Jak zwiedzić twierdzę Srebrna Góra?

Południowo-wschodnie krańce Gór Sowich nie pozwalają przejść obok siebie obojętnie. Twierdza Srebrna Góra – największa górska twierdza w Europie, powołana do ochrony Przełęczy Srebrnej przed wrogimi najazdami, jest teraz jedną z najważniejszych atrakcji Dolnego Śląska i przedstawicielem ważnego dziedzictwa kulturowego Europy. Zwiedzanie twierdzy Srebrna Góra to obowiązkowy punkt dla wszystkich, którzy przyjeżdżają podziwiać atrakcje Gór Sowich. W artykule podpowiem Ci, co warto zobaczyć w twierdzy Srebrna Góra i jak zaplanować zwiedzanie.

Co znajdziesz w artykule?

• krótki, zwięzły opis historii twierdzy Srebrna Góra,
• informacje o tym, co warto zobaczyć w twierdzy Srebrna Góra i w okolicy,
• wskazówki dotyczące zwiedzania obiektu,
• propozycje miejsc noclegowych w Srebrnej Górze,
• wskazówki dotyczące dojazdu do Srebrnej Góry samochodem i autobusem.

Twierdza Srebrna Góra – dlaczego warto ją zwiedzić? Krótka historia twierdzy

Zwiedzanie twierdzy Srebrna Góra to dobry pomysł na zwieńczenie Twojej podróży po Górach Sowich. Zabytek jest wymieniany jako jedna z najważniejszych atrakcji Dolnego Śląska. Historia tego militarnego obiektu, u stóp którego leży górnicza wieś Srebrna Góra, sięga II połowy XVIII wieku.

Twierdza Srebrna Góra była projektem budowlanym powstającym na rozkaz pruskiego króla Fryderyka II Wielkiego i będącym przez cały czas budowy pod jego bacznym okiem. Jej zadaniem była obrona granic prowincji śląskiej przed potencjalnym atakiem ze strony Austrii. Wpisała się do systemu umocnień, który obejmował powstałe wcześniej twierdze w Świdnicy, Kłodzku i Nysie.

Budowa twierdzy w Srebrnej Górze trwała 12 lat, co dla tej kategorii obiektów było rekordowo krótkim czasem.

W pierwszej kolejności powstały centralne elementy kompleksu – charakterystyczny, wysoki Donjon i bastiony pomocnicze – Kleszczowy, Nowomiejski, Gwiaździsty, Górny i Dolny. Później dobudowywano forty pomocnicze i wzmacniano powstałe już konstrukcje. Zabudowania twierdzy Srebrna Góra zajęły łącznie aż 106 hektarów.

Twierdza Srebrna Góra pozostała niezdobyta. Kilkukrotnie stawała w pogotowiu, ale w rzeczywistości doszło do tylko jednego jej oblężenia – podczas wojen napoleońskich. Wtedy u jej stóp stanęło wojsko francuskie pod dowództwem Hieronima Bonaparte.

Nieliczna załoga twierdzy stawiała skuteczny opór wojskom francuskim, które były wspierane m.in. przez polskich ułanów Legii Nadwiślańskiej, i do czasu podpisania pokoju w Tylży utrzymywała twierdzę Srebrna Góra jako niezdobytą. Po dotarciu do Srebrnej Góry wieści o podpisanym pokoju, wojsko francuskie odeszło spod twierdzy.

Decyzję o rozbrojeniu przestarzałej i niepotrzebnej już wtedy twierdzy podjęto w 1867 r. 1 października tego roku wojsko uroczyście opuściło zabudowania obiektów i militarny etap w życiu twierdzy zakończył się. Później w budynkach obiektu mieściły się pruskie więzienia.

W czasie II wojny światowej na twierdzy istniał obóz jeniecki, do którego trafiali również polscy oficerowie. Niektórym udało się uciec z obozu, a jeden z nich w swojej ucieczce dotarł aż do… Syrii.

