Toruń: 32 atrakcje, które WARTO zobaczyć w 1 dzień i weekend

Kopernik, pierniki, gotycka starówka na liście światowego dziedzictwa UNESCO i ogromny fort otaczający miasto – to atuty, które przyciągają turystów do leżącego nad Wisłą Torunia. Zwiedzanie da Ci poczucie, że atrakcje i miejsca, które warto zobaczyć w Toruniu, praktycznie się nie kończą. Każda uliczka to kolejny epizod i wątek historii, który sięga nawet setek lat wstecz. Aby zwiedzało Ci się Toruń wygodniej, przygotowałem listę 31 atrakcji, które powinieneś zwiedzić w mieście.

Co znajdziesz w artykule?

• interaktywna mapa atrakcji Torunia,
• lista atrakcji i miejsc, które warto zobaczyć w Toruniu,
• nietypowe i mniej oczywiste atrakcje Torunia poza średniowiecznym centrum,
• najlepsze restauracje i kawiarnie, do których warto zajrzeć,
• sprawdzone miejsca noclegowe w dobrej lokalizacji,
• transport i przemieszczanie się po Toruniu.

1. Rynek Staromiejski z Pomnikiem Kopernika

Sercem wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO średniowiecznego zespołu miejskiego Torunia jest Rynek Staromiejski, wytyczony w połowie XIII wieku. Stare Miasto, dawniej stanowiące odrębną jednostkę i oddzielone od Nowego Miasta dziś już zasypaną fosą, to historyczna perełka, którą może się pochwalić niewiele europejskich miast.

Lokowane w 1233 r. i należące do związku miast Hanza Stare Miasto było jednym z najbogatszych polskich miast aż do czasów rozbiorów. Rynek z potężnym ratuszem był sercem tego miasta – tu podejmowano najważniejsze decyzje dla rozwoju handlu i kierowaną pracą portu, który miał bezpośredni dostęp do Morza Bałtyckiego. Rynek był też głównym placem targowym miasta.

Na pewno znacie ten kadr – wysoka wieża w tle i pomnik Mikołaja Kopernika na pierwszym planie. To jedno z najchętniej fotografowanych miejsc w Toruniu. Pomnik wielkiego astronoma odsłonięto w 1853 r. i przyozdobiono go napisem “Nicolaus Copernicus Thorunensis. Terrae motor, Solis Caelique stator“, który oznacza “Mikołaj Kopernik Torunianin. Ruszył Ziemię, wstrzymał Słońce i Niebo”. Koniecznie zrób sobie zdjęcie z Mikołajem. ;)

2. Zabytkowe budynki toruńskiego Rynku

W zachodniej części Rynku znajdziesz budowany w atmosferze konfliktu między ewangelikami a katolikami kościół pw. Ducha Świętego z XVIII wieku. Jego wieżę dobudowano dopiero 140 lat później. Tuż obok stoi neogotycki gmach Poczty Głównej z końcówki XIX wieku. Rzuć okiem na bogato zdobione drzwi z portalami oraz czerwone i zielone, glazurowane cegły dookoła okien.

Tradycyjnie pierniki kupuje się w Dworze Artusa – budynku, w którym w XV wieku zaprzysiężono drugi pokój toruński. Neorenesansowa forma Dworu Artusa powstała w końcówce XIX wieku i gościła w swoich murach m.in. Józefa Piłsudskiego, Ignacego Mościckiego i Józefa Hallera. Na parterze budynku działa sklep firmowy Kopernik Toruń z dużym wyborem pierników.

Stojący na Rynku Pomnik Flisaka przypomina o flisaku Iwo, który według miejskiej legendy zajmował się spławem drewna do Gdańska, a Toruń był jego popularnym miejscem odpoczynku. Gdy miasto nawiedziła plaga żab, to Iwo i dźwięk jego skrzypiec pozwoliły wyprowadzić żaby z miasta do dzielnicy Mokre, gdzie osiedliły się na podmokłych terenach.

Na Rynku znajdziesz też rzeźbę osiołka (tuż obok pomnika Kopernika) przypominającego o wyrafinowanych karach wymierzanych dawniej w Toruniu oraz Pomnik Filusia – upamiętnienie wybitnego polskiego rysownika Zbigniewa Lengrena. W Przekroju publikował on komiks poświęcony profesorowi Filutkowi i jego psu Filusiu.

3. Kościół mariacki – Kościół Rzymskokatolicki pw. Wniebowzięcia NMP

Toruński kościół mariacki (a tak naprawdę: Kościół Rzymskokatolicki pw. Wniebowzięcia NMP i bł. ks. Stefana Wincentego Frelichowskiego, ale nie podejmuję się powtarzania tej nazwy raz jeszcze ;), to jedna z największych i najwybitniejszych gotyckich świątyń w Polsce. We wnętrzach zachowało się wiele bezcennych zabytków.

Należą do nich m.in. gotyckie polichromie, pochodzące z XV wieku drewniane stalle (czyli ławki ustawione przy bocznych ścianach prezbiterium), jeden z najstarszych krzyżackich dzwonów z 1383 r. i najstarsze polskie organy z 1609 r. I chociaż turyści nie mają do niego wstępu, warto wiedzieć też o mauzoleum Anny Wazówny – siostry króla Zygmunta III Wazy.

4. Ratusz Staromiejski – Muzeum Okręgowe

O ile sercem średniowiecznego Torunia jest Rynek Staromiejski, tak sercem Rynku jest majestatyczny Ratusz z 40-metrową wieżą ratuszową. Gmach Ratusza powstawał na przełomie XIII i XIV wieku w miejscu dawnych sukiennic, a później kilkukrotnie go przebudowywano. Na jego budowę zgodził się Konrad Wallenrod – wielki mistrz zakonu krzyżackiego i… bohater powieści Adama Mickiewicza.

Nasze wyobrażanie o tym, jak wyglądał Kopernik (prawdopodobnie błędne) zawdzięczamy portretowi mistrza z 1585 r., który wisi w Sali Wielkiej Muzeum Okręgowego w Toruniu. Placówka ma siedzibę właśnie w budynku Ratusza Staromiejskiego. Na parterze możesz obejrzeć Galerię Sztuki Gotyckiej z największym zbiorem toruńskich witraży pochodzących z XIV wieku.

W ramach zwiedzania muzeum zobaczysz też wystawę toruńskich monet pochodzących nawet z XIII wieku, galerię malarstwa polskiego, a przede wszystkim piękne wnętrza toruńskiego ratusza. Zwróć uwagę na drewniane belki stropowe i moich faworytów – drewniane, bogato zdobione drzwi do kilku sal muzeum.

5. Wieża Ratuszowa – punkt widokowy na Stare Miasto

Na Toruń z góry możesz popatrzeć z otwartego tarasu widokowego na wieży ratuszowej. Polecam wejść tam wieczorem – turystów może być trochę mniej, a promienie zachodzącego Słońca idealnie oświetlą toruńską starówkę.

Z wieży ratuszowej doskonale widać Wisłę, Stare i Nowe Miasto, ale też dalej położone dzielnice Torunia. Jeśli trafisz na dzień z dobrą widocznością, perspektywa będzie jeszcze dalsza i ciekawsza. ;)

6. Dom Mikołaja Kopernika

Czym byłaby wizyta w średniowiecznym Toruniu, jeśli nie zakładałaby zajrzenia do domu największego z Torunian? Przy ulicy (nomen omen) Mikołaja Kopernika stoi pochodząca z 1370 r. kamienica, w której przypuszczalnie urodził się nasz wielki astronom. Spędził w niej prawdopodobnie pierwszych 7 lat swojego życia, a później rodzina Koperników ją sprzedała.

W kamienicy działa muzeum “Dom Mikołaja Kopernika”, które skupia się na trzech wątkach: życiu i twórczości samego Kopernika, dawnej i współczesnej nauce oraz codziennym życiu mieszczańskich rodzin w średniowieczu. Wizyta w domu to miłe przeżycie, bo miejsce jest wyjątkowe – tzw. spichlerzodom, który był jednocześnie miejscem do mieszkania, jak i magazynem dla rodziny.

