Norymberga to drugie co do wielkości miasto Bawarii i stolica Frankonii. Miasto o historii sięgającej XI wieku było centrum handlu, przemysłu i myśli w tej części Europy. Urodził się tutaj niemiecki człowiek renesansu Albrecht Dürer, a w mieście tworzył znany w Polsce Wit Stwosz. Miasto kojarzyłem z procesami norymberskimi po II wojnie światowej i… pysznymi piernikami. Atrakcji i powodów do zwiedzania Norymbergi jest jednak więcej.
Norymberga jest pełna odbudowanej po II wojnie światowej architektury, której udało się zachować klimat średniowiecznego miasta. Stąd ruszyły pierwsze w historii niemieckie pociągi, tutaj odbywały się coroczne zjazdy partii nazistowskiej Hitlera i późniejsze procesy norymberskie osądzające zbrodnie II wojny światowej.
Przez kilka dni spędzonych w mieście odkryłem 20 atrakcji i ciekawych miejsc, które polecam Ci zobaczyć w Norymberdze. Możesz wpaść tu na jeden dzień, weekend, albo zostać w mieście dłużej. Skorzystaj z mojego przewodnika i stwórz swój idealny plan zwiedzania Norymbergi.
1. Stare Miasto w Norymberdze
Zanim poznasz przeróżne atrakcje Norymbergi, skupmy się na losach Starego Miasta. Współczesne centrum to w większości efekt szeroko zakrojonej odbudowy koniecznej po nalotach i zrównaniu zabudowy z ziemią w końcówce II wojny światowej. Ponad 90% Starego Miasta legło w gruzach w czasie nalotów aliantów – szczególnie 2 stycznia 1945 r.
Stare Miasto odbudowano zachowując średniowieczny układ ulic, wysokości budynków i ich bryły (chociaż nie dbano już np. o odtworzenie dawnych dekoracji na elewacjach). Jeśli zastanawiasz się co warto zobaczyć w Norymberdze, zaplanuj spacer uliczkami otoczonego murami miejskimi Starego Miasta. Wspólnie zajrzymy niedługo na Zamek, Rynek Główny i do wielu innych, uroczych zakątków.
Moje porady – co zrobić przed wyjazdem do Norymbergi?
1. Noclegi: zarezerwuj je wcześnie, żeby zaoszczędzić i mieć duży wybór.
2. Ubezpieczenie: przed wyjazdem sprawdź za darmo koszty, a potem wykup polisę.
3. Wymiana waluty: możesz płacić i wypłacać pieniądze polską kartą, ale taniej będzie z kartą Curve.
4. Wycieczki po Norymberdze: sprawdź najciekawsze wycieczki oraz aktywności w mieście.
2. Zamek Cesarski
Zamek w Norymberdze to miejsce, od którego zaczyna się historia miasta. Pierwsze wzmianki pochodzące z XI wieku to czas, w którym w okolicach zamku osiedlali się pierwsi mieszkańcy. Zbudowany na skale zamek to dobry punkt widokowy na całą Norymbergę, z morzem czerwonych dachów Starego Miasta na pierwszym planie.
Wejście na teren zamku (i punkt widokowy) jest darmowe. Na stronie internetowej znajdziesz godziny otwarcia i ceny biletów do wnętrza zamku, gdzie możesz zwiedzić m.in. wieżę Sinwellturm, kaplicę cesarską i muzeum zamkowe. W zwiedzaniu może Ci pomóc audioprzewodnik (dostępny po angielsku – brak polskiej wersji językowej).
Zamek składał się z trzech części – zamku cesarskiego (Kaiserberg), burgrabiego (Burggrafenburg) i miejskiego (Stadtburg). W Zamku Cesarskim zwiedzić możesz kaplicę zamkową, komnaty cesarskie, Okrągłą Wieżę (Sinwellturm) i Głęboką Studnię (Tiefer Brunnen).
Kaplica była podzielona na dwa poziomy – dla władcy i ludu, aby zapewnić cesarzowi odpowiedni dystans wobec swoich poddanych. W ramach zwiedzania przespaceruj się też ogrodami zamkowymi. Pomimo dużych uszkodzeń w końcówce II wojny światowej, zamek udało się odbudować w dawnym stylu.
3. Pałac Sprawiedliwości (Justizpalast) – miejsce procesów norymberskich
Pałac Sprawiedliwości to miejsce, na które tuż po II wojnie światowej były skierowane oczy całego świata. W sali nr 600 (do której można wejść, o ile nie odbywają się w niej danego dnia inne wydarzenia) w latach 1945-49 toczyły się procesy norymberskie sądzące niemieckich zbrodniarzy wojennych. W ramach zwiedzania Norymbergi polecam Ci więc odwiedzić Miejsce Pamięci Procesów Norymberskich (Memorium Nürnberger Prozesse).
Sprawdź artykuł: 16 rzeczy, które musisz ZROBIĆ i zobaczyć w Norymberdze
Wystawę w Pałacu Sprawiedliwości możesz zwiedzić z audioprzewodnikiem po polsku. Sam decydujesz, czego chcesz posłuchać – wystarczy na urządzeniu wpisać numer znajdujący się przy danej części wystawy. Przed wizytą sprawdź godziny otwarcia oraz ceny biletów.
Do Pałacu Sprawiedliwości dojedziesz linią metra U1 (kursującą m.in. z dworca głównego – Hauptbahnhof). Wysiądź na stacji Bärenschanze, skąd do przejścia będziesz miał 300 metrów.
Główny proces rozpoczął się w Pałacu Sprawiedliwości 20 listopada 1945 r., a na ławie oskarżonych zasiadło 21 oskarżonych, m.in. Herman Goering i Rudolf Hess. Wystawa opowiada o przebiegu i kulisach procesu, a wśród materiałów są też nagrania z przesłuchań. Aby wysłuchać wszystkich nagrań, zarezerwuj na zwiedzanie ok. 2 godziny. Moim zdaniem to jedno z obowiązkowych miejsc, które warto zobaczyć w Norymberdze.
4. Dom Albrechta Dürera (Albrecht-Dürer-Haus)
Dom Albrechta Dürera – człowieka renesansu i jednego z ważniejszych niemieckich artystów, stoi przy uroczym Placu Bramy Zwierzynieckiej, tuż pod potężnym Zamkiem Cesarskim. Dom pochodzi z 1420 r., a artysta mieszkał w nim od 1509 r. do swojej śmierci w 1528 r. Jako jeden z nielicznych budynków na Starym Mieście, przetrwał bombardowanie Norymbergi w 1945 r.
Planując wizytę w Domu Albrechta Dürera, sprawdź wcześniej jego godziny otwarcia i ceny biletów. Możesz tu wejść za darmo z kartą miejską NürnbergCard. W czasie zwiedzania będziesz mógł skorzystać z audioprzewodnika dostępnego m.in. po angielsku (brak polskiej wersji językowej).