W 1944 r. rozpoczęto w rejonie twierdzy drążenie podziemnych korytarzy nieznanego przeznaczenia. 3 marca 1945 r. pod forteczne wzgórze dojechała kolumna nazistowskich ciężarówek. W tym czasie mieszkańcy Srebrnej Góry nie mieli prawa opuszczać swoich domostw.

Po pewnym czasie odnotowano wybuch, który mógł być związany z maskowaniem wejścia do sieci podziemnych korytarzy. Teoria nie znalazła potwierdzenia w badaniach twierdzy, ale zupełnie zanegować jej też nie można.

Twierdza Srebrna Góra – co warto zobaczyć?

W skład twierdzy wchodzi 6 fortów i kilka bastionów, a jej wnętrza pomieściły ponad 300 pomieszczeń. W razie wojny twierdza Srebrna Góra miała być domem dla prawie 4000 żołnierzy, ale liczba ta w razie potrzeby mogła wzrosnąć nawet do 5000. Dla tak dużej załogi zmagazynowano w twierdzy ogromne ilości żywności, amunicji i opału. Twierdza miała być w stanie przetrwać nawet rok w stanie oblężenia. Na potrzeby dużej liczby wojska wykopano wewnątrz twierdzy kilka studni, z czego najgłębsza sięgała aż ponad 80 metrów w głąb terenu.

W budowie twierdzy wykorzystano ukształtowanie okolicznego terenu. Przemodelowano niektóre wierzchołki wzgórz i zaadaptowano w konstrukcji obiektu skaliste podłoże. Stoki warowni płynnie przechodziły w stoki gór, na których zbudowano forty.

Zabudowania twierdzy znajdziesz na 4 sowiogórskich wzniesieniach: Warownej Górze, Chochole Małym, Chochole Dużym i Stawnej oraz na Ostrogu, który należy już do Gór Bardzkich.

Najbardziej charakterystycznym obiektem wchodzącym w skład twierdzy w Srebrnej Górze jest Donjon, który znajdziesz w centralnej części obiektu. Tu miała się skupiać obrona twierdzy w przypadku, gdy wszystkie pozostałe forty ulegną pod naciskiem wroga. Grubość ścian donjonu sięgała… niewyobrażalnych 12 metrów, a wysokość wież to ok. 30 metrów.

Wnętrze Donjonu podzielono na 3 kondygnacje, pośród których zorganizowano 151 pomieszczeń fortecznych. W obrębie centralnego dla twierdzy Donjonu znajdowały się m.in. magazyny, piekarnia, zbrojownia, prochownia, zapewniająca dostęp do wody studnia, browar, warsztaty.

Srebrnogórski Donjon jest otoczony pierścieniem bastionów. Są to Bastion Dolny, Kleszczowy, Górny, Nowowiejski, Kawaler, Gwiaździsty i Miejski.

Zwiedzanie twierdzy Srebrna Góra

Dostępne możliwości zwiedzania twierdzy Srebrna Góra to:

• zwiedzanie głównej części twierdzy z Donjonem z przewodnikiem,
• odwiedziny w Forcie Wysoka Skała (tuż przy głównej części twierdzy),
• zwiedzanie Fortu Ostróg-Spitzberg (po drugiej stronie Przełęczy Srebrnej).

Historię twierdzy Srebrna Góra i ciekawostki związane z tym ogromnym obiektem poznasz dobrze dzięki temu, że zwiedzisz ją z przewodnikiem. Dla utrzymania ducha historii, przewodnicy noszą stroje z epoki napoleońskiej.

Podczas zwiedzania z przewodnikiem poznasz wiele historii związanych z kulisami budowy twierdzy, codziennością życia żołnierzy w murach Srebrnej Góry, ale również dowiesz się, ile trzeba się napracować, żeby wyciągnąć ze studni wiadro wody.