Wizyta w Domu Mikołaja Kopernika to dobrze zainwestowany czas. Ekspozycja dotycząca nauki i mieszczaństwa mogłaby być nudna i przewidywalna, ale ta toruńska wciąga i zachęca do dokładnego zwiedzania kolejnych sal. Jest multimedialnie, informacje są spójne i nierozwleczone, a wiele z nich zostaje w głowie na długo. Dom Kopernika możesz zwiedzić z audioprzewodnikiem, którego wykupisz w kasie biletowej.

7. Muzeum Toruńskiego Piernika i Żywe Muzeum Piernika

Można zaryzykować stwierdzenie, że to pierniki zdecydowały o potędze średniowiecznego Torunia. O tajemniczym przysmaku z jeszcze bardziej tajemniczego ciasta wiedziała cała Europa, ale sekret tworzenia pierników należał wyłącznie do toruńskich piekarzy. Składające się z mąki, miodu i drogocennych przypraw korzennych ciasto piernikowe dojrzewało w piwnicach Torunia i często przechodziło jako spadek z pokolenia na pokolenie.

Pierniki były nie tylko wspaniałymi i drogimi słodkościami, ale służyły jako upominki dla najważniejszych postaci ówczesnych czasów. Na ręce carycy Katarzyny II Toruń złożył piernika o wymiarach… 2 m na 30 cm. Jeśli ktoś otrzymywał piernik, był to jasny znak, że Toruń chce zrobić na tej osobie duże wrażenie. Do dzisiaj lokalną tradycją jest wręczanie nowożeńcom nie kwiatów, a właśnie pierników.

W Muzeum Toruńskiego Piernika, mieszczącym się w XIX-wiecznej fabryce pierników poznasz trzy etapy tworzenia piernikowych dzieł sztuki – przyrządzanie ciasta według sekretnej receptury, przygotowanie drewnianych form, a na końcu zdobienie gotowych pierników. Pamiętające jeszcze średniowiecze formy do pieczenia pierników i kolekcja dawnych opakowań to moje ulubione części ekspozycji. W czasie zwiedzania możesz spróbować pierników o najbardziej rozpoznawalnym kształcie, czyli katarzynek.

Drugim miejscem dotyczącym pierników, które warto odwiedzić, jest Żywe Muzeum Piernika. Kluczem wizyty w tym miejscu są piernikowe warsztaty kierowane przede wszystkim do dzieci. Rodziny spędzą tu przyjemnie czas, a po wizycie wyjdą na miasto z piernikami, które sami przygotowali. Dzięki nieszablonowej ekspozycji, muzeum zdobyło szereg wyróżnień.

O piernikowej tradycji Torunia przypomina Pomnik Piekarnikarki Toruńskiej, który ustawiono na początku ulicy Małe Garbary, niedaleko Muzeum Toruńskiego Piernika. Piernikowe zakupy zrobisz w wielu punktach miasta, m.in. w sklepach firmowych Kopernik Toruń w Dworze Artusa, przy Muzeum Toruńskiego Piernika oraz wielu większych i mniejszych sklepach na Starym i Nowym Mieście.

8. Rynek Nowomiejski i kościół św. Jakuba

Nowe Miasto w Toruniu przez wiele lat było oddzielną i niezależną od Starego Miasta jednostką. Powstało już 31 lat po lokacji Starego Miasta, jako odpowiedź na przerastający oczekiwania, dynamiczny rozwój Torunia. Miasta oddzielała płynąca w miejscu dzisiejszej ulicy Podmurnej fosa miejska oraz mury obronne.

Nowe Miasto było od starszego sąsiada znacznie uboższe. Nie trudniło się międzynarodowym handlem i nie miało bezpośredniego dostępu do Wisły. Zwróć uwagę na układ ulic – o ile te staromiejskie są prostopadłe do Wisły i prowadzą w jej stronę, nowomiejskie do brzegów nie docierają. Mieszkańcy Nowego Miasta byli głównie rzemieślnikami i rękodzielnikami, co uzupełniało się z handlowym charakterem Starego Miasta.

W 1454 r. połączono oba miasta i stworzono silny, zjednoczony Toruń – jedno z najbogatszych i najważniejszych miast tej części Europy. Różnice widać jednak do dzisiaj, szczególnie porównując bogactwo i majestatyczność architektury. Pożary nie oszczędzały Nowego Miasta, przez co oryginalnych kamienic zachowało się niewiele, a większość stanową teraz budynki przebudowane w XIX wieku.

Przy Rynku Nowomiejskim możesz zobaczyć założoną w XVII wieku Aptekę pod Lwem. Gdy w XXI wieku zamknięto dwie starsze apteki w mieście, ta “Pod Lwem” została oficjalnie najstarszą toruńską apteką. Nad wejściem do budynku zauważysz pozłacanego lwa, pamiętającego jeszcze czasy założenia apteki.

Niedaleko działa założona jeszcze w XV wieku gospoda “Pod Modrym Fartuchem”, w której bywał m.in. król Jan Olbracht. Możliwe, że w 1807 r. zajrzał tutaj na łyk miodu i dobrego piwa sam Napoleon Bonaparte. Na fali małego głodu możesz tu zajrzeć na maślaną bułę i chleb własnego wypieku.

W centralnym punkcie placu stoi dawny kościół ewangelicki pw. Trójcy Świętej z XIX wieku, który był wcześniej siedzibą władz Nowego Miasta. Po połączeniu się obu części Torunia, miejsce to straciło na znaczeniu – najpierw stało się pomocniczą siedzibą władz, później magazynem handlowym, a wreszcie ewangelickim zborem (w międzyczasie rozebranym i zbudowanym na nowo).

Ze wschodniej części Rynku Nowomiejskiego wyłania się kościół św. Jakuba, którego historia sięga XIV wieku. To jedna z najważniejszych, średniowiecznych świątyń, które zachowały się we współczesnej Polsce. W tym kościele można się natknąć na malowidło z wizerunkiem diabła. Trafiają na niego podobno tylko ci, którzy nie są w kościele wystarczająco skupieni. Ja go zauważyłem od razu… ;)

Cennych zabytków w kościele św. Jakuba nie brakuje. Warto obejrzeć obraz Pasji Chrystusowej z XV wieku, gotycki krzyż z XIV wieku, obraz “Sąd Ostateczny” Antona Möllera z 1603 r. czy obraz “Ukrzyżowanie” toruńskiego artysty Strobla z 1634 r. Szwedzi w czasie potopu szwedzkiego zrabowali z kościoła dwa ogromne dzwony – jeden z nich można znaleźć w katedrze w Uppsali.

9. Kamienica pod Gwiazdą

Wędrując po Rynku Staromiejskim zwrócisz pewnie uwagę na Kamienicę pod Gwiazdą, której szczyt elewacji zdobi… złota gwiazda. Jej fasada i wnętrza to jedne z najciekawszych reprezentantów dawnej architektury mieszczańskiej Torunia. Budynek powstał w końcówce XIII wieku – ma więc ponad 700 lat! Na przestrzeni lat kilka razy go przebudowywano i remontowano.

Gdy tylko wejdziesz do środka, aby kupić bilety wstępu do mieszczącego się tutaj Muzeum Sztuki Dalekiego Wschodu, w oczy rzucą Ci się przepiękne, kręcone schody wykonane z drewna, które powstały w 1697 r. To dzieło sztuki nadal wygląda niesamowicie, chociaż ma już ponad 300 lat.

W Kamienicy pod Gwiazdą zobaczysz wystawę “Świat Orientu” z eksponatami pochodzącymi z dalekiej Azji. Różnorodność jest spora – od obrazów i ceramiki, po miecze i elementy uzbrojenia samurajów. Latem możesz też odwiedzić ogród orientalny z herbaciarnią.

