Warto dobrze przygotować się do podróży do Gruzji. Z pomocą przyjdą Ci blogi podróżnicze, które pomogą w planowaniu zwiedzania, ale również kinematografia, która snuje ciekawe opowieści z Gruzją w tle. Filmy o Gruzji pozwolą Ci zobaczyć kraj i ludzi okiem filmowej kamery.
Wybrałem dla Ciebie 13 filmów o Gruzji, które poruszają interesujące problemy społeczne lub opowiadają o ważnych fragmentach w gruzińskiej historii. Pomogą przygotować się dobrze do podróży do Gruzji na własną rękę, bo dzięki nim łatwiej będzie Ci zrozumieć kulturę Kaukazu.
1. A potem tańczyliśmy (Da cven vicekvet), 2019
Film, który oglądaliśmy w kinie z wielkimi oczekiwaniami, bo był zapowiadany jako świetny obraz. I rzeczywiście zrobił na nas duże wrażenie. To opowieść o Merabie – tancerzu, który pragnie dostać się do głównego składu Gruzińskiego Baletu Narodowego.
Sprawdź artykuł: 9 powodów, dla których warto pojechać do Gruzji
Film świetnie pokazuje konserwatywne, zamknięte na zmiany gruzińskie społeczeństwo w starciu z poszukującym wolności, zakochanym w koledze z zespołu Merabie. Film pozwala również zajrzeć za kulisy gruzińskiego tańca narodowego – nieznoszącego słabości, wymagającego siły i absolutnej kontroli nad emocjami.
2. Rozkwitające (Grzeli nateli dgeebi), 2013
Tłem do historii dwóch nastoletnich dziewczynek jest przekształcanie się Tbilisi w stolicę wolnej Gruzji, świeżo po upadku Związku Radzieckiego. To okres trudny dla Gruzji – w latach 90. trwały walki w separatystycznej Abchazji, na ulicach gruzińskich miast rządziło bezprawie, a codzienność w Tbilisi wiązała się z brakiem wody, elektryczności i kolejkami po chleb.
Sprawdź artykuł: Zwiedzamy Tbilisi – co warto zobaczyć w stolicy Gruzji?
W takich okolicznościach i przy takim tle społecznym poznajemy główne bohaterki filmu – mające po 14 lat Eki i Natii. “Rozkwitające” pokazuje dojrzewanie bohaterek, które nie dość, że przypadło na trudny czas do Gruzji, to jeszcze działo się w trudnych, toksycznych warunkach rodzinnych.
3. Mandarynki (Mandariinid), 2013
Film wyprodukowany przez Estończyków, opowiadający o toczącym się na początku lat 90. konflikcie gruzińsko-abchaskim z ciekawej perspektywy… lokalnych plantatorów mandarynek. Pracujący na spornym pograniczu, pochodzący z Estonii plantatorzy mandarynek znajdują rannych w wyniku konfliktu – zarówno walczących po stronie Gruzji, jak i Abchazji.
Widzowie filmu mogą poznać ten konflikt z perspektywy osób, które nie biorą udziału w wojnie. Estońscy plantatorzy byli wyłącznie jej obserwatorami. Film doceniony przez krytyków i międzynarodową widownię.
4. Moja szczęśliwa rodzina (Chemi Bednieri Ojakhi), 2017
Gruziński film opowiadający o patriarchalnym modelu rodziny i gruzińskim społeczeństwie, w którym rola kobiety jest nadal marginalizowana. Główna bohaterka filmu – Manana, postanawia przełamać zasady, które leżą u podstaw gruzińskiego rozumienia rodziny.
Manana w swoje 52. urodziny podejmuje ważną decyzję. Opuszcza rodzinny dom i zaczyna życie na własny rachunek, nierozumiana przez rodzinę, przyjaciół i społeczeństwo.
Film opisywany przez krytyków jako dobrze oddający relacje, które są nadal obecne w wielu gruzińskich domach. Piękna muzyka i spokojne tempo akcji pozwalają zagłębić się w problemy, z którymi mierzą się gruzińskie rodziny.
5. Shindisi, 2019
Fabuła nieco zbliżona do tej, którą spotkasz w “Mandarynkach”. Tym razem jednak tłem wydarzeń jest kilkudniowa wojna rosyjsko-gruzińska z 2008 r., podczas której rosyjskie wojska ruszyły w kierunku Tbilisi.
Pomimo zapewnień o utworzeniu korytarza humanitarnego, wojsko rosyjskie m.in. w okolicach wsi Shindisi łamało to postanowienie i nadal otwierało ogień do Gruzinów. Na pomoc gruzińskim żołnierzom ruszyła lokalna, wiejska społeczność z Shindisi. Zdjęcia do filmu były kręcone w Gori.
6. Handlarz (Sovdagari), 2018
Krótki, 20-minutowy dokument o prozie codziennego życia w wiejskich zakątkach Gruzji. Walutą tam często nie są pieniądze – dużo cenniejsza jest wymiana potrzebnych dóbr. Film kładzie nacisk na ubóstwo gruzińskiej prowincji.
Walutą, która zapewnia przetrwanie, jest towar tak prozaiczny, jak ziemniaki. W starciu z zachodnioeuropejską gonitwą za bogactwem, ten obraz może pobudzić widza do głębokiej refleksji. Dokument dostępny jest na Netflix.
7. Wyspa kukurydzy (Simindis Kundzuli), 2014
Gruziński film oparty na motywie zbliżonym do tego w “Mandarynkach”. Zamiast mandarynek, bohaterowie zajmują się uprawą kukurydzy na rzecznej wyspie. Tu również tłem wydarzeń jest konflikt abchasko-gruziński.