W domu Dürera działa teraz muzeum, w którym będziesz mógł zobaczyć zaaranżowane w renesansowym stylu wnętrza – części mieszkalne, kuchenne i pracownię artysty oraz multimedialną wystawę poświęconą twórczości Dürera. To miejsce warte odwiedzenia nie tylko przez miłośników sztuki, ale też architektury – budynek ma w końcu 600 lat!
Naprzeciwko Domu Albrechta Dürera stoi osobliwa rzeźba “Królik” (Der Hase). Wylewający się z drewnianej skrzynki królik jest nazywany czasami “najbrzydszym kawałkiem sztuki ulicznej”. Moim zdaniem rzeźba jest urocza i na pewno warta obejrzenia z bliska. ;)
5. Rynek Główny (Hauptmarkt)
Główny plac Norymbergi to tradycyjne miejsce handlu, na którym do dzisiaj stoją stragany sprzedające lokalne, frankońskie produkty. Zanim wytyczono ten plac w XIV wieku, teren zajmowała dzielnica żydowska – zniknęła ona jednak wskutek pogromu w 1349 r. Gdy dotrzesz na plac, zwróć uwagę na ważne zabytki – Piękną Studnię i kościół Najświętszej Maryi Panny.
Dawna miejska studnia, znana dzisiaj jako Piękna Studnia (Schöner Brunnen), to 18-metrowa, bogato zdobiona konstrukcja przypominająca wieżę kościoła. Znajdziesz na niej 40 posągów z czasów I Rzeszy, a w otaczającej ją kracie – złoty pierścień, którego pokręcenie przynosi szczęście i… liczne potomstwo.
Przy Rynku Głównym stoi kościół Najświętszej Marii Panny (o którym więcej w części “kościoły Norymbergi). W samo południe podnieś głowę w jego kierunku i zwróć uwagę na ruchomą instalację “Maennleinlaufen” z 1509 r., która odgrywa scenki związane z licznymi pobytami cesarza Karola IV w Norymberdze.
6. Kościoły Norymbergi
Końcówka II wojny światowej nie była łaskawa dla zabudowy Starego Miasta w Norymberdze. W gruzach runęły wtedy ważne kościoły miasta, ale duży wysiłek powojennej odbudowy pozwolił odtworzyć najważniejsze budowle z dużą dbałością o szczegóły. Czasami trudno poznać, że budynki te nie są oryginalne.
Sprawdź artykuł: 20 atrakcji Görlitz – co WARTO zobaczyć w mieście 4000 zabytków?
Wybrałem dla Ciebie trzy moim zdaniem najważniejsze zabytki sakralne miasta. Jeśli jednak lubisz zwiedzać architekturę sakralną, Norymberga ma dla Ciebie o wiele więcej do zaoferowania. Poniższe atrakcje będą jednak dobrym wyborem, jeśli jesteś w mieście tylko 2-3 dni i chcesz, aby Twoje zwiedzanie Norymbergi było jak najbardziej zróżnicowane.
Kościół Najświętszej Marii Panny (Frauenkirche)
Imponująca fasada znajdującego się przy Rynku Głównym kościoła Najświętszej Marii Panny nie tylko przyciąga turystów odbywającym się codziennie o 12:00 pochodem figurek (Maennleinlaufen), ale też zachęca do zwiedzania średniowiecznego wnętrza kościoła. W tej XIV-wiecznej świątyni możesz zobaczyć najstarsze witraże w Norymberdze (pochodzą z połowy XV wieku).
Kościół św. Sebalda (Sebalduskirche)
Potężny kościół św. Sebalda zrobił na mnie duże wrażenie. Monumentalne, wysokie sklepienie, naścienne malowidła i tajemnicza postać Sebalda (którego świętość mogła być marketingowym trikiem średniowiecznej Norymbergi – miasto zarabiało na pielgrzymach) oraz jego bogato zdobiony grób przyciągają do kościoła wielu turystów.
W kościele znajdziesz m.in. ołtarz św. Piotra z 1480 r. i stworzone przez Wita Stwosza Epitafium Volckamera z 1499 r. Wychodząc z kościoła św. Sebalda, zwróć uwagę na zdobioną przybudówkę (tzw. chórek Sebalda), znajdującą się przy plebanii parafii św. Sebalda. Dawniej takich przybudówek było w Norymberdze aż 450, ale współcześnie udało się ich odtworzyć ok. 80.
Jeśli interesuje Cię bliższe poznanie historii Norymbergi, zajrzyj do pobliskiego Domu Fembo (Fembohaus). W Muzeum Miejskim poznasz blisko 1000 lat historii miasta i zwiedzisz późnorenesansową, kupiecką kamienicę, w której wytwarzano dawniej mapy. Sprawdź godziny otwarcia i ceny biletów.
Kościół Świętego Wawrzyńca (St. Lorenz-Kirche)
Miłośnicy dzieł Wita Stwosza powinni zajrzeć do kościoła św. Wawrzyńca, którzy przyciąga wzrok dwiema strzelistymi wieżami mierzącymi po 80 m, ogromną rozetą i znajdującym się pod nim, bogato zdobionym portalem. Wit Stwosz jest autorem wiszącej nad ołtarzem głównym drewnianej rzeźby Pozdrowienie Anielskie, które przedstawia z dużą dbałością o szczegóły Zwiastowanie Maryi Panny.
To jednak nie koniec ważnych punktów, które powinieneś zobaczyć w kościele św. Wawrzyńca. Znajdujące się w kościele organy to jedne z największych organów na świecie. Składają się z aż 12 000 piszczałek, których dźwięk dostarcza widzom unikalnym wrażeń. Najstarszy z 16 kościelnych dzwonów pamięta jeszcze XIV wiek!
7. Stary Ratusz (Altes Rathaus)
Stary Ratusz (Altes Rathaus), który znajdziesz tuż obok potężnego kościoła św. Sebalda, to jedna z ważniejszych atrakcji Norymbergi. Na zrekonstruowanej po wojennych zniszczeniach fasadzie znajdziesz skrót PLEG, które rozwinięcie “Prudentia, Legibus et Gracia” oznacza “rządzimy kierując się mądrością, prawem i łaskawością”. Tę deklarację średniowiecznych władz miejskich trzeba oczywiście traktować z odpowiednim dystansem. ;)
W zaprojektowanym na początku XVII wieku przez Jakoba Wolffa Młodszego budynku warto zwiedzić Wielką Salę Ratuszową, która dawniej udekorowana była m.in. malowidłami Albrechta Dürera. W podziemiach czekają XIV-wieczne lochy więzienne (Mittelalterliche Lochgefängnisse), w których dowiesz się więcej o niezbyt humanitarnych, średniowiecznych metodach wymierzania sprawiedliwości. Na stronie internetowej znajdziesz szczegóły zwiedzania lochów.