10. Katedra pw. św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty (katedra św. Janów)

Katedra pw. św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty, zwana przez Torunian w skrócie “katedrą św. Janów”, to najstarszy i najważniejszy kościół Torunia. Gotycką, halową świątynię zaczęto budować w XIII wieku, a obecny kształt uzyskała w XV wieku. Budowa zajęła więc ponad 200 lat.

Katedra robi monumentalne wrażenie. Sklepienie krzyżowe wewnątrz świątyni znajduje się na wysokości 27 metrów. Gdyby tego było mało, nad kościołem góruje 52-metrowa wieża, na której szczycie znajdziesz punkt widokowy. Nie będzie jednak łatwo – zanim się tam wdrapiesz, do pokonania będziesz miał ponad 200 schodów.

W trakcie wspinaczki zauważysz ogromny dzwon. To Tuba Dei, czyli Trąba Boga – ważący 7,5 tony, największy średniowieczny dzwon w Europie Środkowej. Zawieszono go w katedrze św. Janów na początku XVII wieku. Sama katedra jest pełna zabytków pamiętających odległe czasy średniowiecza.

W kościele znajdziesz rzeźby, witraże i malowidła z XIV wieku, ołtarz główny z 1506 r. czy zegar flisaczy (Digitus Dei, czyli Palec Boży) z XV wieku z tarczą o średnicy 5 metrów. Zegar skierowany w stronę Wisły, aby informował osoby pracujące na rzece o tym, w którym momencie dnia się właśnie znajdują.

11. Bramy, mury i spichrze gotyckiej Starówki

Imponujący średniowieczny zespół miejski Torunia to tylko niewielka część dawnej potęgi miasta. Z 12 bram miejskich do dzisiaj zachowały się 3, z aż 54 baszt obronnych tylko 9, a ciągnące się przez 3 kilometry mury miejskie mają dzisiaj niespełna kilometr. Powód jest oczywisty – działania wojenne w różnych epokach, w tym niszczycielski dla miasta potop szwedzki.

Warto, abyś w ramach spacerów po średniowiecznym Toruniu zajrzał w okolicę XIV-wiecznej Bramy Klasztornej, pod którą od 1943 r. znalazł się schron przeciwlotniczy. Dzisiaj nazywa się go Bunkrem-Wisła i można go zwiedzać. Szczegóły zwiedzania znajdziesz na stronie internetowej.

Kolejna z zachowanych bram – Brama Mostowa, prowadziła dawniej do drewnianego mostu na Wiśle, który w XV wieku był jednym z nielicznych obiektów, pozwalającym przekroczyć rzekę. Samą bramę zbudowano w 1432 r., a w XIX wieku przebudowano ją dodając strop przeciwbombowy.

Przetrwała również Brama Żeglarska pochodząca z XIV wieku, która w tamtych czasach była główną, reprezentacyjną bramą miejską. Tutaj władze miejskie witały monarchów i ważnych gości (którym zazwyczaj w prezencie wręczano toruńskie pierniki).

Dobrze zachowaną basztą jest Baszta Wartownia, której częścią jest tzw. Dwór Mieszczański (dawna rezydencja Bractwa Świętego Jerzego). Baszta była pierwotnie częścią zamku krzyżackiego i jest najstarszą z zachowanych baszt miasta. Zbudowano ją w XIII wieku.

Przy ulicy Podmurnej znajdziesz jeszcze XIII-wieczne baszty Koci Łeb (nazwa pochodzi od legendarnego kota, który ostrzegł Torunian przez atakiem Szwedów) i Monstrancja (jedyna zbudowana na planie ośmioboku, a nie czworoboku jak pozostałe).

Wędrując Bulwarem Filadelfijskim wzdłuż Wisły, trafisz na basztę Gołębnik zbudowaną na początku XIV wieku. Mierząca prawie 20 metrów, jest najwyższym punktem ciągnących się nad rzeką murów miejskich. W XIX wieku baszta posiadała półki dla gołębi pocztowych obsługujących dawną formę SMSów między toruńskimi fortami, stąd jej swojska nazwa. Zwróć też uwagę na basztę Żuraw niedaleko Bramy Mostowej.

W Toruniu zachowało się wiele spichrzów służących dawniej potrzebom portu. W czasach świetności Hanzy i Torunia, w mieście było ich ponad 100. Lokalizowano je głównie na Starym Mieście, bo to ono było centrum toruńskiego handlu. Jednym z najbardziej okazałych jest ten przy ul. Piekary 4 (z XIV wieku). Kolejny stoi tuż obok, przy ul. Piekary 2 (z początku XVII wieku).

Zerknij również na Mostową 1, gdzie stoi biały Spichrz Szwedzki, w którym znajduje się dzisiaj wysoko oceniany Hotel Spichrz. Po przerzuceniu z niego ganku do baszty Żuraw, stał się jednym z największych w Polsce. Spichrzem był również Dom Eskenów na ul. Łaziennej (więcej o nim niżej), który przekształcono współcześnie na Muzeum Historii Torunia.

12. Kamienice, muzea i zakamarki Starego i Nowego Miasta

Toruńskie Stare Miasto to spore wyzwanie dla blogera – trudno jest zebrać w zwarty sposób wszystkie jego atrakcje i ciekawe zakamarki. Po kilku dniach wędrówek chyba każdą uliczką Starówki, zebrałem jednak dla Ciebie kilka punktów, o które zdecydowanie warto zahaczyć przy okazji zwiedzania Torunia.

Nie wiedziałem, że to kiedyś napiszę, ale polecam Ci… zajrzeć do Biedronki. Przy ulicy Szerokiej działa jeden z tysięcy sklepów sieci Biedronka, ale ten konkretny punkt ma w sobie coś wyjątkowego. Wchodząc na I piętro sklepu i kierując się w stronę orzechów, na ścianach zobaczysz przepiękne freski.

W północnej części centrum Torunia, niedaleko teatru im. Wilama Horzycy, znajdziesz dwie połączone kamienice gotyckie z końca XIV wieku. To tzw. kamienice Rösnera należące w XVIII wieku do ówczesnego burmistrza Torunia. Oko przyciągają piękne fasady zdobione motywami roślinnymi.

Przy Rynku Staromiejskim 7 możesz też zwrócić uwagę na pałac Jakuba Meissnera – obiekt zbudowany w 1739 r. na zlecenie burmistrza Torunia. Wędrując dalej, zajrzyj na ulicę Most Pauliński. To ciekawe miejsce, które dawniej było mostem łączącym Stare i Nowe Miasto. Dzisiaj to zwykła ulica, a na pozostałościach mostu stoi budynek nr 2/10.

W poszukiwaniu ciekawej architektury – nie tylko gotyckiej, ale również neobarokowej i secesyjnej, zajrzyj na ulice Małe Garbary i Wielkie Garbary. Przy Wielkich Garbarach 7 znajdziesz dawny szpital św. Piotra i Pawła mieszczący się w trzech kamienicach – odpowiednio renesansowej, gotyckiej i barokowej. Pod numerem 17 stoi kamienica Leopolda Labbesa, czyli pierwsza secesyjna kamienica w Toruniu.

Muzea na Starym Mieście w Toruniu

Poza znanymi i obleganymi przez turystów muzeami, w obrębie Starego Miasta w Toruniu trafisz też na kilka mniejszych obiektów, które mogą Cię zainteresować. Na liście poniżej znajdziesz ich krótkie opisy – wystarczą Ci, aby zdecydować, czy chcesz do nich zaglądać.

• Muzeum Dom PRL-u – miejsce, w którym można cofnąć się do słusznie minionych lat dawnego ustroju. Ekspozycja prezentuje zaaranżowane pokoje typowego dla PRL mieszkania – pełnego ubrań, mebli i przedmiotów codziennego użytku. Więcej o zwiedzaniu na fanpage atrakcji.

