniowiecznych.
Punkt informacji turystycznej znajdziesz w budynku przyległym do Tylnej Synagogi (Zadní synagoga). Polecam wejście do środka – w synagodze zachowały się oryginalne malowidła i ścienne dekoracje z początków XVIII wieku – jedne z najpiękniejszych na Morawach.
We wnętrzu synagogi możesz zobaczyć również makietę dzielnicy żydowskiej z okresu największego rozkwitu i niewielką wystawę.
Tylna Synagoga powstała w XVII wieku i pełniła swoje religijne funkcje do 1920 r. Później podupadła stając się najpierw magazynem skór, a po II wojnie światowej – magazynem owoców i warzyw.
Obok Tylnej Synagogi stoi Dom Seligmanna Bauera (Dům Seligmanna Bauera). Warto wejść do środka, żeby uzmysłowić sobie, jak w tamtych czasach wyglądały żydowskie domy i sklepy. Pomoże w tym skromna ekspozycja.
W punkcie informacji turystycznej możesz odebrać darmową mapkę dzielnicy, która pozwoli Ci swobodnie obejrzeć wszystkie uliczki dzielnicy i przeczytać krótkie historie związane z kolejnymi odwiedzanymi zakątkami.
Podczas zwiedzania natkniesz się na niskie domki, w których parter wykorzystywano na różnoraką działalność (sklepy, warsztaty), a piętro mieściło przestrzeń mieszkalną. Dwie główne ulice dzielnicy to Leopolda Pokorného i Blahoslavova.
W dzielnicy działa sporo kawiarni i restauracji. Im dalej na wschód, tym znajdziesz ich więcej. Przyjemnie odpoczywało mi się w Café art Trebic oraz w U Židovské brány. Między tymi dwiema kawiarniami natkniesz się na drugą z synagog – Przednią (Přední synagoga).
W dzielnicy żydowskiej produkuje się whisky Trebitsch – trunek z krótką historią, ale doceniany przez koneserów.
Cmentarz żydowski
Cmentarz żydowski w Třebíč znajduje się po drugiej stronie wzgórza Hrádek i idzie się do niego ulicą o tej samej nazwie.
Żydowska nekropolia jest jedną z największych w Czechach i Europie – liczy 11 000 grobów, a kamiennych nagrobków jest ponad 3000. Wstęp na teren cmentarza jest darmowy. Wystarczy przejść przez bramę wejściową i można swobodnie spacerować wzdłuż alejek.
Cmentarz powstał w tym miejscu już w I połowie XVII wieku, ale zajmował pierwotnie mniejszą powierzchnię. Rozrósł się do aktualnych rozmiarów – 11000 metrów kwadratowych, pod koniec XIX wieku. Najstarszy zachowany nagrobek istnieje od 1631 r.
Schodząc z Hrádka i wracając do centrum miasta, polecam raz jeszcze przejść się uliczkami dzielnicy żydowskiej, a później skierować się do kolejnego zabytku z listy światowego dziedzictwa UNESCO – do bazyliki św. Prokopa.
Bazylika św. Prokopa
Romańsko-gotycka bazylika św. Prokopa to mocny punkt w zabudowie Třebíč. Bardzo dobrze będziesz ją widział ze wzgórza Hrádek, ale również z dzielnicy żydowskiej i drugiego brzegu Jihlavy.
Świątynia powstała w związku z utworzeniem klasztoru benedyktyńskiego na początku XII wieku. Z tym czasem wiąże się powstanie samego miasteczka Třebíč (chociaż pierwsze pisemne wzmianki o mieście pochodzą z drugiej połowy XIII wieku).
W kaplicy w północnej części bazyliki znajdują się drugie najstarsze freski na całym Morawach pochodzące z XIII wieku. Tytuł najstarszych przypada malowidłom z kaplicy św. Katarzyny w pobliskim Znojmo.
Budynek bazyliki jest monumentalny – długość świątyni to 72 metry. Nie pasował mi trochę do okolicznej zabudowy małomiasteczkowego Třebíč, ale z drugiej strony istnienie takiej świątyni to dowód na duże znaczenie miasta na średniowiecznej mapie Europy.
W północnej części budynku zwróć uwagę na przedsionek z pięknym, bogato zdobionym portalem.
