Gruzja - wszystko, co warto wiedzieć przed podróżą w 2021 r.

Gruzja to przepiękny kraj, który zyskuje coraz większą popularność wśród turystów. Do podróży na Kaukaz warto się odpowiednio przygotować, aby nasz pobyt przebiegał bez niepotrzebnych zakłóceń. W artykule opowiem o wszystkim, co warto wiedzieć przed wyjazdem do Gruzji oraz podzielę się szeregiem informacji praktycznych związanych z tym krajem.

Co znajdziesz w artykule?

• wskazówki na temat dojazdu do Gruzji oraz transferu z lotnisk w Kutaisi i Tbilisi,
• zasady wjazdu do Gruzji, wymogi paszportowe i celne,
• informacje o ubezpieczeniu turystycznym, które warto wykupić przed wyjazdem do Gruzji,
• kompendium wiedzy na temat transportu wewnątrz Gruzji,
• wskazówki dotyczące wymiany gruzińskiej waluty i posługiwania się językiem angielskim w Gruzji,
• rekomendacje dotyczące noclegów i zakwaterowania,
• informacje o najlepszych okresach w roku na podróż do Gruzji,
• informacje praktyczne na temat dostępu do internetu, kart SIM, standardu gniazdek,
• podsumowanie kwestii związanych z bezpieczeństwem w Gruzji,
• ranking najlepszych dań kuchni gruzińskiej,
• polecane książki i przewodniki o Gruzji.

Podstawowe informacje o Gruzji. Na jakim kontynencie leży?

Gruzję zamieszkują niespełna 4 miliony mieszkańców. Stolicą kraju jest Tbilisi, którego aglomeracja liczy 1,5 mln mieszkańców - prawie 40% populacji Gruzji. Powyżej 100 000 obywateli liczą 3 gruzińskie miasta - Batumi, Kutaisi i Rustawi.

Położenie geograficzne Gruzji w szerokim na niecałe 1000 km pasie oddzielającym Morze Czarne od Morza Kaspijskiego powoduje, że jej przynależność kontynentalna nie jest jednoznacznie określona.

Jedni uważają, że Gruzja to dalekie rubieże Europy, inni, że to już z całą pewnością Azja, ale nie brakuje również zwolenników teorii, że kraj jest podzielony na część europejską i azjatycką.

Temat był wielokrotnie analizowany, ale z podróżniczego punktu widzenia nie ma on większego znaczenia. Najistotniejsze dla nas jest to, że Gruzja, obok Armenii, Azerbejdżanu i kawałka Rosji, to część Kaukazu.

Granice Gruzji nie są spójne. Około 20% powierzchni kraju znajduje się de facto poza wpływem władz państwowych.

Leżące de jure na terytorium Gruzji - Abchazja i Osetia Południowa - to republiki separatystyczne, które jednostronnie ogłosiły niepodległość od Gruzji i znajdują się pod rosyjskim protektoratem, w rosyjskiej strefie wpływów.

Abchazja i Osetia Południowa nie są powszechnie uznawane na arenie międzynarodowej. Ich niepodległość uznały: Rosja, Nikaragua, Wenezuela, Nauru, Syria oraz państwa nieuznawane: Osetia Południowa, Górski Karabach, Naddniestrze.

W artykule zebrałem dla Ciebie informacje praktyczne, dzięki którym dobrze przygotujesz się do swojej pierwszej podróży do Gruzji.

Jak dojechać do Gruzji?

W 2020 r. bezpośrednie loty do Gruzji oferuje większość polskich lotnisk. Dwa główne, międzynarodowe porty lotnicze Gruzji znajdują się w Tbilisi i Kutaisi.

Narodowy LOT lata z Warszawy do Tbilisi, a Wizz Air obsługuje połączenia z Gdańska, Katowic, Krakowa, Poznania, Warszawy i Wrocławia do położonego w centrum Gruzji Kutaisi.

Jak dojechać z lotnisk do miast? Transfer lotniskowy

Oba gruzińskie lotniska są bardzo dobrze skomunikowane z pobliskimi miastami.