• Muzeum Zabawek i Bajek – zbiór ponad 1000 zabawek pochodzących nawet z XIX wieku. Dobre miejsce nie tylko dla dzieci, ale również dla dorosłych chcących przeżyć sentymentalną podróż do czasów dzieciństwa w PRL. Ceny biletów i godziny otwarcia sprawdzisz na stronie internetowej muzeum.

• Dom Legend Toruńskich – jeśli lubisz legendy i miejskie mity, wizyta w Domu Legend Toruńskich jest obowiązkowa. W 45 minut poznasz kilka ciekawych opowieści, które wpisały się na stałe w tożsamość Torunia. Więcej o zwiedzaniu na stronie internetowej Domu.

• Muzeum Rycerzy i Żołnierzyków – muzeum znajdujące się w budynku z XV wieku prezentuje dwie ekspozycje. Jedna jest poświęcona wyglądowi i wyposażeniu polskich wojsk od X do XVIII wieku, a druga – figurkom żołnierzyków z lat 1960 – 1994, których udało się uzbierać ponad dwa tysiące. Szczegóły zwiedzania znajdziesz na stronie internetowej.

• Interaktywne Muzeum Witraży “NISZA” – Toruń to miasto znane ze swoich tradycji wytwarzania witraży. W muzeum dowiesz się, w jaki sposób powstają te niesamowite dzieła sztuki. Można wziąć udział w trwających kilka godzin warsztatach witrażowych. Więcej na stronie internetowej.

13. Krzywa Wieża

Toruń może pochwalić się jedną z dwóch polskich krzywych wież – z drugiej mogą być dumni mieszkańcy dolnośląskich Ząbkowic Śląskich. Toruńska Krzywa Wieża to jedna z 54 baszt obronnych, która pewnego razu postanowiła wykorzystać niestabilny grunt pod swoimi fundamentami i… nieco się skrzywić.

Krzywa Wieża ma 15 metrów wysokości i odchyla się od pionu o niespełna 1,5 metra. Oczywiście wokół jej krzywizny powstało kilka legend (w tym taka o Wiśle krzyczącej “To ruń!” do biednej baszty). Prawda jest jednak prozaiczna. Budowanie na podmokłym terenie może prowadzić do tego, co widzimy dzisiaj jako jedną z najbardziej osobliwych atrakcji miasta.

Nie zapomnij zrobić jej zdjęcia, które uwidoczni to pochylenie. Krzywa Wieża, obok pomnika Kopernika, jest jednym z najchętniej fotografowanych obiektów w Toruniu. Przyciąga też dużo wycieczek, więc jeśli chcesz uniknąć tłumów, przyjdź tutaj rano lub późnym popołudniem.

14. Muzeum Historii Torunia (Dom Eskenów)

Zbudowany pierwotnie dla toruńskiego burmistrza Henryka Hitfelda gotycki pałac mieszczański został w XVI wieku kupiony przez rodzinę Eskenów (dlatego o budynku przy ul. Łaziennej 16 mówi się dzisiaj “Dom Eskenów”). W XIX wieku przerobiono go na spichrz, a już w XX wieku stał się Muzeum Historii Torunia.

W muzeum możesz na kolejnych piętrach poznać burzliwą i wielowiekową historię miasta. Jest ciekawie i nieprzytłaczająco – w 1,5 godziny można przyswoić sporo informacji o Toruniu i zwiedzać go później bardziej świadomie. Im wyższe piętro muzeum, tym mocniej zbliżamy się w opowieści do współczesności, kończąc na sali poświęconej PRL.

Stojący w cieniu wielkiego sąsiada – katedry św. Janów – Dom Eskenów to miejsce ważne dla dociekliwych turystów, którzy chcą nie tylko oglądać, ale też zrozumieć Toruń. Jeśli będziesz miał taką możliwość, zacznij przygodę z miastem właśnie od Muzeum Historii Torunia. Ja bawiłem się tu świetnie.

15. Rejsy statkami wycieczkowymi po Wiśle

A skoro zegar na katedrze św. Janów służył tym, co na Wiśle, również Tobie polecam przejście na Bulwar Filadelfijski i spacer wzdłuż murów miejskich Torunia. W czasach Hanzy docierały tu pełnomorskie statki handlowe. Spod Bramy Klasztornej odpływają statki wycieczkowe po Wiśle. Taki rejs może być ciekawym wzbogaceniem pieszej wycieczki po Toruniu i polecam go szczególnie przy dobrej pogodzie.

W czasie 40-minutowego rejsu będziesz mógł zobaczyć z poziomu Wisły całą zabudową przybrzeżną średniowiecznego zespołu miejskiego Torunia i dziką, południową stronę miasta z Kępą Bazarową i ruinami zamku Dybów.

16. Pałac Dąmbskich

Jeśli spacerując ulicą Żeglarską rzuci Ci się w oczy bogato zdobiona roślinnymi motywami fasada, dotarłeś pod Pałac Dąmbskich. Do XVIII wieku był wykorzystywaną okazjonalnie, prywatną rezydencją majętnej rodziny biskupa kujawskiego Stanisława Dąmbskiego.

Budynek zbudowano pierwotnie jako gotycki, następnie przebudowano na barokowy, a w latach 1874-1887 kolejną przebudową zniszczono jego barokowy charakter, umieszczając w nim kasyno oficerskie. Pod koniec XX wieku przywrócono mu na szczęście oryginalny wygląd fasady. Poza bogatą fasadą, warto zwrócić uwagę na pełen ornamentów portal i parterowy taras (tzw. przedproże).

17. Ruiny zamku krzyżackiego

Na liście światowego dziedzictwa UNESCO znalazło się nie tylko Stare i Nowe Miasto Torunia, ale również ruiny dawnego zamku krzyżackiego położonego tuż nad brzegiem Wisły. W rejonie zamku doszukano się pierwszych śladów osadnictwa na terenie współczesnego Torunia, sięgającego nawet 1100 r. p.n.e.

Toruń to więc miasto dwóch zamków – poza zamkiem krzyżackim, po drugiej stronie Wisły znajdziesz ruiny zamku Dybów, do których jeszcze dotrzemy. Zamek krzyżacki w Toruniu był dla Krzyżaków miejscem, z którego wyruszały ataki w kierunku Prus.

Jako dowód nieposłuszeństwa Torunian względem zakonu, w 1454 r. zamek został przez mieszczan zdobyty (co było początkiem wojny polsko-krzyżackiej). W czasie wojny zamek ucierpiał, a później rada miejska Torunia zadecydowała o jego rozbiórce, nie chcąc stwarzać dobrych warunków do stacjonowania w mieście jakichkolwiek wojsk.

Świetnie zachowało się gdanisko zamku wraz z wieżą, obok których możesz przejść wędrując ulicą Przedzamcze. Gdanisko służyło dawniej jako atrakcyjna architektonicznie… zamkowa toaleta, a wieża pełniła dodatkowo funkcję obronną. Zwiedzić możesz podziemia zamku. Zachowała się też gotycka brama, przez którą z trudem manewrują teraz jadące ulicą Przedzamcze samochody. Polecam zobaczyć. ;)

18. Piwnica Hanzy – kupieckie historie Torunia

W budynku Ratusza Staromiejskiego na toruńskim Rynku znajdziesz niepozorną na pierwszy rzut atrakcję, czyli Piwnicę Hanzy. Miejsce nawiązuje do ważnej części historii Torunia, starszej od Kopernika i słynnych pierników. Toruń od XIII wieku należał do Hanzy, czyli potężnej, średniowiecznej organizacji kupieckiej, której miasto zawdzięcza swoje dawne bogactwo. W Piwnicy Hanzy możesz poznać kupieckie historia miasta – to ciekawa atrakcja dla rodzin z dziećmi, ale skierowana jest też do osób dorosłych.

