Jak przemieszczać się po Gruzji? Transport: wynajem auta, marszrutki, pociągi

Transport po Gruzji działa zaskakująco dobrze jak na fakt, że Gruzja to kraj górzysty, a poziom lokalnych dróg nie jest najlepszy. Do wielu ważnych turystycznie miejsc można dojechać transportem zbiorowym – marszrutkami, a czasami też pociągami. System ten wspierają taksówki i chętnie wypożyczane przez turystów samochody.

Przygotowałem poradnik, który pomoże Ci zaplanować sprawne przemieszczanie się po Gruzji i podpowie, jak tanio podróżować po kraju. W tekście znajdziesz:

• wskazówki dotyczące transferu z lotnisk w Kutaisi i Tbilisi,
• porady na temat przemieszczania się po Gruzji transportem publicznym,
• zasady korzystania z marszrutek, pociągów i taksówek w Gruzji,
• wskazówki dla osób, które chcą wynająć samochód w Gruzji.

Jak najwygodniej poruszać się po Gruzji?

Gruzja to niewielki kraj – jego łączna powierzchnia jest tylko 2 razy większa od województwa mazowieckiego. Do najważniejszych atrakcji i miejsc, które warto zobaczyć w Gruzji, można dojechać marszrutkami i (w niektórych przypadkach) również pociągami.

Podróże komunikacją zbiorową są bardziej czasochłonne od przemieszczenia się wypożyczonym samochodem lub taksówką, ale bronią się pod względem ekonomicznym i ułatwiają złapanie kontaktu z gruzińskim społeczeństwem. Samochód da Ci za to o wiele większą elastyczność i pozwoli sprawniej przemieszczać się po Gruzji.

Możesz niżej sprawdzić przykładowe ceny samochodów dostępnych na lotnisku w Kutaisi i w Tbilisi. Wpisz niżej datę swojego wyjazdu, żeby zobaczyć najtańsze auta dostępne w danym terminie w wypożyczalni, z której korzystałem już w Albanii, Czarnogórze i na Krecie.

W naszym przypadku większość zagranicznych podróży ogarniamy z wynajętym autem, bo lubimy wolność i elastyczność. Warto skorzystać kilka razy z marszrutki albo pociągu, bo to świetna przygoda, ale szkoda nam czasu na opieranie podróży tylko na nich. Szczególnie, że auto kosztuje często mniej niż 100 zł za osobę dziennie (i rzadko ma kaucję).

Transfer z lotniska w Tbilisi do centrum

Lotnisko w stolicy Gruzji jest największym portem lotniczym kraju. Tuż przed halą przylotów lotniska w Tbilisi zatrzymuje się autobus numer 337, który zawozi pasażerów bezpośrednio do centrum Tbilisi. Autobus kursuje przez całą dobę. Przystanek znajduje się przed wejściem do hali przylotów.

Do dyspozycji są jeszcze: połączenie kolejowe, prywatny transfer, taksówki, Bolt i wynajęty samochód. Ten ostatni da Ci największą elastyczność i pozwoli zobaczyć więcej atrakcji Gruzji w krótszym czasie. Wszelkie szczegóły dotyczące transferu z lotniska w Tbilisi znajdziesz w artykule, do którego podlinkowałem wyżej.

Transfer z lotniska w Kutaisi

Przez lotnisko w Kutaisi przewijają się codziennie setki miłośników taniego latania. Poza licznymi taksówkami, które zawiozą pasażerów w dowolnie wybrane miejsce Gruzji, można liczyć na usługi przewoźnika Georgian Bus. To jednak nie jedyna opcja na wygodny dojazd z lotniska w Kutaisi do centrum miasta i Tbilisi.

Korzystając z Georgian Bus, podczas zakupu wybieramy konkretny lot, którym dostaniesz się do Gruzji. Autobus czeka na lądowanie samolotu i zakończenie formalności. Georgian Bus zatrzymuje się w Tbilisi na placu Wolności w samym centrum miasta, a nie na placu Didube, jak zdecydowana większość marszrutek.