Lotnisko Tbilisi

Lotnisko w stolicy Gruzji jest największym portem lotniczym kraju.

Tuż przed halą przylotów zatrzymuje się marszrutka numer 37, która zawozi pasażerów bezpośrednio do centrum Tbilisi. Bilet kosztuje 0,5 GEL, czyli 70 groszy. Autobus kursuje przez całą dobę. Przystanek znajduje się przed wejściem do hali przylotów.

Do dyspozycji jest jeszcze połączenie kolejowe, ale pociąg wykonuje kursy tylko dwa razy dziennie.

Aktualny rozkład jazdy pociągu można znaleźć na stronie internetowej lotniska.

W 2020 r. pociągi odjeżdżały:

• ze stacji kolejowej w Tbilisi na lotnisko o godz. 7:55 i 16:55,
• z lotniska na stację kolejową w Tbilisi o godz. 4:00 (*), 8:35 i 17:40.

* pociąg o godz. 4:00 nie znajduje się w oficjalnym rozkładzie jazdy, ale w informacjach prasowych na stronie lotniska widnieje informacja, że kursuje on od grudnia 2018 r.

Podróż pociągiem trwa 40 minut i kosztuje 0,5 GEL (0,7 zł).

Lotnisko Kutaisi

Lotnisko w Kutaisi jest obsługiwane przez niskokosztowych przewoźników lotniczych - głównie przez węgierskiego Wizz Air. Pojawiają się tam również samoloty Ryanair, ale w 2020 r. nie obsługiwały żadnych połączeń z Polski.

Przez lotnisko w Kutaisi przewijają się codziennie setki miłośników taniego latania. Poza licznymi taksówkami, które zawiozą pasażerów w dowolnie wybrane miejsce Gruzji, można liczyć na usługi przewoźnika Georgian Bus.

Przewoźnik oferuje przejazdy busami na trasach:

• lotnisko Kutaisi - miasto Kutaisi (30 minut, 5 GEL = 7 zł),
• lotnisko Kutaisi - Tbilisi (4 godziny, 20 GEL = 27 zł),
• lotnisko Kutaisi - Batumi (2 godziny, 15 GEL = 20 zł) ,
• lotnisko Kutaisi - Gudauri (6 godzin, 60 GEL = 80 zł).

Bilety można kupić przez stronę internetową Georgian Bus.

Podczas zakupu wybieramy konkretny lot, którym mamy zamiar dostać się do Gruzji. Autobus czeka na lądowanie samolotu i zakończenie formalności celno-paszportowych. Nie trzeba obawiać się, że transport zwieje nam sprzed nosa przez nieprzewidziane opóźnienie samolotu.

Georgian Bus zatrzymuje się w Tbilisi na placu Wolności w samym centrum miasta, a nie na placu Didube, jak zdecydowana większość marszrutek.

Wjazd do Gruzji. Czy potrzebna jest wiza lub paszport?

Polska jest objęta programem bezwizowego wjazdu do Gruzji. Obywatele naszego kraju mogą przebywać w Gruzji do 365 dni, po czym należy opuścić terytorium kraju.

Gdy wyjedziemy z Gruzji na krótką wycieczkę (chociażby do Azerbejdżanu czy Armenii) i wrócimy do niej, okres 365 dni liczy się od nowa. Teoretycznie oznacza to, że możemy przebywać w Gruzji w nieskończoność, z krótkimi przerwami raz do roku.

Obywatele polscy nie muszą meldować się podczas pobytu w Gruzji.

Wjazd do Gruzji może się odbywać z paszportem lub dowodem osobistym. Rekomenduję Ci jednak, aby mieć ze sobą dwa dokumenty tożsamości - na wypadek, gdyby z jednym stało się coś nieprzewidzianego.

Zwróć proszę uwagę na leki, jakie przewozisz ze sobą do Gruzji. Niektóre medykamenty, które w Polsce wydawane są bez recepty, w Gruzji są zaliczane do grupy narkotycznych.