Dla mnie zwiedzanie z przewodnikiem było dobrą zabawą i pouczającym doświadczeniem. Mocno polecam każdego z pracujących na twierdzy przewodników, ale my mieliśmy przyjemność bycia oprowadzanym przez żołnierza o pseudonimie Benny. Było mądrze i zabawnie, a na koniec nawet dość wybuchowo.

Przewiduję, że czas zwiedzania twierdzy Srebrna Góra zamknie się dla Ciebie w 2 godzinach, o ile odwiedzisz tylko centralny obiekt twierdzy.

Na sąsiadującym z główną częścią twierdzy Forcie Wysoka Skała działa punkt widokowy, który również możesz odwiedzić. Jeśli starczy Ci czasu, przejdź również do Fortu Ostróg–Spitzberg po drugiej stronie Przełęczy Srebrnej. Jego zwiedzanie zajmie Ci niecałą godzinę.

Godziny otwarcia i ceny biletów

Główna część twierdzy Srebrna Góra jest otwarta dla zwiedzających przez cały rok. W zależności od miesiąca, różnią się tylko godziny otwarcia:

• od kwietnia do października twierdza jest czynna od 10:00 do 18:00 (ostatnie zwiedzanie z przewodnikiem o 16:30),

• do listopada do marca twierdza jest czynna od 10:00 do 17:00 (zwiedzanie z przewodnikiem o 10:20, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00, 15:00, 15:50),

• w wakacyjne weekendy twierdza jest czynna dłużej – od 10:00 do 19:00.

Przed wyjazdem do Srebrnej Góry sprawdź na stronie internetowej twierdzy aktualne godziny otwarcia i ceny biletów wstępu.

Zwiedzanie możesz połączyć z wizytą w Forcie Ostróg-Spitzberg. Aktualności dotyczące zwiedzania możesz sprawdzić na Facebooku fortu. Ceny biletów wstępu na Fort Ostróg-Spitzberg również znajdziesz na Facebooku albo na stronie internetowej Twierdzy Srebrna Góra. W weekendy możesz kupić bilet łączony, który upoważnia do zwiedzania centralnej części twierdzy i Fortu Ostróg-Spitzberg.

Jak dojechać do twierdzy Srebrna Góra? Wskazówki dojazdu

Twierdza Srebrna Góra góruje nad dawną, górniczą wsią Srebrna Góra. Warownię znajdziesz przy ul. Krętej 4. Jeśli do Srebrnej Góry wybierasz się samochodem, możesz dojechać do parkingu pod twierdzą, a ostatni fragment drogi wiodącej na twierdzę przejść pieszo.

Pod twierdzą działają 2 płatne parkingi – przy ul. Górne Miasto i niedaleko agroturystyki “Przełęcz Srebrna”. Całodniowe parkowanie jednego samochodu osobowego kosztuje tutaj 10 zł.

Jeśli nie chcesz jechać do Srebrnej Góry autem, możesz dojechać tutaj autobusem z Ząbkowic Śląskich. Odjeżdżają one z dworca obok stacji kolejowej Ząbkowice Śląskie i zatrzymują się w Srebrnej Górze na centralnym placu wsi.

Rozkład jazdy autobusów możesz sprawdzić na stronie e-podroznik.pl. Przejazd zajmuje trochę ponad 20 minut. Do Ząbkowic Śląskich możesz dojechać m.in. pociągiem (z przesiadką w Kamieńcu Ząbkowickim albo Jaworzynie Śląskiej) lub bezpośrednim autobusem z Wrocławia (koszt od 12 do 18 zł za osobę).

Gdzie spać w rejonie twierdzy Srebrna Góra? Polecane noclegi

Jeśli chcesz zatrzymać się maksymalnie blisko twierdzy Srebrna Góra, najlepszym wyborem będzie Villa Hubertus. To obiekt zajmujący budynek dawnego schroniska PTTK, z pokojami o bardzo dobrym standardzie. W pensjonacie działa bufet, który serwuje dobre śniadania i dania obiadowe. Na wielki głód polecam ogromnego schabowego ukrytego pod nazwą kotlet “Hubertus”.