Jak dojechać z Kutaisi do Tbilisi?

Jeśli do Tbilisi chcesz się dostać bezpośrednio z lotniska w Kutaisi, skorzystaj z połączeń oferowanym przez Georgian Bus. Podróżuj zajmuje ok. 4 godzin, a busy zawsze zatrzymują się przynajmniej raz na przerwę przy stacji benzynowej i supermarkecie na trasie.

Gdy do Tbilisi będziesz chciał dojechać będąc już w Kutaisi, musisz skorzystać z marszrutek. Odjeżdżają one z dworca autobusowego w Kutaisi leżącego niedaleko restauracji McDonald’s. Trasa Kutaisi – Tbilisi jest dość popularna, więc marszrutki odjeżdżają w szczycie nawet co kilkadziesiąt minut.

Z Kutaisi możesz też dojechać do Tbilisi wypożyczonym samochodem, który odbierzesz sprzed terminala lotniska w Kutaisi, zaraz po przylocie do Gruzji. Możesz sprawdzić ceny wynajmu w terminie Twojej podróży – może się okazać, że koszty nie będą tak duże i wynajem będzie opłacalny (szczególnie, że będziesz dzięki niemu znacznie bardziej elastyczny).

Jak dojechać z Kutaisi do Batumi?

Jeśli masz zamiar pojechać z Kutaisi do Batumi prosto z lotniska w Kutaisi, najlepszym wyborem będzie skorzystanie z Georgian Bus, o którym pisałem wyżej. Bilety kupisz łatwo przez internet, a autobus znajdziesz tuż przed wejściem do terminala lotniska.

W przypadku podróży do Batumi z centrum Kutaisi, skorzystaj z marszrutek, które odjeżdżają z dworca autobusowego niedaleko restauracji McDonald’s w południowej części miasta. Marszrutki odjeżdżają co mniej więcej godzinę, zaczynając od 8:00. Marszrutki jadące do Batumi kończą trasę na dworcu autobusowym w Batumi, który jest położony niedaleko stacji kolejowej.

Podobnie jak w przypadku podróży z Kutaisi do Tbilisi, również do Batumi możesz sprawnie dojechać wynajętym autem. Możesz zarezerwować samochód z odbiorem na lotnisku w Kutaisi i ruszyć w stronę Batumi zaraz po przylocie do Gruzji. Im wcześniej zarezerwujesz auto tym jest szansa, że stawka za dzień wynajmu będzie niższa.

Marszrutki

Marszrutki to legenda w krajach byłego Związku Radzieckiego. Pod tą nazwą kryją się małe busiki kursujące po stałych trasach (po tzw. marszrutach), uruchamiane często przez prywatne osoby lub niewielkie przedsiębiorstwa transportowe.

Trasy marszrutek oznaczone są na przedniej szybie busa. Zazwyczaj na tablicy zobaczysz tylko nazwę miejscowości docelowej, bez informacji o miastach, które marszrutka mija na swojej drodze. Jeśli chcesz wysiąść po drodze – dopytaj się kierowców, w którą marszrutkę powinieneś wsiąść i gdzie mniej więcej będzie Twój przystanek.

Kierowcy chętnie Ci pomogą, a poradzisz sobie nawet bez znajomości języka rosyjskiego. Wystarczy podać im miejsce docelowe Twojej podróży, a oni już zaprowadzą Cię do odpowiedniego busika.

Gdzie znaleźć rozkład jazdy marszrutek?

Marszrutki zazwyczaj nie mają rozkładu jazdy i wyraźnych przystanków pośrednich. Przyszykuj się na to, że busy odjeżdżają “mniej więcej” o zaplanowanej porze. Niektóre miasta publikują rozkłady jazdy marszrutek (np. Kutaisi), ale godziny odjazdu nie są sztywne. Busy odjeżdżają wtedy, gdy kierowca uzna, że liczba pasażerów przekroczyła przyjęte minimum.