8. Teren zjazdów NSDAP – Pole Zeppelina (Zeppelinfeld)
Trudno zapomnieć o historii, dzięki której Norymberga stała się centrum uwagi całego świata tuż po zakończeniu II wojny światowej. Powodem zorganizowania w Norymberdze procesów zbrodniarzy niemieckich mogło być m.in. symboliczne znaczenia miasta dla ginącej już wtedy ideologii nazistowskiej. Było to też pierwsze duże miasto leżące w amerykańskiej strefie okupacyjnej.
Na terenach Zeppelinfeld, niedaleko centrum miasta, władze NSDAP zorganizowały na początku lat 30. centrum corocznych partyjnych zjazdów, które wykorzystywane były później do potężnych marszów Wehrmachtu. Nazwa miejsca wzięła się od lądowania tutaj w 1909 r. pierwszego sterowca konstrukcji Ferdinanda von Zeppelina.
Na teren dawnych zjazdów NSDAP dojedziesz z centrum miasta tramwajem nr 8. Możesz do niego wygodnie wsiąść na przystanku przy dworcu głównym (Hauptbahnhof) i wysiąść na przystanku końcowym: Doku-Zentrum. Kursują tu też pociągi S-Bahn z dworca głównego na stację Frankenstadion.
Zaprojektowana przez Alberta Speera (znanego też z prac przy kompleksie Riese) trybuna główna (Zeppelinhaupttribüne) z górującą nad nią dawniej swastyką była miejscem, z którego nazistowscy dygnitarze oglądali parady. Częściowo wysadzona przez aliantów, zachowała się do dzisiaj jako symbol potęgi i nieuchronnego upadku III Rzeszy.
Na terenie kompleksu zjazdów NSDAP znajdziesz też niedokończoną Halę Kongresową, która swoją bryłą przypomina rzymskie Koloseum (i jest od niego większa!). Działa w niej współcześnie Centrum Dokumentacji Terenu Zjazdów Partii Nazistowskiej (tu znajdziesz szczegóły zwiedzania).
9. Muzea w Norymberdze
Żaden przewodnik po Norymberdze nie będzie kompletny bez propozycji zwiedzania licznych muzeów miasta. Najwygodniej zwiedza się je z kartą miejską NürnbergCard, która jest ważna przez 48 godzin i pozwala Ci nie tylko na darmowy wstęp do muzeów, ale też na darmowe korzystanie z komunikacji miejskiej (metro, tramwaje, autobusy).
Dzięki karcie miejskiej będziesz mógł odwiedzić więcej muzeów i już po wejściu zadecydować czy chcesz dokładnie zwiedzić ekspozycję, czy wystarczy Ci kilkunastominutowy spacer po najważniejszych zakątkach muzeum. Więcej szczegółów znajdziesz na stronie karty miejskiej NürnbergCard. Korzystałem z niej i mogę ją polecić każdemu ciekawskiemu turyście. ;)
Muzeum Niemieckie – Muzeum Przyszłości (Deutsches Museum, Museum of the Future)
Interesujący architektonicznie budynek, w którym na kilku piętrach opowiedziano o różnych scenariuszach możliwej przyszłości ludzkości i całego świata. Do eksploracji będziesz miał pięć sfer tematycznych – “Praca i życie codzienne”, “Umysł i ciało”, “System Miasto”, “System Ziemia” i “Czas i Przestrzeń”.
Na stronie internetowej Muzeum Niemieckiego – Muzeum Przyszłości możesz sprawdzić jego godziny otwarcia. Na tej stronie jest również dostępna możliwość zakupów biletów online. Z kartą miejską wstęp do muzeum jest bezpłatny.
Muzeum to raj dla dzieci dzięki wielu multimedialnym eksponatom. Dorośli też znajdą coś dla siebie – chociaż odniosłem wrażenie, że wystawa jest mocno oparta na paradygmacie racjonalizmu i materialnego podejścia do rozwoju człowieka. A nie mamy wcale pewności, że to paradygmat niemogący się zmienić. ;)
Germańskie Muzeum Narodowe (Germanisches Nationalmuseum) i Droga Praw Człowieka (Straße der Menschenrechte)
Pośród atrakcji Norymbergi trafisz na największe w Niemczech muzeum poświęcone kulturze i sztuce. W zbiorach Germańskiego Muzeum Narodowego są zarówno eksponaty z czasów współczesnych, jak i datowane na nawet 30 000 lat p.n.e. Pośród ponad 20 000 eksponatów są: autoportret Rembrandta, wiele dzieł Albrechta Dürera, średniowieczny globus (przedstawiający zupełnie inną wersję naszego świata) i bogaty zbiór dzieł renesansu i oświecenia.
Zwiedzanie Germańskiego Muzeum Narodowego zaplanuj sprawdzając wcześniej jego godziny otwarcia i ceny biletów. Wstęp z kartą miejską NürnbergCard jest darmowy. Na zwiedzanie przeznacz przynajmniej 2 godziny (albo wytypuj wcześniej części ekspozycji, które chcesz zwiedzić i skup się tylko na nich).
Muzeum znajduje się częściowo w dawnych budynkach klasztoru. Wędrując po okolicy trafisz na pewno na pełną białych słupów Drogę Praw Człowieka. Na łącznie 27 słupach izraelski artysta Dani Karavan wykuł w wielu językach artykuły Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka (poszukaj słupa z językiem polskim). Ulica to symbol współczesnego szacunku miasta do praw człowieka i przesłania pokoju.
Muzeum Kolejnictwa (Deutsche Bahn Railroad Museum)
Historia kolejnictwa na niemieckich ziemiach zaczęła się właśnie w Norymberdze, łącząc miasto pierwszą linią kolejową z pobliskim Fürth. Nieprzypadkowo więc w mieście możesz odwiedzić najstarsze muzeum kolejnictwa w Niemczech. Obok siebie stoją tutaj nowoczesny skład szybkiego pociągu ICE 3 i lokomotywa Adler (Orzeł), którą wykorzystywano na pierwszej niemieckiej linii kolejowej.
Zanim zdecydujesz się na wizytę w Muzeum Kolejnictwa, sprawdź wcześniej godziny otwarcia. Bilety wstępu możesz kupić online, ale wstęp z kartą miejską NürnbergCard jest darmowy.
Muzeum Zabawek (Spielzeugmuseum)
Myli się ten kto myśli, że norymberskie Muzeum Zabawek to miejsce polecane wyłącznie dla dzieci. Wręcz przeciwnie – ze zwiedzania tej atrakcji Norymbergi więcej wyniosą dorośli, który będą mogli poznać ciekawą historię dawnego przemysłu zabawkarskiego. Ekspozycja składa się z nie tylko z dużej kolekcji drewnianych zabawek, ale też unikatowych zabawek blaszanych z zakładów Lehmanna.