Tuż przy pensjonacie działa wypożyczalnia rowerów, a Srebrna Góra słynie przecież z dużej sieci górskich tras rowerowych. Mieliśmy okazję spędzić już w Hubertusie kilka nocy i zawsze byliśmy bardzo zadowoleni z pobytu.

Inne propozycje miejsc noclegowych w Srebrnej Górze to:

• Apartament Pod Papugami – apartament mogący pomieścić do 4 osób, domowa atmosfera wnętrza, blisko centralnego placu Srebrnej Góry, nieco dalej od twierdzy.

• Hotel Srebrna Góra – obiekt o najwyższym standardzie z dostępnych w Srebrnej Górze, usytuowany na zboczu Góry Warownej, z pięknymi widokami na okolicę. Dość drogi.

Co warto zobaczyć w rejonie Srebrnej Góry? Atrakcje i szlaki turystyczne

Srebrna Góra to brama do zwiedzania Gór Sowich i Gór Bardzkich. W okolicy nie brakuje miejsc do zobaczenia – o wszystkich godnych moim zdaniem uwagi napisałem w tekście o najważniejszych atrakcjach Gór Sowich.

Poza twierdzą Srebrna Góra, która jest bez wątpienia największą atrakcją turystyczną okolicy, w rejonie Srebrnej Góry możesz zaplanować:

• zwiedzanie wiaduktów Kolei Sowiogórskiej – to dwa ceglane wiadukty, które są pozostałością po linii kolejowej łączącej Dzierżoniów i Bielawę ze Srebrną Górą. Ze względu na duże różnice wysokości, fragment tej linii był wykonany jako kolej zębata. Współcześnie pociągi kursują tylko na niewielkim fragmencie linii, między Dzierżoniowem, a Bielawą i oczywiście nie mają nic wspólnego z koleją zębatą.

• wędrówka szlakiem przecinającym Góry Sowie – w Srebrnej Górze możesz rozpocząć wędrówkę czerwonym szlakiem, który zaprowadzi Cię przez Kalenicę do schroniska PTTK Zygmuntówka. Tam możesz spędzić noc i kontynuować wycieczkę do Walimia przez Wielką i Małą Sowę.

• zwiedzanie Nowej Rudy – tuż obok Srebrnej Góry leży Nowa Ruda, dawne górnicze miasto, którego największą atrakcją jest dzisiaj Turystyczna Kopalnia Węgla. Poza tym miasto jest urocze – sporo tu ciekawej architektury i ładnych widoków. Na Nową Rudę możesz spojrzeć z wież widokowych leżących niedaleko miasta.

• wędrówka przez Góry Bardzkie do Barda – mniej popularna trasa, która zaprowadzi Cię do Barda. Warto zwiedzić w nim m.in. kalwarię na Bardzkiej Górze, Obryw Bardzki i zabytkową zabudowę miasta.

Co jeszcze powinieneś przeczytać?

• Atrakcje Gór Sowich – co kryje ten tajemniczy zakątek Polski?

• Góry blisko Wrocławia, czyli 10 pomysłów na to, gdzie jechać w góry na Dolnym Śląsku

• 24 atrakcji Dolnego Śląska, czyli ciekawe miejsca na jeden dzień i weekend

• Wieże widokowe Dolnego Śląska i pogranicza – gdzie najlepiej oglądać Dolny Śląsk z góry?

• Jak TANIO podróżować po Polsce? 16 pomysłów na tanie podróżowanie

Odwiedziny w Srebrnej Górze i zwiedzanie twierdzy Srebrna Góra dadzą Ci na pewno dużo frajdy, ale pozwolą też poznać historię tego fragmentu Dolnego Śląska. Tę wizytę możesz połączyć ze zwiedzaniem okolic Srebrnej Góry i wędrówką przez tajemnicze Góry Sowie. Mam nadzieję, że czas spędzony w Srebrnej Górze będzie dla Ciebie miłym wspomnieniem. Udanej podróży!