Nie raz zdarzało mi się, że marszrutka czekała nawet 20-25 minut na nazbieranie się większej liczby pasażerów. Uwaga – marszrutki mogą też odjechać wcześniej nie założono, jeśli bus wypełni się szybciej. Nigdy nie pojawiaj się więc w miejscu odjazdu na ostatnią chwilę.

Jeśli do marszrutki wsiadasz “po drodze”, nie licz na jakikolwiek rozkład jazdy umieszczony na przystanku. W mniejszych miejscowościach trudno będzie nawet zlokalizować sam przystanek – marszrutka zatrzymuje się w miejscu znanym lokalnej społeczności i… to w zupełności wystarcza.

Często bus zatrzymuje się co kilkadziesiąt metrów, żeby wysadzić pasażerów w najbardziej dogodnych dla nich miejscach. Brak rozkładów jazdy i wyraźnie oznaczonych przystanków w mniejszych miastach nie oznacza, że to wiedza tajemna.

Gdzie zatrzymują się marszrutki?

Miejsc zatrzymań poszukaj na mapach (dużo informacji znajdziesz np. w MAPS.ME lub innych aplikacjach przydających się w czasie podróży) lub zapytaj o to lokalnych mieszkańców. Wystarczy, że powiesz “gdje marszrutka w Kutaisi”, a ktoś na pewno wskaże Ci, gdzie zatrzymuje się bus do tego miasta.

Dworce marszrutek w dużych miastach… nie przypominają dworców. Niezależnie, czy to stolica kraju, czy inne duże i ważne miasto, głównie miejsca zatrzymań marszrutek w Gruzji nie przypominają dworców autobusowych, do jakich przyzwyczailiśmy się w Europie Zachodniej.

Głównym dworcem autobusowym w danym mieście (central bus stop) tytułuje się zazwyczaj duży plac parkingowy, na którym stoją dziesiątki busików, busów, taksówek i prywatnych aut. Kierowcy krążą po placu i nawołują potencjalnych pasażerów wykrzykując miejsce, do którego jedzie ich marszrutka.

Zanim pójdziesz za taką osobą do pojazdu upewnij się, że to kierowca marszrutki, a nie taksówkarz. Jeśli kierujecie się do prywatnego auta, a kierowca zaczyna kombinować i mówić, że “marszrutka nie jedzie” albo, że “będzie dopiero za X godzin” to możesz podejrzewać, że ktoś Cię tu chce zrobić w balona. Czasami jazda współdzieloną taksówką się jednak opłaca – o tym szerzej w dalszej części artykułu.

Na takich dworcach autobusowych nie ma (bez kilku wyjątków) oznaczonych stanowisk odjazdu ani rozkładów jazdy. Jeżeli nie możesz znaleźć swojej marszrutki, po prostu zapytaj kierowców. Nie musisz mówić nic poza nazwą miasta, do którego się wybierasz.

W ważniejszych miastach Gruzji marszrutek należy szukać:

• Tbilisi – na placu Didube,
• Kutaisi – przy McDonald’s na południowym zachodzie miasta,
• Batumi – niedaleko portu morskiego,
• Zugdidi – na placu przy rzece (marszrutki do Mestii),
• Mestia – tuż obok placu Seti,
• Stepancminda (Kazbegi) – na głównym placu miasta.

Za bilet płaci się bezpośrednio u kierowcy, a w nielicznych przypadkach w małych kasach biletowych na przystankach (np. w Stepancmindzie, Mestii). W pojazdach nie ma drukarek biletów ani kas fiskalnych. Gotówkę za bilet przekazuje się kierowcy, a on wpuszcza Cię na pokład.

Czasami organizacja jest trochę inna – wchodzi się bez płacenia, a przed odjazdem kierowca przechodzi przez pojazd i robi “zbiórkę”. Miej przygotowaną gotówkę – płacenie kartą jest niemożliwe.