Muzeum Zabawek znajdziesz przy ul. Karlstraße 13-15, tuż obok dobrej kawiarni Cafe Centrale Constantine. Przed wizytą w muzeum sprawdź godziny otwarcia i ceny biletów wstępu. Wstęp z kartą miejską NürnbergCard jest darmowy.
Inne ciekawe muzea
Pełną listę muzeów, do których możesz wejść za darmo z kartą miejską sprawdzisz na stronie internetowej. Polecam Ci dodatkowo zainteresowanie się m.in. Muzeum Historii Naturalnej (Naturhistorisches Museum) – nie byłem w środku, ale spodobał mi się brutalistyczny budynek oraz Art Villa – miejsce idealne dla miłośników sztuki.
10. Malownicza uliczka Weißgerbergasse (Zaułek Białoskórników)
Jeśli nadal zastanawiasz się, co warto zobaczyć w Norymberdze, spacer malowniczym Zaułkiem Białoskórników (Weißgerbergasse) to atrakcja obowiązkowa. Po obu stronach ulicy ciągną się budynki o konstrukcji szachulcowej – część jako oryginalna zabudowa średniowieczna, a część jako wynik pieczołowitych renowacji.
Na początku Zaułku Białoskórników znajdziesz dobrą kawiarnię BERGBRAND Kaffeerösterei (Weißgerbergasse 38) serwującą kawę z własnej palarni. Do wyboru – poza klasycznymi kawami, są też metody alternatywne (drip, Chemex). Polecam wstąpić tu na kawę i zza okna zerkać na ten piękny zakątek Norymbergi.
Tradycyjnym zajęciem dawnych mieszkańców ulicy było wytwarzanie skór. Na fasadzie budynku nr 24 możesz współcześnie znaleźć symbole noża i folusza (maszyna do wstępnej obróbki), czyli atrybuty białoskórników. Małe ogródki działających tutaj restauracji ożywiają dodatkowo ulicę, która i tak tętni życiem i przyciąga sporo spacerowiczów i turystów. Blisko stąd do rzeki Pegnitz i średniowiecznej wieży Schlayerturm.
11. Craftmen’s Courtyard (Handwerkerhof)
Craftmen’s Courtyard to kolejna atrakcja Norymbergi, która świetnie oddaje jej średniowieczny charakter kręcący się wokół handlu. W niewielkim, ale uroczym pasażu obok wieży Frauentorturm działają nadal małe warsztaty artystów i rzemieślników, w których możesz się zaopatrzyć w przeróżne, ręcznie robione przedmioty. Znajdziesz tu m.in. wyroby z drewna, skóry, szkła, ceramikę czy szeroki wybór norymberskich pierników.
Wśród kramów działa kilka restauracji, do których możesz zajrzeć w przerwie od zwiedzania (jak np. serwujący kiełbaski norymberskie Bratwurstglöcklein). Tuż obok pasażu Craftsmen’s Courtyard znajdziesz kolejne muzeum warte odwiedzenia, czyli Nowe Muzeum – Muzeum Sztuki i Designu (Neues Museum – Staatliches Museum für Kunst und Design Nürnberg).
12. Podziemna trasa Felsengänge (piwne piwnice)
Norymberskie Stare Miasto jest poprzecinane siecią podziemnych korytarzy, które drążono już od czasów średniowiecznych z ważnych powodów. Miasto słynęło z produkcji dobrego piwa, a ono wymagało sporo miejsca do leżakowania w stałych warunkach atmosferycznych. Nawet czteropoziomowe piwnice zapewniały złotemu trunkowi idealne warunki.
Trasę podziemną Felsengänge możesz zwiedzić z przewodnikiem również w języku angielskim. Zwiedzanie zajmuje ok. 60 minut. Po drodze wysłuchasz m.in. opowieści o produkcji lokalnego piwa i średniowiecznym życiu Norymbergi. Na stronie internetowej sprawdź szczegóły zwiedzania.
W czasie bombardowań Starego Miasta w Norymberdze w 1945 r., podziemna sieć korytarzy zaczęła pełnić funkcję schronów przeciwlotniczych. Wejścia do tuneli zorganizowano maksymalnie daleko od murów kamienic, aby w razie zamienienia się danych budynków w gruzy korzystanie ze schronów było nadal możliwe. Potrzebne przebudowy wykonywali w końcówce II wojny światowej również polscy więźniowie obozów pracy.
13. Mosty i spacery nad rzeką Pegnitz
Przecinająca Stare Miasto w połowie rzeka Pegnitz to ważny element krajobrazu Norymbergi. I chociaż nie imponuje ani rozmiarami, ani czystością, wokół Pegnitz znajdziesz sporo ciekawych terenów spacerowych i ważnych zabytków Norymbergi. Spacer możesz zacząć od stacji metra Wöhrder Wiese i wędrować wzdłuż rzeki aż do murów miejskich w okolicy wieży Schlayerturm.
Jedną z najważniejszych atrakcji nad rzeką Pegnitz jest Szpital Ducha Świętego (Heilig-Geist-Spital), który wybudowano w 1331 r., aby nieść pomoc osobom starszym i schorowanym. Obiekt działa współcześnie jako dom seniora i nie można go zwiedzać wewnątrz. Polecam Ci jednak zajrzeć do restauracji w budynku szpitala, aby poczuć klimat tego miejsca.
Zwróć oczywiście uwagę na mosty na rzece Pegnitz:
- Most Maksymiliana (Maxbrücke) – najstarszy kamienny most Norymbergi przecinający rzekę niedaleko dawnego miejskiego składu wina (Weinstadel), z którego rozciąga się piękny widok na Pegnitz i budynki tuż przy jej brzegach. Nazwano go na część króla Maksymiliana I.
- Most Karola (Karlsbrücke) – zespół dwóch mostów (północny i południowy) łączących obie części Starego Miasta z wyspą Trödelmarkt (Targ Staroci). Część mostu pochodzi z XV wieku i zachowała się do naszych czasów bez większych modyfikacji.
Rzeczna wyspa Trödelmarkt (Targ Staroci) to miejsce, w którym w średniowieczu prowadzono handel świniami. Polecam Ci zajrzenie np. do uroczego sklepiku z artykułami do pieczenia. Na wyspie znajdziesz też Muzeum Bratwursta (Nürnberger Bratwurstmuseum) i Muzeum Kata (Henkerhaus Museum) zajmujące dawny dom miejskiego egzekutora.
- Most Mięsny (Fleischbrücke) – renesansowy most z 1596 r., wzorowany na weneckim moście Rialto. Nazwa norymberskiego mostu nawiązuje do znajdującej się dawniej po sąsiedzku rzeźni. Kawałek dalej rozciąga się rzeczna wyspa Trödelmarkt (Targ Staroci).