Sprawdziłeś już koszty ubezpieczenia turystycznego Twojego wyjazdu?
Pamiętaj, żeby przed każdym wyjazdem za granicę wykupić ubezpieczenie turystyczne. Sprawdź za darmo jego koszty. Ja nie płacę za nie więcej niż kilka złotych dziennie.
Gdy byliśmy w Třebíč, trafiliśmy na odbywającą się w bazylice próbę przed koncertem symfonicznym. Muzyka w połączeniu z monumentalnym, surowym wnętrzem kościoła brzmiała donośnie i trochę mistycznie.
Standardowo wejście do bazyliki jest biletowane – my weszliśmy do środka przez nikogo nie niepokojeni i po prostu odpłynęliśmy na chwilę przy dźwiękach muzyki.
Za świątynią, w miejscu dawnego benedyktyńskiego opactwa, stoi Zamek Waldsteina. Współcześnie znajduje się w nim Muzeum Vysočiny. Nie weszliśmy do środka, ale szczegóły zwiedzania i opis ekspozycji możesz znaleźć na stronie internetowej obiektu.
Na koniec spaceru po Třebíč polecam pospacerować trochę po nadrzecznym bulwarze. Zabudowania dzielnicy żydowskiej odbijające się o Jihlavy wyglądają malowniczo.
Polecane noclegi w Třebíč
Pomimo tego, że w Třebíč panuje małomiasteczkowy klimat, baza noclegowa jest rozwinięta i zróżnicowana pod względem oferowanego standardu.
Wszystkie ważne atrakcje miasta można zobaczyć w jedno popołudnie, ale my nie mieliśmy powodów do pośpiechu i zatrzymaliśmy się w Třebíč na noc.
Polecane noclegi w Třebíč:
- Penzion Vis a Vis – przytulny pensjonat tuż przy Placu Karola. Blisko stąd do wszystkich atrakcji miasta, a spacer na dworzec kolejowy zajmuje 10 minut. Zatrzymaliśmy się w tym pensjonacie na jedną noc i byliśmy bardzo zadowoleni.
- Hotel Kocour – hotel o wysokim standardzie i akceptowalnej cenie, bardzo blisko bazyliki św. Prokopa. Świetny punkt wypadowy do dzielnicy żydowskiej – szczególnie, jeśli planujesz zostać na mieście na dłużej.
Możesz też sam znaleźć interesujące Cię miejsca do spania na Booking.com lub na Airbnb.
Jak dojechać do Třebíč?
Třebíč jest dobrze skomunikowany z resztą Czech – zarówno samochodem, jak i koleją.
Odległość z Pragi do Třebíč to ok. 160 km, z czego większość trasy pokonuje się autostradą Praga – Brno. Do Brna jest stąd 60 km.
Podróż pociągiem z Brna do Třebíč zajmuje od 1:15 do 1:40 h, w zależności od kategorii pociągu. Bilety kolejowe z Brna kosztowały w 2020 r. 101 koron czeskich (17 zł).
Gdzie jeszcze pojechać? Najciekawsze atrakcje okolic Třebíč
Podróż do Třebíč można połączyć ze zwiedzaniem Znojmo, Telczu, Brna.
Nasza wycieczka obejmowała trójkąt Třebíč – Znojmo – Brno. W dwóch pierwszych miastach spędziliśmy po jednym dniu, a po porządnym wyspaniu się ruszaliśmy dalej. Na Brno warto poświęcić nieco więcej czasu – najlepiej 2-3 dni.
Możesz też rozważyć wizytę w Mikolovie oraz w Lednicy, gdzie znajdziesz okazały pałac (Státní zámek Lednice).
Sprawdź artykuł: Europa na weekend – jakie miasta i ciekawe miejsca warto odwiedzić?
Gdyby nie przypadkowe odkrycie w sieci informacji o Třebíč i zabytkach, które znalazły się na liście światowego dziedzictwa UNESCO, miejscowość długo nie trafiłaby na moją listę podróżniczych celów. A szkoda! Mam nadzieję, że dzięki temu artykułowi zwiedzanie Třebíč będzie dla Ciebie czystą przyjemnością. Życzę Ci miłego spaceru wśród miejsc, które warto zobaczyć w Třebíč.