Jak wygląda przejazd marszrutką?

Przejazd to ciekawe doświadczenie społeczne. Marszrutki to najpopularniejszy sposób przemieszczania się w Gruzji. Codziennie korzystają z niego tysiące Gruzinów – masz więc tysiące okazji, żeby zbliżyć się do lokalnej społeczności i ją trochę poobserwować.

Kierowcy marszrutek często dobrze znają swoich stałych pasażerów i prowadzą z nimi długie i głośne debaty w czasie jazdy. Jeśli akurat nie ma ich na pokładzie – czas zabijają rozmową przez telefon, często jadąc akurat po niebezpiecznych fragmentach drogi.

Teoretycznie możesz sam wybrać miejsce, na którym usiądziesz, ale zdarza się, że kierowca przydziela miejscówki sam, według tylko sobie znanego klucza. To nieszkodliwy element folkloru, więc nie stresuj się tym zbyt mocno – nawet jeśli zostaniesz bez powodu przesadzony o rząd do przodu lub rząd do tyłu.

Unikaj siadania z tyłu marszrutki. Tylne drzwi (bagażowe) w busach bywają nieszczelne i zasysa się przez nie trochę spalin. O ile nie jest to problemem przy 30-minutowej jeździe, to już prawie 4-godzinna podróż z Tbilisi do Stepancmindy może się skończyć bólem głowy i lekkim podtruciem.

Nawet jeśli z marszutkami Ci nie po drodze, przejedź się jedną z nich chociaż na krótkim odcinku. To jedna z najlepszych okazji, żeby w kilka minut wchłonąć dawne gruzińskiego folkloru.

Wynajem samochodu

Jeżeli cenisz sobie niezależność od łaski lub niełaski publicznych środków transportu, wynajem samochodu będzie dobrym rozwiązaniem. Możesz bezpośrednio wynająć samochód na lotnisku w Tbilisi lub Kutaisi – dzięki temu nie będziesz musiał martwić się nawet o transfer z lotniska do centrum miasta.

Od kilku lat chętniej wypożyczamy samochody w podróży bo zauważyliśmy, że dają nam wielką niezależność i pozwalają dotrzeć do wielu interesujących atrakcji. Koszty zazwyczaj okazują się niższe, niż zakładaliśmy. Transport publiczny jest ciekawym przeżyciem, ale jeśli masz do dyspozycji krótki urlop i chcesz sporo zobaczyć, samochód dla Ci znacznie więcej możliwości.

W Gruzji, ale również na Krecie, w Czarnogórze i Albanii korzystaliśmy w tej samej wypożyczalni, której samochody możesz przejrzeć poniżej. Wystarczy wpisać daty Twojej podróży do Gruzji, żeby zobaczyć dostępne auta i ich ceny w danym terminie. Nie mamy żadnych zastrzeżeń do tej wypożyczalni, więc szczerze ją polecamy.

Jak jeździ się samochodem po Gruzji?

Gruzini to bardzo energiczni kierowcy, którym zdarza się łamać przepisy drogowe. Wystarczy jednak kilka godzin, żeby odnaleźć się w tym ruchu drogowym i dobrze radzić sobie nawet w otoczeniu szybkich Gruzinów. Pomimo, że nie jestem wytrawnym kierowcą, udało mi się szybko “ogarnąć” i prowadzić bezpiecznie i dynamicznie. ;)

Uspokaja liczna obecność policji na drogach. Komisariaty widać nawet w maleńkich miejscowościach, a samochodowych partoli policji drogowej jest na drogach sporo. Mam wrażenie, że z roku na rok Gruzini jeżdżą bardziej przepisowo i spokojniej – ale nie tak, jak przyzwyczailiśmy się w Europie.