Jeśli zamierzasz przewieźć leki np. z kodeiną (Solpadeine, Thiocodin, Nurofen Plus, Antidol), efedryną (Tussipect) lub pseudoefedryną (Ibuprom Zatoki, Metafen, Gripex, Cirrus, Sudafen, itp.) w składzie - koniecznie zadbaj o posiadanie zaświadczenia lekarskiego, w którym jest wyraźnie napisane, że potrzebujesz ich w celach medycznych.

Co warto zobaczyć w Gruzji? Najciekawsze atrakcje Gruzji

Gruzja to kraj, w którym nie brakuje atrakcji z żadnej kategorii. Znajdziesz tu ciepłe wybrzeże Morza Czarnego, wysokie góry, doliny pełne winnic... można tak mnożyć.

Przygotowałem dla Ciebie kompletny przewodnik, w którym opowiadam o miejscach, które warto zobaczyć w Gruzji. Sprawdź, czy wszystkie z nich są już na Twojej liście atrakcji do zobaczenia.

Czy warto wykupić ubezpieczenie przed podróżą do Gruzji?

Gruzja, jako kraj nienależący do Unii Europejskiej, nie jest objęty działaniem Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ).

Przed przyjazdem do Gruzji, polecam Ci z całą stanowczością zakup ubezpieczenia turystycznego, które pozwoli na skorzystanie z darmowej pomocy w publicznych i prywatnych punktach opieki zdrowotnej.

Publiczna służba zdrowia w Gruzji nie należy do najlepszych, tym więc lepiej posiadać ubezpieczenie turystyczne, które otworzy nam drzwi do profesjonalnych, prywatnych klinik. Bez ubezpieczenia również publiczna opieka jest w pełni płatna.

Ceny ubezpieczenia turystycznego można sprawdzić w kalkulatorze ubezpieczeń.

Jeśli planujesz uprawianie turystyki górskiej lub sportów ekstremalnych, koniecznie podaj te informacje w czasie zakupu ubezpieczenia.

Transport w Gruzji. Jak przemieszczać się po kraju?

Gruzja jest stosunkowo niewielkim krajem, po którym wygodnie można się przemieszczać środkami transportu publicznego.

Marszrutki

W Gruzji, jak w większości byłych republik Związku Radzieckiego, podstawowym środkiem lokomocji pozostała marszrutka, czyli kilku- lub kilkunastoosobowy busik.

Nie istnieje jeden, spójny rozkład jazdy marszrutek kursujących po kraju (poza wyjątkami jak Georgian Bus, ale to już raczej transport autokarowy, a nie "staromarszrutkowy").

Busiki odjeżdżają z wyznaczonych w miastach placów, a ruszają w drogę dopiero wtedy, gdy na pokładzie uzbiera się odpowiednia liczba pasażerów.

W ważniejszych z turystycznego punktu widzenia miastach Gruzji marszrutek należy szukać:

• Tbilisi - na placu Didube,
• Kutaisi - przy McDonald's na południowym zachodzie miasta,
• Batumi - niedaleko portu morskiego,
• Zugdidi - na placu przy rzece (marszrutki do Mestii),
• Mestia - tuż obok placu Seti,
• Stepancminda (Kazbegi) - na głównym placu miasta.

Za przejazd marszrutką płaci się bezpośrednio kierowcy (z wyjątkami - np. w Mestii i Kazbegi bilet należało kupić w kasie biletowej przy dworcu).

Pociągi

Gruzja posiada również niezbyt rozbudowaną, realizującą przewozy głównie w osi wschód-zachód, sieć kolejową.

Rozkład jazdy Kolei Gruzińskich można sprawdzić na ich stronie internetowej.

Pociągi w kierunku północno-zachodnim nie jadą dalej niż do Zugdigi. Linia na wysokości rzeki Inguri jest przecięta - rzeka jest granicą między Gruzją, a separatystyczną republiką Abchazji. Z abchaskiego Suchumi kursuje bezpośredni pociąg do Moskwy.