Piwnica Hanzy to nie statyczne muzeum z eksponatami. Atrakcja jest interaktywna – gości przyjmuje przewodnik przebrany w strój nawiązujący do kupieckich tradycji Torunia, który swoją opowieść dostosowuje m.in. do wyników losowania na wielkim kole pełnym symboli związanych z kupiectwem.

Zabawa jest przednia, bo przewodnik do turystów zwraca się miksem współczesnego i średniowiecznego języka i dostosowuje opowieść do odbiorców. Program wygląda inaczej, gdy do Piwnicy Hanzy przychodzą dzieci, a inaczej, gdy zwiedzają ją dorośli. Przewodnicy są elastyczni, więc poprowadzą opowieść w kierunku, który najbardziej Cię zaciekawi.

Na koniec, przy wsparciu przewodnika, możesz wykonać gmerek, czyli kupiecki herb w formie pieczęci. W piwnicy działa też mały sklepik z pamiątkami. Jeśli opowieść Ci się spodoba, możesz umówić się na dodatkowe zwiedzanie Torunia z przewodnikiem – nawet przebranego w historyczny strój. ;) Po wyjściu z tej atrakcji trafisz wprost na zabytkowy budynek Poczty Głównej na Rynku Staromiejskim.

19. Ruiny zamku Dybów i most drogowy nad Wisłą

Idąc za ciosem i biorąc na tapet toruńskie zamki, warto przenieść się na drugą stronę Wisły i obejrzeć ruiny zamku Dybów. Zamek wzniesiono z rozkazu polskiego króla Władysława Jagiełły w 1424 r. jako pokaz siły w obliczy ciągłego zagrożenia ze strony państwa krzyżackiego.

Pod zamkiem Dybów lokowano miasto Nieszawa, które konkurowało z Toruniem w handlu. Już w 1431 r. Torunianie zniszczyli miasto przy wsparciu Krzyżaków, a pod ich presją król Kazimierz Jagiellończyk zdecydował o przeniesieniu Nieszawy w górę Wisły.

Zamek Dybów gościł w swoich murach króla Kazimierza Jagiellończyka, który rozmawiał tutaj z wielkim mistrzem krzyżackim na temat warunków drugiego pokoju toruńskiego. Po wojnie trzynastoletniej zamek stracił na znaczeniu, a w jego murach zlokalizowano siedzibę starosty. Zaczął popadać w ruinę w czasach potopu szwedzkiego, po wybuchu prochu na terenie zamku.

Wstęp na teren pozostałości zamku Dybów jest wolny. Zachowały się dobrze jego mury zewnętrzne oraz brama wjazdowa, prowadząca na dziedziniec. Zachowaj ostrożność – teren jest uporządkowany, ale zdarzają się na nim nierówności. Z północnej części zamku dobrze widać most drogowy na Wiśle.

20. Punkt widokowy na Kępie Bazarowej

Gdy już wskoczysz na rower miejski Torvelo i dotrzesz do zamku Dybów, wydłuż swoją wycieczkę o punkt widokowy na Kępie Bazarowej. Świetnie widać stąd Bulwar Filadelfijski i zabudowania średniowiecznego Torunia. Do Kępy Bazarowej możesz też dopłynąć statkiem “Katarzynka”, który łączy oba brzegi Wisły.

Jadąc tu z okolic stacji kolejowej Toruń Główny, przejedziesz przez most nad Małą Wisełką. Dookoła rozciąga się rezerwat przyrody “Kępa Bazarowa”, który chroni las łęgowy z ogromnymi wierzbami i topolami. Ta strona Torunia jest znacznie bardziej dzika i bliższa naturze. To dobra alternatywa dla pięknego, ale zatłoczonego w sezonie centrum Starego Miasta.

21. Twierdza Toruń i Muzeum Twierdzy Toruń

Atrakcje związane z zabudowaniami jednej z największych twierdz Europy to duży skarb Torunia. Imponująca twierdza z XIX wieku to łącznie ponad 200 budynków – w tym 15 fortów, które zbudowano na obwodzie o długości ponad 22 kilometrów. O historii tych fortyfikacji opowiada Muzeum Twierdzy Toruń, mieszczące się w dawnych koszarach Bramy Chełmińskiej.

Muzeum opowiada o historii budowy twierdzy toruńskiej, zaczynając już od czasów średniowiecznych, a skupiając się na XIX-wiecznej inwestycji pruskiej. Ekspozycja opowiada też o dalszych losach budynków w czasach I i II wojny światowej oraz o wpływie istnienia twierdzy na miasto. Dzięki makiecie twierdzy możesz uświadomić sobie, z jakim rozmachem ją zbudowano i jak wielki teren obejmowała.

Twierdza Toruń na tyle skutecznie odstraszała potencjalne zagrożenie ze strony wrogów, że nigdy nie została wykorzystana w warunkach bojowych. Jedynego wystrzału dokonano w 1914 r. z fortu I w kierunku pozycji wojsk rosyjskich, a jedyną ofiarą pocisku był źrebak z gospodarstwa w niedaleko położonej wsi.

• fort I “Jan III Sobieski”

Jedyny fort typu pancernego w środkowej Europie, zbudowany w 1892 r. jako najmłodsza część Twierdzy Toruń. Był mocno uzbrojony – koszt budowy jednego działa o kalibrze 150 mm był taki sam, jak… koszt budowy toruńskiego kościoła św. Szczepana. Pomieszczenia fortu były połączone podziemnymi korytarzami.

Po II wojnie światowej fort stał się siedzibą Centralnych Piwnic Win Importowanych, a kolekcję niektórych butelek (niestety pustych) będziesz mógł zobaczyć w jednym z pomieszczeń fortu I. Wewnątrz jest znacznie chłodniej niż na zewnątrz – pamiętaj, żeby nawet latem zabrać ze sobą dodatkową warstwę ubrania.

• fort IV “Stanisław Żółkiewski”

Budowa fortu IV zakończyła się w 1884 r. w północno-wschodniej części Torunia. Budynek był przygotowany do przetrwania nawet półrocznego oblężenia, mając za zadanie m.in. ochronę pobliskich stacji kolejowych. To najlepiej przygotowana do przyjmowania turystów część Twierdzy Toruń.

Szczegóły zwiedzania fortu IV znajdziesz na stronie internetowej. Zwiedzanie ma swój klimat – przez podziemne korytarze poprowadzi Cię pruski żołnierz, pokazując m.in. koszary, stanowiska ochrony dna fosy i szereg innych, fortecznych pomieszczeń. W forcie IV możesz zatrzymać się na noc, np. w apartamencie oficerskim.

22. Niewidzialny Dom

Wizyta w Niewidzialnym Domu to przeżycie trudne do powtórzenia – jest on jedną z nietypowych atrakcji Torunia. Aby lepiej uzmysłowić widzącym osobom, jak wygląda codzienność osób niewidomych i z jakimi wyzwaniami muszą się zmagać, Niewidzialny Dom zwiedza się w absolutnej ciemności, słysząc tylko głos znajdującego się obok przewodnika.

Zgodnie z prośbą Niewidzialnego Domu, nie opowiem Ci szczegółowo, na czym polega zwiedzanie tego miejsca. Do atrakcji wchodzisz bez żadnych źródeł światła, zostawiając telefon i świecące zegarki w szafkach przy kasie biletowej. Całość przygody trwa ok. godziny i mocno zmienia świadomość na temat nie tylko osób niewidomych, ale też zasad działania naszych zmysłów.

23. Muzeum Podróżników im. Tony`ego Halika

Miłośnicy podróżowania nie powinni przegapić tego punktu na mapie zwiedzania Torunia. Znany polski podróżnik Mieczysław Sędzimir Antoni Halik, znany szerzej jako Tony Halik, był urodzonym Torunianinem. W dawnym spichrzu z XVIII wieku zorganizowano w ramach upamiętnienia przygód Halika, nazwane jego imieniem Muzeum Podróżników.