Poszukaj na Moście Mięsnym kamiennego wołu – symbolu stoickiego spokoju charakterystycznego dla Frankonii. Wół nigdy “nie zabiera głosu” – nawet gdy dziwi się słyszanym od przechodniów rzeczom. Inicjały pod jego postacią mówią, że ów wół “nigdy nie był cielęciem”.
- Henkersteg i Henkerbrücke – mosty przebiegające przy dawnym budynku miejskiego kata (dzisiejsze Muzeum Kata). Prowadzą z południowej części Starego Miasta do Wieży Wodnej (Wasserturm) i dawnego składu wina (Weinstadel).
Stare Miasto w Norymberdze przecina na dwie, prawie równe części rzeka Pegnitz. Spacerując wzdłuż jej brzegów, tuż obok Rynku Głównego możesz trafić na Fontannę Statku Głupców (Narrenschiffbrunnen), która powstała jako inspiracja drzeworytem Albrechta Dürera.
- Kładka Łańcuchowa (Kettensteg) – zbudowano ją w 1824 r. jako pierwszą w całych Niemczech kładkę wiszącą na łańcuchach. Pierwotnie była znana z tego, że przejście nią wprawiało most w kołysanie. W ostatnich latach odtworzono oryginalną konstrukcję kładki i w końcu znowu można się trochę pobujać. ;)
14. Mury miejskie Norymbergi
W czasie zwiedzania Norymbergi zauważysz pewnie, że centrum miasta otacza zwarty pierścień murów miejskich, które ciągną się przez ponad 4 kilometry. To spora pozostałość po ok. 5-kilometrowych, średniowiecznych murach, które budowano w Norymberdze stopniowo od XII do XVI wieku. Zachowało się nadal aż 71 z pierwotnie 88 wież obronnych – jest więc co “odhaczać”. ;)
Wzdłuż murów miejskich ciągną się pełne zieleni tereny spacerowe. Możesz ruszyć na spacer przy Craftmen’s Courtyard i dojść aż do zamku, przecinając przy okazji rzekę Pegnitz. Przerwę od spacerowania możesz spędzić w herbaciarni Dim Sum albo znanej Ci już kawiarni BERGBRAND.
Wewnątrz Wieży Zmysłów (Turm der Sinne) działa muzeum poświęcone nauce i technice w stylu warszawskiego Centrum Nauki Kopernik (chociaż w znacznie mniejszej formie), gdzie będziesz mógł dotknąć i poeksperymentować z eksponatami. Więcej o zwiedzaniu na stronie internetowej Wieży Zmysłów. Warto zobaczyć jeszcze m.in. gotycką Bramę Zwierzyńca (Tiergärtnertor) i Wieżę Dłużników (Schuldturm), do której trafiali dawniej “mniej wypłacalni” mieszkańcy Norymbergi.
15. Spacery i wycieczki po Norymberdze z lokalnymi przewodnikami
Zauważyłeś pewnie czytając bloga, że preferuję zwiedzanie miast samodzielnie – i to się raczej nie zmieni. Ciekawą opcją jest jednak skorzystanie z wycieczek i spacerów organizowanych przez lokalnych przewodników. W którym czasie możesz poznać sporo miejskich historii i porozmawiać z osobą, która na co dzień mieszka w tym mieście.
Wspólnie z przewodnikiem możesz zwiedzić centrum miasta, ale znalazłem też kilka ciekawych wycieczek m.in. po podziemiach Norymbergi czy po terenach związanych z działalnością partii nazistowskiej w mieście. Gdybym miał wybrać za Ciebie, zainteresowałbym się kilkoma wycieczkami:
- wycieczka po podziemiach Norymbergi – zwiedzając miasto można nie zdać sobie sprawy, że przecięte jest one długą siecią podziemnych korytarzy o ciekawej historii – najlepiej poznać ją z opowieści osoby, która dobrze zna burzliwe dzieje tych miejsc,
- przejazd elektryczną kolejką turystyczną – wiem, że nie brzmi to zbyt poważnie, ale… jeśli masz mało czasu na Norymbergę i chcesz zobaczyć najważniejsze miejsca w którym czasie, najlepiej będzie wskoczyć do tej kolejki albo busa hop-on hop-off,
- spacer po Zeppelin Field – obowiązkowa wycieczka dla osób zainteresowanych współczesną historią z czasów przed i w trakcie II wojny światowej – w końcu Norymberga to jedno z najważniejszych miast dla rozwoju, a potem upadku Rzeszy.
16. Dzielnica Gostenhof i St. Johannis (Johannis-Quarter)
Spróbuj znaleźć czas na wyjście poza mury Starego Miasta w Norymberdze i odwiedziny w mniej popularnych, ale interesujących dzielnicach miasta. Najciekawsze wydały mi się St. Johannis, czyli jeden z najstarszych dystryktów Norymbergi zaraz za średniowiecznymi murami miasta i alternatywny Gostenhof, pełen sklepów vintage i multikulturowej atmosfery.
Zwiedzać różne rejony Norymbergi pomoże Ci strona Nürnberger Quartiere. Włącz ją na telefonie w czasie zwiedzania, żeby poznać lokalne historie związane z dzielnicami i polecane miejscówki. Znajdziesz na niej rejony Weinmarkt, Augustinerhof, Jakobsmarkt, Handwerkerhof, Burgviertel i Lorenzer Platz.
Spacerując po dzielnicy St. Johannis, odwiedź ukryty skarb miasta – malownicze Ogrody Hesperydy (Nürnberger Barockgärten, Hesperidengärten). Może być trudno znalźć wejście – szukaj go od strony ulicy Riesenschritt. Gdy będziesz w tej okolicy, zajrzyj też na cmentarz św. Jana (Johannisfriedhof) i przejdź się nad rzeką Pegnitz parkiem Pegnitzauen.
W alternatywnej dzielnicy Gostenhof wśród zabytkowych kamienic i pełnych zieleni ulic znajdziesz masę sklepów vintage, z rękodziełem i produktami z całego świata. W sklepie ZeroHero możesz zadbać o środowisko kupując zdrową żywność bez opakowań, w sklepie Vinty’s poszukać ładnych ubrań z second-hand, a w edi m. kupić coś drobnego do Twojego pokoju albo mieszkania.
17. Biała Wieża (Weißer Turm) i Fontanna Karuzela Małżeńska (Ehekarussell)
Wejście na stację metra Weißer Turm jest specyficzne, bo prowadzi właśnie przez bramę Białej Wieży i dalej, w podziemne czeluści norymberskiej sieci kolei podziemnej. Biała Wieża to część średniowiecznych obwarowań Norymbergi i rzeczywiście – kiedyś była biała. Trudno było jednak utrzymać kolor jej elewacji i po II wojnie światowej z jej “białości” została już tylko nazwa.