Zagrożeniem na drodze mogą być zwierzęta, które, szczególnie w mniejszych miejscowościach, spacerują niespiesznie po całej szerokości drogi (nawet tej głównej). Łatwo się do nich przyzwyczaić, więc po kilku zaskoczeniach fakt, że obok samochodu przechodzi właśnie krowa przestanie Cię już dziwić.

Podczas wypożyczania samochodu, pomyśl o wykupieniu dodatkowego ubezpieczenia od uszkodzeń samochodu. Odpryskujące kamienie, ciasne mijanie się samochodów, zbyt duża prędkość – okoliczności, w których może dojść do uszkodzenia samochodu jest dużo. Lepiej, żebyś nie musiał płacić za przypadkowe uszkodzenia z własnej kieszeni.

Pamiętaj, że nie wszystkie drogi w Gruzji nadają się do pokonywania samochodem z napędem na jedną oś. Sprawdź za każdym razem, jakiej drogi możesz się spodziewać na swojej planowanej trasie. Bądź czujny zwłaszcza w rejonie Swanetii i Tuszetii. Wiele dróg jest tam na tyle wymagających, że pokonasz je tylko autem z napędem 4×4. W warunkach zimowych te drogi mogą być zupełnie nieprzejezdne.

Pociągi

Sieć kolejowa w Gruzji nie jest szczególnie imponująca, głównie przez trudne ukształtowanie terenu na północy i południu kraju. Pociągi kursują głównie w osi wschód-zachód. Dawniej sieć obejmowała też Abchazję, ale od czasu de facto odłączenia się tego terytorium od Gruzji, pociągi od gruzińskiej strony dojeżdżają tylko do miejscowości Zugdidi. Most na granicznej rzece Inguri jest zerwany od czasu wojny abchasko-gruzińskiej.

Do 2020 r. Gruzini uruchamiali nocny pociąg z Tbilisi do Zugdidi, dzięki któremu można szybko “przeskoczyć” na drugą stronę kraju i z Zugdidi sprawnie dojechać np. do Swanetii. W 2021 r. kursowanie pociągu zostało zawieszone. Aktualną listę kursujących pociągów sprawdzisz na stronie internetowej Kolei Gruzińskich.

Przed wyjazdem upewnij się, że pociąg, którym planujesz jechać, nie został w międzyczasie zawieszony. Zawieszenia kursowania pociągów – w tym tych międzynarodowych w relacji Tbilisi – Baku i Tbilisi – Erywań, spowodowane były pandemią koronawirusa, ale nie wszystkie pociągi wróciły do kursowania nawet kilka lat po uspokojeniu się światowej paniki.

Jedną z linii kolejowych Gruzji można potraktować jako atrakcję turystyczną. Znane z produkcji wody miasto Borjomi jest połączone z kurortem narciarskim Bakuriani koleją wąskotorową – jedyną taką działającą jeszcze w Gruzji. Mozolne wdrapywanie się pociągu do Bakuriani trwa 2 godziny. Pociąg, jadąc nie szybciej niż 20 km/h, pokonuje w tym czasie aż 900 metrów różnicy wzniesień.

Bilety na gruzińskie pociągi można kupić w kasach biletowych na dworcach lub przez internet. Przy wchodzeniu na pokład pociągu trzeba okazać paszport.Gruzińskie pociągi nie są najnowocześniejsze i nie jeżdżą najszybciej, ale podróżuje się nimi wygodnie. W wagonach jest czysto, również w przedziałach wagonów sypialnych.

Powiew nowoczesności wniosły kupione od szwajcarskiego Stadlera składy elektryczne, które obsługują trasę między Batumi, a Tbilisi. Jeśli będziesz miał ochotę przejechać się tym pociągiem, będzie on na stronie Kolei Gruzińskich oznaczony jako “Stadler”.

Taksówki

Taksówki to stosunkowo tani i powszechny sposób przemieszczania się turystów po Gruzji na krótkie i średnie odległości. Cena przejazdu zależy od Twoich umiejętności negocjacyjnych. Standardem jest, że pierwotna cena proponowana przez taksówkarza ma niewiele wspólnego z kwotą, za jaką ostatecznie zgodzi się pojechać. Im dłuższa trasa (lub dłuższe czekanie), tym możliwości negocjacji są większe.