Uruchamiano pociągi:

• międzynarodowe:
  • Tbilisi (20:35) - Baku (7:30) i Baku (23:15) - Tbilisi (10:35) kursujący codziennie,
  • Tbilisi (20:20) - Erewań (6:55) i Baku (21:30) - Tbilisi (7:35) kursujący co drugi dzień,
• nocne krajowe:
  • Tbilisi (21:45) - Zugdidi (6:15) i Zugdidi (22:15) - Tbilisi (6:37) kursujący codziennie z wagonami do Ozurgeti (jadą razem do stacji Samtredia). Skorzystaliśmy z tego pociągu w drodze do Ushguli,
• dzienne krajowe z Tbilisi do Kutaisi, Poti, Zudgigi i Batumi,
• lokalne, służące jako dowóz do pracy i szkoły.

Pociągi mogą być również atrakcją turystyczną. Między Borjomi a Bakuriani kursuje kolejka wąskotorowa, która na swojej trasie pokonuje aż... 900 metrów różnicy wzniesień. Sprawdź, jak zaplanować zwiedzanie tej nietypowej atrakcji Gruzji.

Bilety można wygodnie kupić poprzez stronę internetową, która jest dostępna również w języku angielskim.

Przykładowe ceny biletów na gruzińskie pociągi:

• Tbilisi - Zugdidi: 16 GEL = 21 zł (pociąg dzienny, 2 klasa), 8,5 GEL = 11 zł (pociąg nocny, miejsce do siedzenia), 35 GEL = 47 zł (pociąg nocny, wagon sypialny w 1. klasie),
• Tbilisi - Batumi: 25 GEL = 33 zł (miejsce do siedzenia w klasie 2), 61 GEL = 81 zł (miejsce do siedzenia w klasie 1),
• Tbilisi - Kutaisi I: 9 GEL = 12 zł (pociąg dzienny),
• Tbilisi - Poti: 16 GEL = 21 zł (2 klasa), 28 GEL = 37 zł (1 klasa), 43 GEL = 57 zł (BusinessClass),
• kolejka wąskotorowa Borjomi - Bakuriani: 2 GEL (3 zł).

Waluta w Gruzji. Jak wypłacać i wymieniać pieniądze?

Obowiązującą w Gruzji walutą jest lari, międzynarodowo oznaczane jako GEL. Przy oznaczaniu cen można się spotkać z symbolem ₾, np. 10 ₾ = 10 GEL.

Gruzińskie banknoty są produkowane przez Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych.

Lari jest dostępne w niektórych polskich kantorach, ale ich zakup w Polsce zazwyczaj nie jest opłacalny. Polecam, abyś wypłacił gotówkę z polskiej karty płatniczej w lotniskowych bankomatach - to najwygodniejszy i tani sposób uzyskania lari.

W Gruzji bardzo dobrze sprawdza się karta Curve, która pozwala zaoszczędzić na wymianie gotówki, a korzystanie z niej w podróży jest bardzo wygodne.

Z karty Curve można bez problemu wypłacać gotówkę w gruzińskich bankomatach i płacić nią w sklepach (również zbliżeniowo).

Gruzińska waluta mocno się osłabia, co jest złe dla lokalnej gospodarki, ale jednocześnie świetne dla osób odwiedzających Gruzję.

Jeszcze w 2017 r. za 1 GEL trzeba było zapłacić ok. 1,6 zł.

W 2021 r., 1 GEL to ok. 1,15 PLN (styczeń 2021 r.).

Język i alfabet gruziński. Czy w Gruzji można dogadać się po angielsku?

Gruzini władają własnym językiem, który zapisywany jest gruzińskim alfabetem - jednym z najstarszych alfabetów świata. Nie widziałem jeszcze nigdy piękniejszego kroju liter. Litera "l" to moja ulubiona.

W większych miastach Gruzji (Tbilisi, Batumi), dogadanie się w języku angielskim jest możliwe w dużej liczbie miejsc (restauracje, kawiarnie, informacja turystyczna).