Prowadzony przez Halika i Elżbietę Dzikowską program “Pieprz i wanilia” przyciągał przed telewizory tysiące Polaków, którzy w czasach PRL byli spragnieni jakichkolwiek podróży. Te Halika, m.in. kilkuletni przejazd samochodem z Buenos Aires na Alaskę, były dla nas czymś zupełnie abstrakcyjnym – i bardzo ciekawym.

W muzeum zgromadzono ponad 800 pamiątek z podróży Dzikowskiej i Halika. Ekspozycja jest bogata, ale zorganizowano ją dość monotonnie. Może Ty wyniesiesz ze zwiedzania muzeum lepsze wrażenia, ale mi to miejsce zbyt mocno przypominało stare muzea, gdzie eksponaty chowa się przed zwiedzającymi za grubymi szybami, a informacje do przeczytania są niezbyt porywające.

24. Planetarium im. W. Dziewulskiego

W mieście wielkiego astronoma nie może zabraknąć planetarium. Na kopule o średnicy 15 metrów obejrzysz sferyczne prezentacje o kosmosie, m.in. o budowie Wszechświata, tajemnicach planet i galaktyk, popularnych gwiazdozbiorach. Toruńskie planetarium działa w mieście od 1994 r., a zainicjowało działalność w rocznicę urodzin Kopernika.

Budynek planetarium powstał w XIX wieku i pierwotnie służył jako część miejskiej gazowni. W nowym wcieleniu, jako miejsce poświęcone Wszechświatowi, pozwoli Ci nie tylko obejrzeć w wyjątkowych warunkach materiały poświęcone kosmosowi, ale też m.in. stać się na chwilę członkiem misji na Marsa.

25. Muzeum Etnograficzne… w centrum miasta

Wizyta w muzeum etnograficznym kojarzyła mi się z wyjazdem poza miasto i spacerowaniem wśród wiejskich chat odtworzonych w sielskim otoczeniu. W Toruniu możesz odwiedzić nietypową atrakcję – Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej, które działa w ścisłym centrum miasta, tuż obok średniowiecznego zespołu miejskiego z listy UNESCO.

Nie ma co ukrywać – nie jestem fanem takich atrakcji i spodziewałem się, że zwiedzanie nie będzie dla mnie pasjonujące. Z radością przekonałem się, że założenie było błędne. Zaopatrzony w plan wystawy, spacerowałem z zaciekawieniem wśród odtworzonych lub przeniesionych tu z Kaszub, Kujaw, Kociewia i Borów Tucholskich.

Można było wejść do większości chat i zobaczyć zaaranżowane wyposażenie izb. W Parku Etnograficznym znajdziesz 19 obiektów architektury wiejskiej powstałych głównie w XVIII i XIX wieku. Odtworzono 3 pełne zagrody, działający wiatrak z 1896 r., młyn wodny, a nawet remizę strażacką z wozem gaśniczym.

26. Bydgoskie Przedmieście

Pomimo tego, że gotyckie centrum Torunia jest urocze i można je zwiedzać długimi dniami, polecam na chwilę wyruszyć na zachód i odwiedzić atrakcję bardziej nietypową i nieoczywistą – dzielnicę Bydgoskie Przemieście. Dawniej była ekskluzywną dzielnicą, zamieszkiwaną przez bogatych mieszkańców miasta, pełną zieleni i secesyjnej architektury.

Bydgoskie Przedmieście podupadło w czasach PRL, gdy szybko zmieniła się struktura mieszkańców. Artystyczna bohema została wymieniona na bardziej przypadkowy miks mieszkańców, a uroczą architekturę zaczęto upraszczać i przebudowywać. Do dzisiaj zachowało się jednak wiele pamiątek z czasów świetności z przełomu XIX i XX wieku.

Na Bydgoskim Przedmieściu rozciąga się Park Miejski – największy i najstarszy toruński park założony w 1817 r. Zajmuje ponad 20 hektarów pofałdowanego terenu niedaleko Wisły, przez co spacery i rowerowe podróże przez to miejsce zapewniają sporo miłych doznań.

Sporo ciekawych kamienic z XIX i XX wieku znajdziesz spacerując wzdłuż ulicy Sienkiewicza. Przy ulicy Mickiewicza trafisz na wiele interesujących przykładów architektury modernistycznej. Warty uwagi jest m.in. budynek przy Mickiewicza 9 – Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych.

Przy ul. Słowackiego 38/40 zobaczysz modernistyczny, zbudowany w tzw. stylu okrętowym Dom Krausów. Między numerami 44 i 78 ciągnie się zespół bogatych willi – nie tylko modernistycznych, ale również zbudowanych w stylu dworków.

Miłośnikom modernizmu spodoba się w tej części Torunia, bo architektura jest tutaj różnorodna – i w formie, i w przeznaczeniu budynków. Świetne wrażenie zrobiła na mnie przychodnia z ozdobioną witrażami klatką schodową. Nie jest przeznaczona do zwiedzania, ale możesz tam wejść jak każdy inny pacjent i rzucić okiem na modernistyczne smaczki.

27. Toruńskie murale i street-art

Będąc na Bydgoskim Przedmieściu i zwiedzając je na rowerze, wydłuż swoją wycieczkę do położonych na północ osiedli Mikołaja Reja i Fałata. To jedno z toruńskich zagłębi murali – kolejnej z nietypowych atrakcji Torunia. Pokryto nimi wiele ścian bloków, dodając dość sztampowemu osiedlu z wielkiej płyty turystycznego charakteru.

Najwięcej ciekawych “okazów” sztuki ulicznej znajdziesz w okolicach ulic Jurija Gagarina i Mikołaja Reja. Tematyka murali jest przeróżna, chociaż na kilku pojawia się oczywiście Mikołaj Kopernik, największy toruński “celebryta”. Polecam Ci zajrzeć jeszcze w okolice Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Na ścianie auli UMK znajdziesz kolorową mozaikę – instalację artystyczną.

Jeśli murali Ci za mało, zainteresuj się też osiedlem Na Skarpie we wschodniej części miasta, gdzie udało mi się zlokalizować kilkanaście takich prac. Najlepiej będzie Ci się tam dostać miejskim rowerem, poświęcając jeden dzień na eksplorację toruńskich murali i sztuki ulicznej. To będzie dobra odskocznia od gotyku, który w Toruniu “jest na dotyk”.

28. Znaki Czasu – Centrum Historii Współczesnej

Znaki Czasu to miejsce poświęcone sztuce współczesnej, które w Toruniu działa od 2008 r. Centrum Sztuki Współczesnej można odwiedzać regularnie, bo ekspozycja na wystawach czasowych zmienia się co 2-3 miesiące, a co 3 tygodnie w galerii sztuki pojawia się nowy obiekt.

W toruńskim Centrum Sztuki Współczesnej “Znaki Czasu” działa również kino – możesz sprawdzić jego repertuar i wybrać seans w terminie Twojego zwiedzania Torunia. Jeśli będziesz miał szczęście, możesz trafić na jeden z organizowanych w Znakach Czasu festiwali, np. Międzynarodowy Festiwal Plakatu i Typografii PLASTER. Chętnie wziąłbym w nim udział, więc… jest motywacja do kolejnej wizyty w Toruniu. ;)

29. Toruńskie teatry – Baj Pomorski, Teatr im. Wilama Horzycy

Wizyta w Toruniu to dobra okazja, aby wziąć udział w spektaklach wystawianych przez miejskie teatry. W północnej części Starego Miasta, niedaleko Planetarium znajdziesz teatr im. Wilama Horzycy, a w okolicach ruin zamku krzyżackiego – Baj Pomorski.

Teatr im. Wilama Horzycy zajmuje dawniej bogato zdobiony budynek z 1904 r., który Niemcy przebudowali i uprościli w latach 1941-42. Spore wrażenie robi nadal główna sala teatru, na której wystawiane są najważniejsze przedstawienia z repertuaru. Będąc w Toruniu obejrzeliśmy sztukę “Kariera Nikodema Dyzmy”, w której główną rolę zagrał Arkadiusz Walesiak. Świetna zabawa!