Przy okazji budowy metra w latach 70. XX wieku, przed wieżą musiał powstać niezbyt estetyczny szyb wentylacyjny. Żeby go zamaskować, ogłoszono konkurs na zagospodarowanie terenu i… tak powstała Fontanna Karuzela Małżeńska projektu Jürgen Werbera. Specyficzna rzecz – polecam zobaczyć ją na żywo. ;) Niedaleko stąd również do zabytkowego kościoła św. Elżbiety (Elisabethkirche).
18. Historyczny Bunkier Sztuki (Historischer Kunstbunker)
Historyczny Bunkier Sztuki to ciekawe miejsce w Norymberdze, którego historia przecina się w wielu wątkach z historią Polski czasów II wojny światowej i lat powojennych. Tajny bunkier położony niedaleko Zamku Cesarskiego miał specyficzne zadanie – ukrywano w nim bezcenne (i często zrabowane wcześniej) dzieła sztuki, chroniąc je pod potężną skałą przed skutkami wojny.
Historyczny Bunkier Sztuki (Historischer Kunstbunker) możesz zwiedzić z przewodnikiem. Na stronie internetowej sprawdzisz godziny otwarcia i ceny biletów do atrakcji. Ubierz się ciepło, bo pod ziemią panuje stała temperatura ok. 8°C. Wejście do bunkra znajdziesz niedaleko Domu Albrechta Dürera.
W podziemiach Norymbergi przechowywano m.in. pochodzący z Bazyliki Mariackiej Ołtarz Mariacki autorstwa Wita Stwosza, który Polacy ewakuowali z Krakowa do Sandomierza, aby ostatecznie wpadł w ręce gestapo i SS. Ołtarz pierwotnie trafił do Berlina, ale z uwagi na ogromne związki Wita Stwosza z Norymbergą, trafił na przechowanie do miasta. Ukrywane w bunkrze dzieła sztuki trafiły po wojnie do swoich właścicieli.
19. Planetarium Kopernika (Nicolaus Copernicus Planetarium)
Norymbergę z Toruniem łączą nie tylko tradycje wypiekania najlepszych w Europie pierników (nadal nie wiadomo, które miasto robi to lepiej), ale też zamiłowanie do spoglądania w niebo. W mieście możesz odwiedzić Planetarium Mikołaja Kopernika, w którym działa potężny symulator nieba rozciągający się na kopule planetarium.
W planetarium możesz wziąć udział w naukowym wykładzie, w czasie którego poznasz ciekawostki ze świata eksploracji kosmosu i podszkolisz się trochę z astronomii. Planetarium ma też dużą ofertę filmów i prezentacji dla dzieci. Na stronie internetowej sprawdzisz godziny otwarcia i ceny biletów do planetarium. Nie potrzebujesz jednak biletów, aby wejść do lobby i zajrzeć do kawiarni ze sklepikiem z pamiątkami.
20. Ogród Zoologiczny w Norymberdze (Nürnberg Zoo)
Ogród Zoologiczny w Norymberdze leży we wschodniej części miasta i zajmuje leśny teren z dala od zgiełku centrum, do którego łatwo można dojechać komunikacją miejską. Las Reichswald, w którym znajduje się norymberskie zoo, to kilkusetletnie drzewa, stawy i podmokłe tereny oraz formacje ze skał i piaskowca. Słowem – malowniczy zakątek do spacerowania!
Zaplanuj swoją wizytę w Ogrodzie Zoologicznym w Norymberdze, sprawdzając wcześniej godziny otwarcia i ceny biletów. Możesz podejrzeć karmienie różnych gatunków zwierząt – wszystko rozpisane jest w harmonogramie karmienia.
W ZOO trafisz nawet na krajobraz pustynny, stepowy i oddający mikroklimat tropikalnego lasu deszczowego. W części nazwanej Aquapark obejrzysz z bliska wydry, pingwiny i niedźwiedzie polarne. Nie bez powodu władze ZOO reklamują je jako “krajobrazowy ogród zoologiczny” i jeden z najpiękniejszych takich ogrodów w Europie.
21. Dodatkowe atrakcje, które warto zobaczyć w Norymberdze
Trudno mi wyobrazić sobie, żeby w kilka dni zobaczyć absolutnie wszystkie atrakcje Norymbergi z mojej listy, ale… wierzę w Twoje możliwości! Jeśli zostało Ci jeszcze trochę czasu i szukasz pomysłu na odwiedzenie kolejnych zakątków miasta, polecam Ci zainteresowanie się dodatkowo kilkoma miejscami:
- Opera (Opernhaus Nürnberg) – potężny budynek z 1905 r. zbudowany przy suchej fosie (teraz wykorzystywanej jako teren spacerowy), zaraz za murami miejskimi Norymbergi. Najlepiej zwiedzisz operę, gdy zdecydujesz się na udział w którymś z przedstawień (sprawdź repertuar i zobacz, co będzie grane w czasie Twojego pobytu w mieście).
- Zamek Faberów (Schloss Faber-Castell) – dawna rezydencja rodziny Faber, która jako jedna z najstarszych firm przemysłowych na świecie, zajmuje się od 1761 r. produkcją artykułów piśmienniczych. Do zwiedzania jest zamek, ale możesz również wziąć udział w wycieczce z przewodnikiem opowiadającej o produkcji ołówków (tu znajdziesz szczegóły zwiedzania oraz ceny i godziny otwarcia).
- Zamek Tucherów (Tucherschloss) – letnia rezydencja należąca dawniej do rodziny Tucherów, czyli jednej z najbogatszych kupieckich rodzin Norymbergi. Czasy ich potęgi przypadają na XVI wiek, kiedy to rodzina prowadziła interesy z kupcami z całej Europy. Poza rezydencją, zwiedzić warto też renesansowe ogrody. Sprawdź wcześniej godziny otwarcia i ceny biletów do atrakcji.
Gdzie spać w Norymberdze? Polecane hotele i apartamenty
Gdy udało się nam już wspólnie poznać najważniejsze miejsca i atrakcje Norymbergi, czas skupić się na ważnym punkcie w planowaniu zwiedzania – wyborze wygodnego, dobrze zlokalizowanego i taniego noclegu. Centrum Norymbergi dobrze zwiedza się pieszo, więc dobra lokalizacja hotelu będzie kluczowa dla Twojego komfortu.
Aby ułatwić Ci wybór, przygotowałem oddzielny artykuł o tym, gdzie spać w Norymberdze. Dodatkowo, w tabelce niżej wybrałem dla Ciebie 3 propozycje hoteli i apartamentów, które spełniają moim zdaniem kryteria dobrego noclegu.
Kuchnia i przysmaki Norymbergi – co zjeść w Norymberdze? Z czego słynie Norymberga?