Za przejazd z Ckaltubo do kanionu Okatse, 3 godziny oczekiwania i podróż powrotną do Ckaltubo (łącznie 80 km i prawie 5 godzin) zapłaciliśmy 60 GEL, czyli 75 zł. Na początku kierowca zaproponował aż 85 GEL (105 zł). Chwila negocjacji i 30 zł zaoszczędzone.

Taksówki są szczególnie dobrą opcją, gdy w ciągu jednego dnia chcesz zobaczyć sporo porozrzucanych po okolicy miejsc i nie masz ochoty za każdym razem szukać nowego transportu do kolejnej atrakcji. Taksówkarze chętnie organizują takie “objazdówki”. Nie powinno wyjść drogo – szczególnie, gdy podróżujesz taksówką w kilka osób.

Taksówki w Gruzji bywają nieoznaczone znakami “TAXI” i de facto taksówkami nie są – to po prostu prywatne samochody, których kierowcy dorabiają sobie obwożąc turystów po kraju. Kierowcy rzadko mówią dobrze po angielsku, ale do negocjacji cen umiejętności językowych im na pewno wystarczy. Nie zaszkodzi, gdy nauczysz się rosyjskich liczebników.

Cenę za przejazd ustal na samym początku, zanim wsiądziesz do taksówki. Później kurczowo się jej trzymaj, nawet jeśli kierowca zacznie coś kombinować. Najlepiej, gdy po dojechaniu na miejsce dasz mu po prostu odliczoną kwotę i wyjdziesz z taksówki. Zdarzało się to rzadko, ale miewałem przypadki, gdy kierowca upierał się, że umówiliśmy się na inną cenę niż w rzeczywistości.

Ostatecznie i tak płaciłem tyle, ile chciałem zapłacić pierwotnie, ale sytuacje były niekomfortowe. Żeby ograniczyć koszty podróży taksówką na większe odległości (np. na jednodniową objazdówkę po lokalnych atrakcjach), postaraj się znaleźć chętnych na wszystkie miejsca siedzące w samochodzie.

Rozejrzyj się, czy dookoła nie ma innych turystów, którzy próbują dogadać się z taksówkarzami. Może się okazać, że wybieracie się w tym samym kierunku i zamiast wynajmować dwa samochody, bez problemu zmieścicie się w jednym. W ten sposób pojechaliśmy z Mestii do Ushguli i z Ckaltubo do Jaskini Prometeusza, oszczędzając sporo lari.

Co powinieneś wiedzieć i przeczytać przed podróżą do Gruzji?

Szykuje Ci się podróż do Gruzji, a ja wiem jak Ci pomóc. ;) Na blogu znajdziesz też sporo szczegółowych artykułów o Gruzji. Poza opisami atrakcji, zebrałem w nich sporo informacji praktycznych, które ułatwi Ci planowanie wyjazdu:

• Podróż do GRUZJI – co WARTO wiedzieć przed wyjazdem na własną rękę?

• Gdzie tanio wynająć AUTO z wypożyczalni w Gruzji?

• Jak dojechać z lotniska w Kutaisi do centrum i do Tbilisi?

• Jak dojechać z lotniska w Tbilisi do centrum miasta?

• 9 powodów, dla których warto pojechać do Gruzji

• Gruzja – WAKACJE na własną rękę. 10 kroków, aby samodzielnie zorganizować podróż do Gruzji

Na który środek transportu zdecydujesz się podczas swojej podróży po Gruzji? Bardziej kusi się integracja z lokalną społecznością w marszrutce, czy jednak mocniej cenisz sobie wygodę i prywatność, które zapewnia wynajęty samochód? Podziel się w komentarzach swoim podejściem do przemieszczania się po Gruzji.