Im głębiej jednak zapuścimy się wgłąb Gruzji i im mniejsze miejscowości odwiedzimy, tym szansa na porozumienie się po angielsku spada do nieznacznej. Wśród osób starszych króluje znajomość języka rosyjskiego, którym władają z dużą łatwością.

Warto poznać kilka podstawowych zwrotów w języku rosyjskim. Aby zrobić wrażenie na lokalnej społeczności, można również nauczyć się kilku gruzińskich zwrotów (zapis fonetyczny):

• gamardżoba - dzień dobry,
• nachwamdis - do widzenia,
• diach / ki / ho - tak,
• ara - nie,
• bodiszi - przepraszam,
• madloba - dziękuję,
• gaczereba - przystanek autobusowy,
• sadguri - dworzec.

Kiedy przyjechać do Gruzji? Pogoda na Kaukazie

Gruzja znajduje się w strefie umiarkowanej. Zimy są łagodniejsze od tych, które znamy z Polski, a średnia temperatura nie spada w Tbilisi poniżej zera.

Gruzja to kraj tak zróżnicowany krajobrazowo, że przyjazd w te strony ma sens o każdej porze roku. Zimy w górach jest surowa, przez co najlepiej odwiedzać je późną wiosną i wczesną jesienią.

Latem temperatury w środku lądu przekraczają często 30 stopni Celsjusza, co czyni zwiedzanie dosyć uciążliwym. Przemieszczanie się po kraju, biorąc pod uwagę pozbawione klimatyzacji marszrutki, może być męczące.

Odwiedziłem Gruzję na początku kwietnia oraz na początku listopada. Dni były już na tyle ciepłe, że zdarzało mi się spacerować tylko w T-shircie, ale noce bywały mroźne.

Myślę, że przełom maja i czerwca oraz września i października to najlepszy czas, aby odwiedzić Gruzję. W każdym innym miesiącu będziesz mógł jednak poznać trochę inną twarz tego kraju, co też jest bardzo ciekawą wizją.

Gdzie spać w Gruzji?

Turystyka jest bardzo ważną gałęzią gruzińskiej gospodarki. Baza noclegowa rozwija się dynamicznie, a przez to znalezienie zakwaterowania przez Internet jest możliwe nawet w przypadku niewielkich wiosek, do których trafimy w czasie naszej wędrówki.

Podczas moich pobytów w Gruzji korzystałem z noclegów w:

• Tbilisi: Indie Mindi, Karin House, Silver 34 Boutique,

• Stepancminda (Kazbegi): Nikoloz Guesthouse,

• Mestia: Teo Guesthouse and Camping,

• Batumi: Apartment Natalia Sea Towers,

• Kutaisi: Hostel Kutaisi by Kote.

Dostęp do internetu w Gruzji, karty SIM, napięcie i rodzaj gniazdek

Gruzja jest państwem, które w większych miastach dość szybko się modernizuje. Gorzej jest na wsi, która nadal jest wyraźnie zacofana w stosunku do np. zachodnioeuropejskich standardów.

Dostęp do internetu jest w Gruzji powszechny. Bardzo duży obszar kraju jest pokryty zasięgiem w standardzie LTE.

Kartę SIM można kupić zaraz po wyjściu z samolotu, w lotniskowych punktach sprzedaży operatorów telefonii komórkowej lub w salonach w każdym większym mieście.

Główni gruzińscy operatorzy to Magti, Geocell i Beeline. Ceny kart SIM zmieniają się na tyle często, że po aktualną ofertę odsyłam właśnie do punktów sprzedaży już w Gruzji. Za kartę SIM i pakiet internetu (np. 5 GB) nie powinieneś zapłacić jednak więcej niż 20-25 GEL (chociaż pewnie będzie taniej).

Karty SIM są rejestrowane, ale formalności dokona za Ciebie pracownik obsługi. Konieczne będzie skserowanie dowodu osobistego lub paszportu.

W Gruzji gniazdka mają standard europejski typu C i F (pasować więc będą wtyczki od polskiego sprzętu), a w sieci płynie prąd o napięciu 220 V.