Wizyta w Norymberdze po to, aby zwiedzać atrakcje miasta to tylko jedna z wielu płaszczyzn poznawania miasta, które będziesz miał dostępne. Wybór atrakcji do zobaczenia jest ważny, ale podobnie ważna jest decyzja na temat tego, co i gdzie zjeść w Norymberdze. Szczególnie, że miasto ma wiekowe, kulinarne tradycje.
Norymberga słynie ze swoich pierników (Nürnberger Lebkuchen), szczególnie w wersji świątecznych pierników wypiekanych na opłatku (Elisenlebkuchen). Elizki (Elisen) mają w składzie przyprawy korzenne, orzechy (min. 25%) i tylko ok. 10% mąki. Tradycje piernikowe są tak duże, że wypieki doczekały się unijnego statusu chronionego pochodzenia.
Pierniki możesz kupić w wielu punktach Starego Miasta. W okolicach zamku polecam zajrzeć do Lebküchnerei Düll. Gdy będziesz niedaleko Rynku Głównego, zajrzyj do sklepu Lebkuchen-Schmidt, a w południowej części centrum pierniki czekają na Ciebie w piekarni Woitinek Lebküchnerei Fabrikverkauf (klienci chwalą legendarne pierniki Elisen).
Równie legendarne jak pierniki są kiełbaski norymberskie, które w pewnej restauracji serwuje się… od 1419 roku! Receptura wyrobu kiełbasek pochodzi z XIV wieku – w środku znajdziesz rozdrobnione mięso wieprzowe ze słoniną, doprawione majerankiem, solą i pieprzem. Jedna kiełbaska norymberska ma nie więcej niż 10 cm długości, waży 20-25 g i jest cienka, więc trzy kiełbaski to minimum na mały głód.
Norymberga to Niemcy, a Niemcy to długie tradycje ważenia piwa. Frankonia ma największe na świecie zagęszczenie browarów – jest ich ponad 300! Miasto może się pochwalić podziemną siecią piwnic, w których piwo ważono już od czasów średniowiecznych. Lokalnych wyrobów możesz teraz spróbować odwiedzając lokalne browary – Tucher Traditionsbrauerei, Hausbrauerei Altstadthof czy Schanzenbräu.
Najlepsze restauracje smażą kiełbaski na opalanym drewnem ruszcie. Do kiełbasek podaje się świeży chrzan, kiszoną kapustę i sałatkę ziemniaczaną na zimno. Tradycyjnym daniem ulicznym w Norymberdze jest “Drei im Weckla”, czyli trzy kiełbaski norymberskie podawane w bułce. Brzmi dobrze, ale przez gluten zdecydowałem się na samo mięsko. ;)
Gdzie zjeść w Norymberdze? Polecane restauracje i kawiarnie w mieście
Oferta gastronomiczna miasta jest na tyle rozwinięta, że czasami trudno ostatecznie zdecydować, gdzie zjeść w Norymberdze. Przygotowałem dla Ciebie kilka propozycji miejsc, które sam odwiedziłem lub które przyciągają do siebie dobrymi opiniami gości. Oprócz klasyków z tradycyjną, frankońską kuchnią, znajdziesz też coś bezglutenowego i dobre miejsca na poranną kawę.
- Zum Gulden Stern (Zirkelschmiedsgasse 26) – najstarsza na świecie restauracja serwująca kiełbaski, którą znajdziesz w budynku pochodzącym z 1380 r. Miejsce prowadzone przez polsko-niemiecką rodzinę i kultowy punkt Norymbergi. Kiełbaski przyrządza się tutaj na tradycyjnym ruszcie, a samo mięso pochodzi od okolicznych dostawców. Jeśli gdzieś spróbować kiełbasek po raz pierwszy to zdecydowanie tutaj!
- Wirtshaus Hütt’n (Bergstraße 20) – kolejna tradycyjna, frankońska restauracja o ciekawym wystroju, przypominającym trochę średniowieczną karczmę. Serwują oczywiście norymberskie kiełbaski i szereg frankońskich dań. Kiełbaski smakowały dobrze (i mogę je polecić), ale nie tak dobrze jak w Zum Gulden Stern.
- Die Wirtschafts (Waaggasse 2-6) – restauracja blisko Rynku Głównego, serwująca dania kuchni frankońskiej. W ofercie frankońskie tapas, czyli szeroki wybór ciepłych i zimnych przystawek z lokalnych produktów. Smaczne wina – w sam raz na relaks i uzupełnienie energii w przerwie od zwiedzania.
- Caf (f) e Centrale Constantine (Karlstraße 16) – niewielka, klimatyczna kawiarnia z włoską atmosferą, tuż obok Muzeum Przyszłości i Muzeum Zabawek. Polecam świetne, aromatyczne espresso i flat white, który przypadnie do gustu miłośnikom kaw mlecznych. Niezbyt dużo miejsca do siedzenia.
- Machhörndl Kaffee (Ob. Kieselbergstraße 13) – kawowa miejscówka w dzielnicy Gostenhof, która serwuje nie tylko kawę w sposób tradycyjny, ale również metodami alternatywnymi. Duży wybór ziaren kawy, miła atmosfera. To jedna z najlepszych kawowych miejscówek w mieście.
Transport w Norymberdze – jak korzystać z komunikacji miejskiej?
Komunikacja miejska w Norymberdze składa się z metra (oznaczanego literką “U” od jego niemieckiej nazwy U-Bahn), tramwajów, autobusów i pociągów regionalnych S-Bahn. Całkiem spory wybór jak na półmilionowe miasto. Z turystycznego punktu widzenia znaczenie dla Ciebie będzie miało przede wszystkim metro uzupełniane przez tramwaje.
Stare Miasto będziesz mógł przemierzać pieszo, ale dobrą opcją jest też skorzystanie z linii autobusowej nr 36. Łączy ona wiele ważnych turystyczne punktów miasta i jedzie aż do przystanku Doku-Zentrum (czyli tego przy terenach zjazdów NSDAP). Do tych terenów kursuje też tramwaj nr 8, do którego wsiądziesz przy głównym dworcu kolejowym (Hauptbahnhof).
Wszystkie trzy linie norymberskiego metra zbiegają się na stacjach Hauptbahnhof i Plaerrer, więc idealnym pomysłem jest znalezienie noclegu w Norymberdze w sąsiedztwie jednej z nich (sugeruję Hauptbahnhof). Z punktu widzenia turystów najważniejsze są dwie pierwsze linie metra:
- linia U1 (niebieska) – dojedziesz nią na Stare Miasto (stacje Weisser Turm i Lorenzkirche), do dzielnicy Gostenhof (stacja Gostenhof) i do Pałacu Sprawiedliwości (Baerenschanze),
- linia U2 (czerwona) – zawiezie Cię na norymberskie lotnisko (Flughafen) i w okolice Starego Miasta (na stację Opernhaus na południu i Woehrder Wiese we wschodniej części centrum).