Nastoletnia wnuczka głównego bohatera filmu odnajduje ukrywającego się, gruzińskiego żołnierza. Teren znajduje się między abchaskimi i gruzińskimi posterunkami – obecność żołnierza jest więc bardzo niebezpieczna. Akcja skupia się na małej wyspie na rzece, która działa jak zwierciadło odbijające całą złożoność sytuacji w Gruzji lat 90.
8. 5 dni wojny (5 Days of War), 2010
Amerykańskie, nieco bardziej “udramatyzowane” spojrzenie na kilkudniową wojnę między Gruzją, a Rosją, która wybuchła w 2008 r. Linia frontu odcina od świata amerykańskiego dziennikarza, jego kamerzystę i mieszkającego na tych terenach Gruzina.
Film warto docenić za dynamikę akcji, bo pod względem fabularnym jest niestety znacznie słabszy od innych, wojennych tytułów, o których wspominałem. Jeśli chcesz obejrzeć tylko jeden tytuł o wojnie gruzińsko-rosyjskiej, zdecyduj się raczej na Shindisi.
9. Pokuta (Monanieba), 1984
Pierwszy z nieco starszych gruzińskich filmów, do których zdecydowanie warto sięgnąć. “Pokuta” opowiada o władzy absolutnej, dyktaturze, nadużyciach rządzących i o późniejszych rozrachunkach z bolesną przeszłością. Film opowiada co prawda o lokalnych wydarzeniach i przybliża osobę burmistrza-dyktatora Warłama Arawidze, ale ma wymiar dużo bardzo uniwersalny.
Ten gruziński film można odnieść do wydarzeń w dowolnym, innym zakątku świata, bo opowiada o powtarzających się groźnych schematach ludzkiej psychiki. “Pokuta” to długi, niezbyt popularny film wyprodukowany jeszcze w czasach Związku Radzieckiego. Polecam, aby znaleźć dla niego trochę czasu.
10. Błękitne góry, czyli nieprawdopodobna historia (1983)
Jeden z nielicznych filmów o Gruzji, który ma w sobie elementy komediowe. Opowiada w ironiczny sposób o nieudolności biurokratycznej machiny z czasów, gdy Gruzja była częścią Związku Radzieckiego. Głównym bohaterem filmu jest młody pisarz Soso, który usiłuje wydać swoją świeżo ukończoną powieść.
Przez rok walki z biurokracją, żaden z urzędników nie znajduje czasu, aby przeczytać dzieło Soso – a bez tego nie ma przecież szans na jego wydanie. Pomimo, że to komedia, film ma w sobie elementy dramatu. Może się okazać, że w trakcie seansu zdamy sobie sprawę, że i polskie urzędy w mają sobie coś z tych pokazanych w “Błękitnych górach (…)”.
11. Taming the Garden, 2021
Najnowsza pozycja w moim zestawieniu. To gruziński film dokumentalny opowiadający historię… przenoszenia żywych drzew do prywatnego ogrodu byłego premiera Gruzji. Pomimo oczywistych trudności logistycznych i dużych kosztów przedsięwzięcia, ogromne drzewa są transportowane drogą lądową i morską do nowego miejsca.
Poza absurdem sytuacji, dokument pokazuje, jak duże znaczenie mają nadal w Gruzji pieniądze i wpływy. Film warto obejrzeć również dla przepięknych zdjęć. Odwiedziliśmy słynny Park Dendrologiczny przy okazji zwiedzania atrakcji Gurii – rzeczywiście, robi wrażenie swoim rozmachem.
12. Początek (Dasatskisi), 2020
Gruziński film opowiadający o zamkniętej społeczności Świadków Jehowy, która zamieszkuje gruzińską prowincję. Podstawowym motywem, wokół którego obraca się cała fabuła filmu, jest przemoc. Przemoc pojawia się w filmie pod wieloma postaciami – zarówno jako skierowana przeciwko danej grupie społecznej, jak i w węższym znaczeniu, obejmując relacje wewnątrz rodziny.
Obraz jest niejednoznaczny, pozostawia widzom duże pole do interpretacji. Na pewno nie jest to łatwe kino, ale warto poświęcić czas na obejrzenie i późniejsze przemyślenie tego, co chce nam powiedzieć o Gruzji reżyserka “Początku”.
13. Zakładnicy (Hostages), 2017
Film oparty na prawdziwych wydarzeniach z 1983 r., gdy grupa siedmiu młodych Gruzinów porwała samolot i próbowała uciec nim ze Związku Radzieckiego. Próba zakończyła się niepowodzeniem. Radzieckie siły powietrzne zmusiły samolot do lądowania, a sprawcy porwania zostali aresztowani i skazani. Po upadku ZSRR bohaterowie wydarzeń są często przywoływani jako symbol walki o wolność.
Film można potraktować jako fabularne przedstawienie wydarzeń, lecz nie warto doszukiwać się w nim głębszego wyjaśnienia powodów decyzji o porwaniu. Nie zmienia to faktu, że warto bliżej poznać tę historię.
Sprawdź artykuł: Gruzja – wszystko, co warto wiedzieć przed podróżą
Poznałeś właśnie listę 13 filmów o Gruzji (i z Gruzją w tle), które moim zdaniem warto zobaczyć. Jeśli chcesz bliżej poznać Gruzję przed wyjazdem w tamte strony, te filmy powinny Ci to umożliwić. Życzę udanych seansów i mam nadzieję, że Twoje zwiedzanie Gruzji będzie świetną przygodą!