Baj Pomorski to miejsce, które polecam przede wszystkim rodzinom z dziećmi. Teatr skupia się na sztukach z wykorzystaniem lalek, animacji, technik multimedialnych i gry aktorów. Twoją uwagę zwróci na pewno fasada teatru, która została zaaranżowana jako drewniana szafa pełna bajkowych postaci. Po dniach pełnych gotyku taka odmiana zrobiła na mnie duże wrażenie.

30. Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy

Jeśli odwiedziłeś kiedyś Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, doskonale wiesz, czego spodziewać się po toruńskim Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy. To interaktywna wystawa rozmieszczona na 6 piętrach dawnych młynów Richtera z XIX wieku – jednego z największych parowych młynów zbożowych w tej części Polski.

W czasie zwiedzania będziesz mógł samodzielnie przeprowadzić wiele naukowych doświadczeń z przeróżnych dziedzin nauki. To najlepszy sposób na naukę – miejsce spodoba się zarówno osobom dorosłym, jak i dzieciom. Część ekspozycji opowiada w interaktywny sposób o procesie dorastania człowieka.

31. Harmonijka i fontanna Cosmopolis

Harmonijka to zwany oficjalnie Collegium Minus, budynek należący do Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, który został zbudowany w dwudziestoleciu międzywojennym w nurcie modernizmu. Swoją nazwę zawdzięcza złożonej z pionowych, równoległych pasów elewacji. Zanim trafił po wojnie w ręce UMK, mieścił w swoich murach m.in. Komunalną Kasę Oszczędności. Dla fanów modernizmu to obowiązkowy punkt zwiedzania Torunia, a dla pozostałych – nietypowa i nieoczywista atrakcja.

Przed Harmonijką od 2008 r. działa fontanna Cosmopolis, która składa się z dysz rozmieszczonych na planie orbit Merkurego, Wenus, Ziemi, Marsa, Jowisza, Saturna i centralnie położonego Słońca. To nawiązanie do dzieła Kopernika, w którym zaproponował on uznany współcześnie model układ heliocentrycznego.

Wieczorem można obejrzeć pokaz multimedialny fontanny z wykorzystaniem światła, dźwięku i tryskającej z dysz wody. Wszystko odbywa się m.in. przy akompaniamencie napisanego specjalnie na potrzeby pokazów przez Krzesimira Dębskiego utworu “Cosmopolis”. Jeśli nie masz pomysłu na wieczór w Toruniu to właśnie go znalazłeś. ;)

32. Dawny Bank Rzeszy (Collegium Maximum) i plac Rapackiego

Położony po sąsiedzku z Harmonijką Plac Rapackiego to miejsce, do którego warto zajrzeć na chwilę w ramach odskoczni od średniowiecznego centrum Torunia. Przy placu znajdziesz stację roweru miejskiego Torvelo, więc możesz stąd ruszyć np. na podbój Bydgoskiego Przedmieścia lub przejechać na drugą stronę Wisły, w stronę ruin zamku Dybów.

Przy Placu Rapackiego stoi Dawny Bank Rzeszy, który powstał w 1906 r. jako siedziba Banku Rzeszy Niemieckiej. Dzisiaj w budynku znajdziesz Collegium Maximum UMK z dostępnym za darmo Muzeum Uniwersyteckim UMK. Więcej o zwiedzaniu tego miejsca przeczytasz na jego stronie internetowej.

W drodze na Plac Rapackiego ze Starego Miasta, trafisz na kamienicę Łuk Cezara. To pochodzący z XIV wieku, gotycki budynek, którego parter został po 1910 r. przebity, a potem poszerzony o sąsiednie partery kamienic na potrzeby przejeżdżającego tędy tramwaju. Ostatecznie tramwaj stamtąd wycofano, bo działał szkodliwie na zabytkową tkankę gotyckiego Starego Miasta.

Po drugiej stronie al. Jana Pawła II miłośnicy powojennego modernizmu znajdą ciekawy smaczek – parterowy punkt sprzedaży biletów MZK z falowanym dachem. Powstał w 1964 r. i udało się go zachować bez wprowadzania żadnych zmian konstrukcyjnych. Przy placu Rapackiego zachował się też fragment najstarszego w Polsce muru miejskiego, który powstał ok. 1262 r.

Dodatkowe atrakcje – co warto zobaczyć w Toruniu i w okolicach miasta?

Jeżeli udało Ci się zobaczyć wszystkie miejsca z mojej długiej listy i nadal masz energię i chęci do poznawania Torunia, mam dla Ciebie kilka krótkich wzmianek o dodatkowych atrakcjach i miejscach, które warto zobaczyć w Toruniu. Dodałem też co nieco z okolic miasta.

• Barbarka – osiedle leśne z kaplicą św. Barbary z 1842 r., która powstała w miejscu będącym w średniowieczu popularnym celem pielgrzymek. Wierzono, że cudowna woda pozwala wyleczyć m.in. chore oczy. Niedaleko kaplicy znajdziesz miejsce, w którym Niemcy w 1939 r. rozstrzelali 600 więźniów fortu VII.

• Stacja pomp “Stare Bielany” – neogotycka wieża ciśnień z punktem widokowym na Toruń. Teren kompleksu można zwiedzać z przewodnikiem, poznając historię toruńskiej sieci wodociągowej. Coś w sam raz dla fanów industrialnych atrakcji.

• Olenderski Park Etnograficzny w Wielkiej Nieszawce – skansen poświęcony architekturze osadników olenderskich z Niderlandów, którzy przybyli na te tereny w XVI wieku. Budynki pochodzące z XVIII i XIX wieku przeniesiono tutaj z Doliny Dolnej Wisły.

Z czego znany jest Toruń? Dlaczego warto przyjechać do Torunia?

Jeśli masz jeszcze wątpliwości, czy warto przyjechać do Torunia, pomogę Ci je rozwiać. Toruń to miasto, które możesz zwiedzać pod wieloma motywami, bo jego historia jest bogata i różnorodna. Toruń jest atrakcją i marką turystyczną rozpoznawalną na całym świecie z kilku powodów:

Miejsce urodzenia Mikołaja Kopernika

Oblegany przed turystów pomnik Mikołaja Kopernika stojący tuż obok Ratusza Staromiejskiego nie pojawił się tam przypadkowo. Wielki astronom i mistrz wielu innych nauk urodził się 19 lutego 1473 r. w Toruniu prawdopodobnie ulicę dalej – tam, gdzie zwiedzać można teraz Dom Mikołaja Kopernika. Jego heliocentryczna teoria Wszechświata zrewolucjonizowała naukę i wyznaczyła nowe kierunki rozwoju.

Kolebka słynnych pierników

W Toruniu, ważnym porcie średniowiecznej Europy, pojawiali się kupcy i towary z całego świata. Przyprawy korzenne wykorzystano już w XIV wieku do stworzenia owianego tajemnicą ciasta piernikowego. Pierniki były nie tylko przysmakiem, ale też dziełem sztuki, przy którym pracowali obok piekarzy również snycerze rzeźbiący formy piernikowe czy złotnicy ozdabiający wypieki.

Starówka na liście światowego dziedzictwa UNESCO

Toruń to pierwsze miasto założone w granicach państwa krzyżackiego i jedno z najstarszych miast na terenie Polski. Rozwój gotyckiej architektury Toruń zawdzięcza bogactwu, które wynikało z bycia członkiem Hanzy i portu morskiego wewnątrz lądu (dzięki dostępowi do Wisły). W mieście zachował się średniowieczny układ przestrzenny, spajający dawniej oddzielone od siebie Stare Miasto i Nowe Miasto, ale też zabytki z czasu baroku, renesansu czy secesji.