Bezpieczeństwo w Gruzji. Czy na turystów czyhają jakieś niebezpieczeństwa?

Gruzja jest krajem absolutnie bezpiecznym dla turystów. Nie zwalnia to nas jednak z zachowania standardowych środków ostrożności.

Niespójna granica Gruzji z Abchazją i Osetią Południową powoduje, że ruch w tamtych rejonach nie jest swobodny. Pod żadnym pozorem nie należy próbować przekroczyć tych granic na dziko. Są one strzeżone przez uzbrojone, rosyjskie wojska, które mogą potraktować nieodpowiedzialnego turystę jako przestępcę.

Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych odradza próby wjazdu do Gruzji z terytorium Rosji przez tereny Abchazji i Osetii Południowej. Potwierdzona przez podróżników jest jednak możliwość wjazdu do Abchazji z Gruzji (po uzyskaniu zezwolenia z abchaskiego MSZ) i powrót do Gruzji tą samą drogą, tj. przez most na rzece Inguri.

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej znajduje się w Tbilisi, przy ul. Oniashvili 24.

Należy pamiętać, że na terytoriach separatystycznych nie możemy liczyć na polską pomoc konsularną.

W zatłoczonych pociągach metra w Tbilisi i w marszrutkach należy zachować czujność z uwagi na możliwość pojawienia się kieszonkowców.

Poczucie bezpieczeństwa zapewnia jednak dość powszechnie obecna policja, która po szerokich reformach jest daleka od działań korupcyjnych i mocno zaangażowana w swoją pracę.

Gruzini prowadzą samochody z dużą nonszalancją, w sposób często niebezpieczny. Często są przypadki wyprzedzania na trzeciego, przekraczania dozwolonej prędkości czy wykonywania niebezpiecznych manewrów.

Dość powszechne są przypadki oszustw na turystach podczas wizyt w restauracjach. Zanim zapłacisz za rachunek sprawdź czy na pewno zgadza się on z tym, co rzeczywiście zamówiłeś. Restauratorzy mogą próbować wykorzystać ufność przyjezdnych i dopisać do rachunku kilka pozycji.

Z czego słynie gruzińska kuchnia?

Jestem zdania, że gruzińska kuchnia to jedna z lepszych rzeczy, jakie przytrafiły się światu.

Na podium moich ukochanych, gruzińskich dań stoją pierożki chinkali, adżarskie chaczapuri i kubdari. Jedzenie w Gruzji to mistyczne przeżycie dla mojego żołądka.

Książki i przewodniki po Gruzji

Przed podróżą do Gruzji warto poznać szerszy kontekst kulturowy związany z tym krajem.

Polecane książki o Gruzji:

• “Pokazucha. Na gruzińskich zasadach” Stasi Budzisz,
• “Toast za przodków” Wojciecha Góreckiego,
• “Planeta Kaukaz” Wojciecha Góreckiego,
• “Abchazja” Wojciecha Góreckiego,
• “Gaumardżos” Anny i Marcina Mellerów.

Polecane przewodniki po Gruzji:

• “Praktyczny przewodnik. Gruzja, Armenia i Azerbejdżan” wydawnictwa Pascal,
• “Gruzja, Armenia, Azerbejdżan” wydawnictwa Lonely Planet – mój ulubiony,
• “Inspirator podróżniczy. Gruzja, Armenia i Azerbejdżan” Klaudii Kościńskiej (wydawnictwo Pascal).

Polecane przeze mnie książki pomogą Ci lepiej zrozumieć zasady, jakimi rządzi się gruzińskie społeczeństwo oraz poznać problemy, z jakimi na co dzień zmagają się Gruzini.

Ta porcja praktycznych informacji pozwoli Ci swobodnie zaplanować swoją pierwszą podróż do Gruzji. W poszukiwaniu ciekawych miejsc do odwiedzenia zerknij do artykułu, w którym opowiadam, co warto zobaczyć w Gruzji.