Aby łatwiej odnaleźć się w sieci komunikacji miejskiej Norymbergi, sprawdź wcześniej schemat linii metra i schemat całej sieci transportowej. Gdy zarezerwujesz już hotel, na planach odszukaj najbliższą stację i z niej zaplanuj transport po Norymberdze.
Bilety na komunikację miejską możesz kupić w automatach biletowych oraz przez Internet. Bilety kupowane online są nieco tańsze. Jednorazowy bilet jest ważny 90 minut. Dobrą opcją są bilety weekendowe dostępne w wersji dla jednej osoby (All day ticket solo) i dla grupy do 6 osób (All day ticket plus). Szczegóły i ceny biletów znajdziesz na stronie komunikacji miejskiej.
Nie musisz dodatkowo płacić za komunikację miejską, jeśli kupisz ważną 48 godzin kartę miejską Nürnberg Card. Z kartą masz darmowy wstęp do wielu muzeów i za darmo poruszasz się wszystkimi rodzajami komunikacji miejskiej. Sprawdź szczegółowe informacje o Nürnberg Card.
Jak dojechać z lotniska w Norymberdze do centrum miasta?
Lotnisko w Norymberdze jest połączone z centrum miasta linią metra U2. Stację metra znajdziesz bezpośrednio przed wejściem do terminala lotniska. Podróż metrem z lotniskowej stacji Flughafen do centrum zajmuje ok. 15 minut. Zajmij miejsce na samym początku pociągu, żeby móc oglądać trasę sprzed przedniej szyby – metro w Norymberdze jest automatyczne i jeśli bez maszynistów.
Siatkę połączeń z lotniska w Norymberdze oraz ważne informacje dla osób podróżujących z tego miejsca znajdziesz na stronie Airport Nuernberg.
Jeśli kupisz bilet papierowy na przejazd metrem w automacie znajdującym się przed wejściem na stację, pamiętaj o tym, żeby skasować go w kasownikach tuż przy schodach ruchomych na stację. W pociągach nie ma kasowników, a nieskasowany bilet jest nieważny. Jeśli linia metra U2 nie jedzie dokładnie tam, gdzie chcesz, możesz się przesiąść na inne linie metra, tramajów i autobusów na stacji Hauptbahnhof.
Jak dojechać do Norymbergi?
Do Norymbergi możesz wygodnie dojechać samochodem, szczególnie z południowo-zachodniej części Polski. Zaoszczędzić czas pozwolą Ci bezpośrednie loty Ryanair z Krakowa do Norymbergi. W ok. 1,5 godziny dolecisz do lotniska położonego blisko centrum Norymbergi, a podróż metrem na Stare Miasto zajmie Ci ok. 15-20 minut.
Stacja metra (linia U2) znajduje się tuż przy wejściu do terminalu lotniska, więc nie będziesz musiał tracić dużo energii na jej znalezienie. Podróż samolotem będzie też prawdopodobnie lepszym wyjściem dla portfela – szczególnie, jeśli do miasta wybierasz się w małej grupie. Kup kartę miejską, która da Ci darmowy dostęp do komunikacji miejskiej i wstęp do wielu muzeów.
Gdzie zaparkować w Norymberdze?
Parkowanie w Norymberdze proponuję ograniczyć do znalezienia hotelu lub apartamentu, który oferuje dla swoich gości darmowe miejsca parkingowe. Przemieszczanie się po mieście komunikacją miejską i pieszo jest bardzo wygodne – angażowanie w to samochodu jest niepotrzebne ani dla środowiska, ani dla Twojego portfela.
Jeśli jednak będziesz chciał zaparkować w centrum Norymbergi, znajdziesz tam kilka piętrowych parkingów. Sprawdź Adler Parking Garage (Adlerstraße 4), Parking Garage Hauptmarkt (Augustinerstraße 4) czy Parking Garage Sterntor (Grasersgasse 25) niedaleko dworca kolejowego.
Procesy norymberskie – dlaczego o Norymberdze słyszał cały świat?
Procesy norymberskie to wątek, który przyciąga do Norymbergi rzesze turystów. Dla wielu przyjezdnych to jedyne skojarzenie z miastem, które jak zauważyłeś już pewnie po artykule, ma do zaoferowania znacznie więcej. Skąd jednak bierze się to jednorodne skojarzenie?
Norymberga przed II wojną światową było miastem-symbolem rodzącej się potęgi nazistów. To właśnie to miejsce wybrano na coroczne, huczne zjazdy partii NSDAP. Organizowano parady wojskowe i na terenach Zeppelinfeld zaczęto budować gmach Hali Kongresowej, wyglądający jak rzymskie Koloseum, jednak przewyższający je rozmiarem. Tu ogłoszono antysemickie ustawy norymberskie zabierające Żydom szereg podstawowych praw społecznych.
Decyzja o rozprawieniu się z niemieckimi zbrodniami właśnie w Norymberdze, poza względami praktycznymi, miała też prawdopodobnie znaczenie symboliczne. Na Pałac Sprawiedliwości skierowały się oczy całego świata, który wyczekiwał sprawiedliwych wyroków na Hermanie Goeringu, Rudolfie Hessie i innych niemieckich zbrodniarzach kierujących działaniami wojennymi.
Norymberga współcześnie stara się pokazać, jak ważne są dla niej prawa człowieka i wolność jednostki. Jednym z symboli tego podejścia jest przypominająca o ochronie praw człowieka Droga Praw Człowieka czy przyznawanie co dwa lata Międzynarodowej Norymberskiej Nagrody Praw Człowieka.
Co jeszcze powinienem przeczytać?
Skoro wybierasz się do Norymbergi i zająłeś się planowaniem podróży, może Ci się przydać kilka artykułów z praktycznymi wskazówkami. Pomyślałem też, że mogą Cię zainteresować inne ciekawe kierunki podróży, z których będziesz mógł skorzystać przy następnej okazji.
Poznałeś właśnie moją listę najciekawszych atrakcji, miejsc i zabytków w Norymberdze. Teraz pozostaje Ci zadecydować, które z nich umieścisz w swoim planie zwiedzania miasta. Mam nadzieję, że udało mi się pokazać Ci kilka oblicz Norymbergi – interesującego miasta, którego popularność wśród polskich turystów będzie tylko rosła. Życzę Ci dobrych decyzji o tym, co warto zobaczyć w Norymberdze i… udanej podróży!
Artykuł powstał we współpracy z Norymbergą, na której zaproszenie przyjechaliśmy zwiedzać miasto przez kilka dni. Dzięki takiej współpracy możliwy jest rozwój bloga i otwieranie się na nowe lokalizacje. Jeśli jesteś zainteresowany podobną współpracą z moim blogiem, odwiedź stronę Współpraca i poznaj szczegóły.