Ogromny fort pierścieniowy dookoła Torunia

Toruń to idealny punkt do odwiedzenia dla fanów historii – a szczególnie jej części poświęconej wojskowości i fortyfikacjom. Twierdza Toruń to ogromny zespół budowli, który otacza miasto po obwodzie przekraczającym 20 kilometrów. Poza 15 fortami, Twierdza Toruń to również dziesiątki budowli pomocniczych. Na zwiedzaniu toruńskich fortyfikacji może Ci minąć kilka dni.

Dużo zieleni i natura kształtująca miasto

Szerokie koryto Wisły – najdłuższej polskiej rzeki, dominuje w krajobrazie Torunia. Przez miasto płynie również Drwęca i ukryta pod Starym Miastem Struga Toruńska. Rzeki i duży udział powierzchni zielonych (ok. 30% miasta) stwarzają dobre warunki do slow travellingu.

Możesz powoli zwiedzania miasta na rowerze, skorzystać z rejsów statkami wycieczkowymi po Wiśle czy po prostu zrelaksować się w jednym z licznych toruńskich parków. Toruń skojarzył mi się z zielonym Olsztynem – miasta dbające o zieleń i odpowiedni balans infrastruktury i natury są teraz na wagę złota.

Ile czasu poświęcić na zwiedzanie Torunia?

Na zwiedzanie Torunia warto poświęcić przynajmniej 2 pełne dni. To pozwoli na obejrzenie większości atrakcji Starego i Nowego Miasta, chociaż tempo zwiedzania będzie dość duże. Jeśli mógłbym Ci coś zasugerować, w Toruniu polecam zatrzymać się na 2 noce i zwiedzać w spokojniejszym tempie, dając sobie więcej czasu na relaks.

Aby zobaczysz wszystkie miejsca wymienione w artykule, potrzebujesz przynajmniej 3-4 noclegów w Toruniu. Zakładam, że do muzeów i podobnych obiektów nie wlecisz “jak burza”, tylko dasz sobie trochę czasu na świadome zwiedzanie ekspozycji.

Wydaje mi się, że przyjeżdżając do Torunia tylko na kilka godzin, tracimy sporo z atmosfery miasta. Jeśli nie masz innej możliwości to zahacz o miasto chociaż na chwilę. To zawsze lepsze wyjście niż zupełna rezygnacja ze zwiedzania miasta, ale na pewno pozostawi spory niedosyt.

Gdzie spać w Toruniu? Polecane hotele i apartamenty

Baza noclegowa w Toruniu jest potężna, bo do miasta każdego roku przyjeżdżają tysiące turystów z Polski i z całego świata. Najlepiej będzie, jeśli zatrzymasz się w hotelu lub apartamencie w rejonie Starego i Nowego Miasta – wtedy najważniejsze zabytki Torunia będziesz miał na wyciągnięcie ręki.

Gdzie zjeść i wypić w Toruniu? Polecane restauracje i kawiarnie

Na interaktywnej mapie Torunia zaznaczyłem kilkanaście polecanych przeze mnie restauracji i kawiarni. Wybrałem tu dla Ciebie kilka z nich, aby ułatwić Ci odnalezienie się pośród niemałej liczby lokali na toruńskim Starym i Nowym Mieście.

Polecane kawiarnie w centrum Torunia:

• NAPAR – jedna z najczęściej polecanych kawiarni w centrum Torunia. Zróżnicowana kawa – dostępnych kilka rodzajów ziaren, zaangażowany barista. Fajny klimat kawiarni z ciekawym menu sezonowym, ale bardzo mało miejsca do siedzenia (zarówno w środku, jak i na zewnątrz).

• Grande Coffee Toruń – miejsce przypominające mi trochę wystrojem Green Cafe Nero. Aromatyczne americano, sporo miejsca do siedzenia i do pracy z komputerem. Otwarta już od rana, więc można tu zajrzeć jeszcze przed kolejnym dniem zwiedzania Torunia. Kilka lokalizacji na mapie Torunia – ja odwiedzałem tę na Rynku Staromiejskim.

• Kona Coast Cafe – smaczna kawa z lokalnych palarni, sporo miejsca do siedzenia (dostępne też dolne piętro). Kawiarnia serwuje dodatkowo śniadania, więc warto tu zajrzeć rano. Do śniadań kawa dostępna jest w promocyjnych cenach. Dobre, wyraziste flat white.

• FONTE – kawiarnia tuż obok stacji kolejowej Toruń Miasto. W sam raz, jeśli musisz dłużej poczekać na pociąg (na stacji nie ma żadnych kawiarni czy restauracji). Kawiarnia ma własne ziarna. Smaczna i bardzo tania kawa, miła atmosfera, ale dość mało miejsca do siedzenia.

Polecane przeze mnie restauracje w Toruniu:

• Restauracja Patio – przestronna, miła dla oka restauracja z malowniczym ogródkiem wśród dawnych murów miejskich. Pyszne jedzenie, dobra obsługa i menu lunchowe, dzięki któremu można tu zjeść dwudaniowy obiad w korzystnej cenie.

• Restauracja Chleb i Wino – restauracja przy Rynku Staromiejskim z widokiem na Ratusz Staromiejski z ogródka. Sporo dań w karcie, dostępne również dania wegetariańskie. Możesz tu również zjeść śniadanie lub zajrzeć na coś mocniejszego (spory wybór alkoholi).

• Jan Olbracht Browar Staromiejski – restauracja z piwem własnej produkcji. Dla miłośników piwa dostępna jest deska degustacyjna. Sporo dań w karcie (świetna kaczka zapiekana), sprawna obsługa, całkiem przyzwoite ceny.

Jak przemieszczać się po Toruniu? Rowery i komunikacja miejska

Średniowieczny układ Torunia składający się ze Starego Miasta, Nowego Miasta i ruin zamku krzyżackiego jest na tyle zwarty, że zwiedzanie go pieszo nie stanowi dużego problemu. W ścisłym centrum miasta nie kursuje komunikacja miejska – jej przystanki znajdziesz na otaczających centrum ulicach, m.in. al. Jana Pawła II, Wałach Sikorskiego i ulicy Leona Szumana.

Dobrą formą zwiedzania Torunia jest wypożyczenie miejskich rowerów Torvelo i organizowanie całodniowych wycieczek rowerowych po mieście. Aby wynająć miejski rower musisz:

• zarejestrować się na stronie internetowej Torvelo,
• wpłacić przez internet min. 10 zł depozytu na swoje konto Torvelo (można szybkim przelewem i BLIKiem),
• zalogować się na wybranej stacji roweru miejskiego swoim PINem i hasłem i wypożyczyć rower.

Po skończeniu rowerowej wycieczki, sprzęt odstawiasz do specjalnych stojaków przy stacjach roweru. Dla pewności możesz zalogować się na konto Torvelo i sprawdzić czy rower na pewno został zwrócony.

Korzystanie z komunikacji miejskiej w Toruniu jest proste dzięki możliwości skorzystania z jakdojade.pl. Zaplanujesz tam podróż z punktu A do punktu B, ogarniając też wymagane przesiadki. Sieć transportu miejskiego w Toruniu składa się z autobusów i tramwajów.

Poznałeś właśnie moją listę najciekawszych atrakcji i miejsc w Toruniu. Warto zobaczyć każdy punkt z tego zestawienia, ale jeśli goni Cię czas – skup się na toruńskiej Starówce, ale znajdź też moment na wyjście poza mury dawnego, średniowiecznego miasta. Zwiedzanie Torunia pozwoli Ci zajrzeć do różnych rozdziałów z historii miasta – ta różnorodność to coś, co bardzo podoba się turystom. Życzę Ci udanego eksplorowania najciekawszych atrakcji Torunia!

Artykuł powstał we współpracy z Toruńską Lokalną Organizacją Turystyczną, na której zaproszenie przez kilka dni zwiedzaliśmy Toruń. Jeśli jesteś zainteresowany podobną współpracą z moim blogiem, odwiedź proszę stronę Współpraca.